Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Животные
Afrikalyq pıl
Aligator
Kögıldır akula
Мультфильмы
Aiu men masa
Qu qoi
Qoi men serke
 Кирил
 Latyn 

Afrikalyq pıl

Африканский слон

1.
✦  Afrikalyq pıl – ettūmsyqtylar oträdyna jatatyn sütqorektı. Jer betındegı qūrlyq januarlarynyñ ışındegı eñ ırısı. Ol azialyq pılden de ırı.

★  Afrikalyq pıldıñ şoqtyğyna deiıngı ortaşa biıktıgı – 3,5 metr. Salmağy şamamen 6 tonna bolady. Atalyqtary analyqtarynan ırıleu keledı.

✷  Afrikalyq savana pılınıñ qūlağy öte ülken, jalpaqtyğy 2-3 metrge deiın jetedı. Pıldıñ qūlağy tek jaqsy estıp qana qoimai, onyñ denesındegı artyq jyludy syrtqa şyğaryp tūrady.

◈  Pıldıñ ettūmsyğy üstıñgı ernımen bırıgıp bıtken. Onyñ ūzyndyğy 2 m-ge jetedı. Sudy ettūmsyğymen soryp alyp, auzyna qūiady. Sonymen qatar ol iıs sezu, tynys alu, sezu jäne qoregın ūstau qyzmetın atqarady.

2.
❖  Öte jaqsy jetılgen üstıñgı ekınşı kürek tısterın «soidaq tıster» dep ataidy. Ol ünemı ösıp otyrady, ūzyndyğy – şamamen 2,5 m, al bır tısınıñ salmağy 72 kelıdei. Soidaq tısterı tek atalyqtarynda bolady.

⍟  Afrikalyq pılderdıñ terısı qalyñ, jünı bolmaidy.

✪  Pılder tübırlı ösımdıktermen, şöp, japyraq, jemıs jäne ağaş qabyğymen qorektenedı. Tamaqty ūzyn tūmsyğy jäne azu tısınıñ kömegımen jeidı. Atalyq pılge künıne 300 kelıdei tamaq qajet.

✾  Afrikalyq pıl Afrika-nyñ 37 elınde kezdesedı.

✤  Pılder künıne 100 litrdei su ışedı.

3.
✿  Afrikalyq orman pılı – öte aqyldy januar. Oğan türlı öner-bılımdı üiretu üşın jürgızılgen täjıribelerdıñ nätijesı pıldıñ tūiaqtylardyñ ışınde eñ aqyldysy ekenın körsettı.

✧  Analyğynyñ buazdyq merzımı – 22-24 ai. Jaña tuğan pıl balasynyñ boiynyñ biıktıgı – 90 sm, salmağy 100 kelıge juyq bolady.

✯  Azu tıs Afrika pılınıñ atalyğynda da, analyğynda da bolady. Analyqtarynyñ azuy aitarlyqtai qysqa.

❉  Afrika pılderı jaralanyp qalğan kezde bır-bırıne qamqorlyq körsetedı. Analyqtary balalaryn 10–15 jasqa deiın qamqorlyğynda ūstaidy.



Текст на казахском языке взят из:
Januarlar. - Almaty: «Aruna» baspasy.- 208 bet. – Ser.: «1100 qyzyqty derekter». Ağylşyn tılınen audarğan. Ü. Keñesbaeva.
Перевод на русский: Татьяна Валяева



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Стихи детям, стр. 1 Вернуться к началу Aligator  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга