Родина, Народ
Семья, Дети
Дружба, Вражда
Труд, Дело
Учение, Мудрость
Слово, Речь, Язык
| |
Добро, Зло
Богатство, Бедность
Смелость, Риск
Цель, Мечта
Здоровье
Еда (хлеб)
| |
Пословицы
(разные)
| |
Фразеологизмы
| |
Другие фразеологизмы
Если хотите сказать
|
|
Фразеологизмы, устойчивые выражения
Из книги Каната Тасибекова "Ситуативный казахский"
А – И
А
|
Абыройын төгу | Уронить авторитет
| |
Ағыл-тегіл еңіреп жылау | Лить слезы в три ручья
| |
Адамға санамау | Не считать за человека
| |
Адамның сырты алдамшы | Внешность обманчива
| |
Аза бойы қаза болу | Помертветь от страха
| |
Аймандай қылу | Вывести на чистую воду
| |
Айтпай-ақ түсінікті | И без слов все понятно
| |
Айтуға ауыз бармады | Язык не повернулся сказать
| |
Айтуға оңай, істеуге қиын | Легко сказать, трудно сделать
| |
Ақсаусақ | Белоручка
| |
Ақсүйек | Белая кость
| |
Ақылға келу | Взяться за ум
| |
Ақылға сыймау | В голове не укладывается
| |
Ақырзаман | Конец света
| |
Алды-артына қарамай | Невзирая ни на что
| |
Алжып кету | Выжить из ума
| |
Алла жар болсын | Бог в помощь
| |
Алыпкел, шауыпкел | Подай-принеси
| |
Аман – сау | В добром здравии
| |
Амандық жоқ, саулық жоқ | Ни здравствуй, ни прощай
| |
Анасынан қайта туғандай | Как заново родился
| |
Анығына жету | Дойти до сути
| |
Арасы жер мен көктей | Как небо и земля
| |
Арасы суып кету | Охладеть друг к другу
| |
Арқамнан жүк түскендей | Как гора с плеч свалилась
| |
Арсыз-ұятсыз | Ни стыда ни совести
| |
Аспанға көтеру | Превозносить до небес
| |
Аспанды алақандай етті | Небо с овчинку показалось
| |
Аспаннан [көктен] түсті | С неба свалился
| |
Аспаның ашық болсын | Чистого неба над головой
| |
Асыл арман | Заветная мечта
| |
Ат үсті | Наспех
| |
Ата жау | Заклятые враги
| |
Ауадай қажет | Нужен как воздух
| |
Аузы көпіріп | С пеной у рта
| |
Аузын ашса жүрегі көрінеді | Душа нараспашку
| |
Аузын толтырып айту | Говорить взахлеб
| |
Ауыз аштырмады | Не дал рта раскрыть
| |
Ауызбастрық | Плата за молчание
| |
Ауызбен айтып жеткізе алмау | Словами не передать
| |
Ауызым бармады | Язык не повернулся сказать
| |
Ауызына келгенін айту | Говорить что попало
| |
Ащы шындық | Горькая правда
| |
Аяғына жығылу | Упасть в ноги
| |
Аяғына тік тұрғызу | Поставить по стойке смирно
| |
Аяқ аттаған сайын | На каждом шагу
| |
Аяқтан шалу | Ставить подножку
| |
Аяқтандырып жіберу | Поставить на ноги
|
Ә
|
Әркімдікі – өзіне | Каждому своё
| |
Әрі ойлап, бері ойлап | Так думаю, эдак
| |
Әрі-сәрі | Так себе
|
Б
|
Баладай мәз болды | Обрадовался как ребенок
| |
Бар дауысымен | Во весь голос
| |
Бар күшін салып | Изо всех сил
| |
Бармағын шығарды | Показал кукиш
| |
Бармақ шайнау | Кусать локти /пальцы/
| |
Бас бәйге | Главный приз
| |
Бас кейіпкер | Главный герой /произведения/
| |
Бас көтерместен | Не поднимая головы
| |
Басты қатыру | Морочить голову
| |
Басыма да кірмеді | Мне и в голову не пришло
| |
Басымен жауап бересіз | Головой отвечаете
| |
Басын қоярға жер таппау | Негде голову преклонить
| |
Басына көтерді | На голову (уши) поставил
| |
Басынан бастау | Начинать с самого начала
| |
Басынан сөз асырмайды | Не дает слова сказать /в свой адрес/
| |
Басында бәтуа жоқ | В голове путаница
| |
Бәрі өз ретімен болады | Всему свое время
| |
Бәрін бір жаққа айдау | Валить все в одну кучу
| |
Бес саусақтай білу | Знать как свои пять пальцев
| |
Беті бар, жүзі бар демеу | Не щадя самолюбия
| |
Беті бүлк етпеді | Мускул на лице не дрогнул
| |
Бетімен кетті | От рук отбился
| |
Бетіне айту | Говорить прямо в лицо
| |
Бой берді | Дал волю
| |
Бой көрсетті | Показал себя
| |
Бойын билей алмады | Не смог совладать с собой
| |
Боқмұрын бала | Сопливый мальчишка
| |
Бос қол | С пустыми руками
| |
Босағасын тоздыру | Обивать пороги
| |
Босқа әурелену | Напрасные хлопоты
| |
Бостан босқа сенделу | Шататься без дела
| |
Ботадай боздау | Реветь как корова /верблюжонок/
| |
Былқ етпеді | Даже не пошевелился
| |
Бір аяғы анда, бір аяғы мұнда | Одна нога здесь, другая там
| |
Бір аяғы көрде, бір аяғы жерде | Одной ногой в могиле стоять
| |
Бір қазаға екі жаза жоқ | Два раза не убьешь
| |
Бір құдай біледі | Одному богу известно
| |
Бір қызарды, бір бозарды | То краснеет, то бледнеет
| |
Бір өзі неге тұрады | Он один стоит многих
| |
Бірауыз сөзге келмеу | Без единого слова
| |
Бір-біріне сайма-сай | Один под стать другому
| |
Бірден көзге түседі | Сразу бросается в глаза
| |
Біреуден асып түсу | Затмить кого-либо
| |
Біреудің қолымен от көсеу | Загребать жар чужими руками
| |
Бірі ұрымға, бірі қырымға | Кто в лес, кто по дрова
| |
Бірін-бірі көре алмайды | Ненавидят друг друга
| |
Бітеу жара | Скрытая рана
|
Д
|
Далбасамен уақыт өткізу | Бесцельно проводить время
| |
Дамыл білмеу, бермеу | Не знать, не давать покоя
| |
Демі біткенше | До последнего вздоха
| |
Денем түршікті | Мурашки по коже пробежали
| |
Дер кезінде | В самом расцвете
| |
Додаға түсу | Очутиться в гуще событий
| |
Дүние кезек | Жизнь изменчива
| |
Дүрілдеп тұрған кезі | В зените славы
| |
Дым болмағандай | Как ни в чем не бывало
| |
Дымыңды шығарма | Ни звука
|
Е
|
Егіздің сыңарындай | Как братья-близнецы
| |
Екі ауыз сөз | Пара слов
| |
Екі аяғын қолына алу | Взять ноги в руки
| |
Екі езуі екі құлағында | Рот до ушей
| |
Екі жақ болды | Разделились на два лагеря
| |
Екі жеп биге шығу | Раз-два и в дамки
| |
Екі қолын мұрнына тығып қалды | Остался с носом
| |
Екі оттың арасында | Между двух огней
| |
Ел қатарлы | Как все
| |
Елден бөлек | Не как все
| |
Енеден екінші туғандай | Как второй раз родился
| |
Ең құрығанда | На худой конец
| |
Еңсесі көтерілу | Воспрянуть духом
| |
Ер – бас, әйел – мойын | Муж – голова, жена – шея
| |
Еркек шора | Бой-баба
| |
Ернін томпайту /дүрдию/ | Надувать губы
| |
Ернінің емшек сүті кеппеген | Молоко на губах не обсохло
| |
Ертеден қара кешке дейін | С утра до позднего вечера
| |
Есебі жоқ | Не счесть /много/
| |
Есі кетті | Потерял голову
| |
Етпетінен түсу | Упасть навзничь
|
Ж
|
Жағадан алу | Схватить за шиворот
| |
Жала жабу | Возводить напраслину
| |
Жалған дүние | Бренный мир
| |
Жалғанның жаннаты | Рай на земле
| |
Жан жарам | Душевная рана
| |
Жан жолдасым | Закадычный друг
| |
Жан тәнімен | Душой и телом
| |
Жаны ашу | Душой болеть
| |
Жанын аямастан | Не жалея себя
| |
Жанын салу | Вкладывать душу
| |
Жанын шығарамын | Душу выну
| |
Жападан жалғыз | Один одинешенек
| |
Жарасына тұз себу | Сыпать соль на рану
| |
Жарық күнде түскен жасындай | Как гром среди ясного неба
| |
Жасанды көрсету | Играть на публику
| |
Жауапқа тарту | Привлечь к ответу
| |
Жегені желкесінен шықты | Ему это боком вышло
| |
Желіккен жесір | Разбитная вдовушка
| |
Жер қылды | Смешал с землей (с грязью)
| |
Жер мен көктей | Как небо и земля (разница)
| |
Жерге кіріп кете жаздады | Чуть сквозь землю не провалился
| |
Жердің астына кіріп кету | Сквозь землю не провалиться
| |
Жермен-жексен ету | Сравнять с землей
| |
Жетпегені осы еді | Только этого не хватало
| |
Жоқ жерде | Из ничего, на пустом месте
| |
Жол түсті | Выпала дорога
| |
Жолдан адасты | Сбился с пути
| |
Жолың болсын | Счастливого пути
| |
Жөн көрдім | Посчитал правильным
| |
Жөні келді | Подвернулся случай
| |
Жұдырық жеді | Получил тумаков
| |
Жұлдызы жанды | Взошла (его) звезда
| |
Жұрттың бәріне бірдей жақпайсың | На всех не угодишь
| |
Жүз есе артық | В сто раз лучше
| |
Жүрек сыры | Сердечные тайны
| |
Жүрекке жақын алмаңыз | Не принимайте близко к сердцу
| |
Жылайын ба, күлейін бе | То ли плакать, то ли смеяться
| |
Жын қаққыр | Чтоб тебя черти взяли
| |
Жыны ұстау | Зло берет
|
З
|
Зая кеткен ақша | Выброшенные деньги
|
И
|
Игіліктің ерте-кеші жоқ | Никогда не поздно делать добро
| |
Иек астында | Под носом (подбородком)
| |
Ине-жіптен жаңа өткен | С иголочки (новенький)
| |
Ит пен мысықтай | Как кошка с собакой
| |
Итше таласады | Грызутся как собаки
| |
Итіне дейін біледі | Каждая собака знает
|
К
|
Кәрі азбан | Сивый мерин
| |
Кәрі қақбас | Старый черт
| |
Кек сақтады | Затаил обиду
| |
Келекені қоя тұрыңыз | Бросьте ваши шуточки
| |
Келісімін беру | Дать согласие
| |
Кенедей қадалды | Впился как клещ
| |
Кеңірдектен алу | Взять за горло
| |
Кесіп айтты | Сказал – отрезал
| |
Кеуде қағу | Стучать себя в грудь
| |
Көз мөлшермен | На глаз
| |
Көз тиді | Сглазили
| |
Көзбе көз | С глазу на глаз
| |
Көзге түртсе көргісіз | Хоть глаза выколи
| |
Көзге түсу, түспеу | Попадаться на глаза, не попадаться
| |
Көзге шұқу | Тыкать в глаза (попрекать)
| |
Көзден ғайып болды | Исчез с глаз (сказоч.)
| |
Көзді ашып-жұмғанша | В мгновенье ока
| |
Көзді жұмып тұрып | С закрытыми глазами
| |
Көздің қарашығындай сақтау | Беречь как зеницу ока
| |
Көздің қырымен | Краем глаза
| |
Көзі іленбеді | Не сомкнул глаз
| |
Көзім ілігіп жатыр | Глаза слипаются
| |
Көзін сүзу | Строить глазки
| |
Көк ала қойдай сабау | Драть как сидорову козу
| |
Көк тиын | Ломаный грош
| |
Көктен түскен жоқ | Не с неба упало
| |
Көктен түскендей | Как с неба свалился
| |
Көңіл аудару | Привлечь внимание
| |
Көңіл аудару | Привлечь внимание
| |
Көңілім жатпайды | Сердце не лежит
| |
Көрге бірге ала кету | Унести с собой в могилу
| |
Көрмегелі не заман | Сколько лет, сколько зим
| |
Күдік туғызу | Зародить сомнение
| |
Күлкі қылу | Поднимать на смех
| |
Күнәға батты | Погряз в грехе
| |
Кірер-шығар тесікті білу | Знать все ходы-выходы
| |
Кірпідей жиырылу | Ощетиниться как еж
|
Қ
|
Қабақ танытпады | Не показал вида
| |
Қажет деп тапсаңыз | Если посчитаете нужным
| |
Қайдан болса да табу | Найти где бы то ни было
| |
Қалай болса солай | Как попало
| |
Қалай қарасаңда | Как ни посмотри
| |
Қалтаға түсу | Шарить по карманам
| |
Қанатты сөздер | Крылатые слова
| |
Қанатын жаю | Расправить крылья
| |
Қанатының астына алу | Взять под свое крыло
| |
Қанша дегенмен | Что ни говори
| |
Қанына сіңді | Вошло в кровь (привычку)
| |
Қарадан қарап тұрып | На ровном месте
| |
Қармағына түсу | Попасть на удочку
| |
Қарсы шығу | Выступить против
| |
Қарың талғанша қарқылдау | Смеяться до колик
| |
Қас қақпады | И бровью не повел
| |
Қатты кету | Хватить лишку
| |
Қатын өсек | Бабские сплетни
| |
Қилы заман | Тяжелые времена
| |
Қиын тиді | Досталось с трудом
| |
Қоғам қайраткерлері | Общественные деятели
| |
Қойнында тасы бар | С камнем за пазухой
| |
Қол астында жүру | Быть под началом
| |
Қол жұмсау | Пускать в ход руки
| |
Қол жүрді | Масть (рука) пошла
| |
Қол қағысты | Ударили по рукам (договорились)
| |
Қол қусырып отыру | Сидеть сложа руки
| |
Қол шоқпар болу | Быть орудием в чьих-то руках
| |
Қолға түсті | Попал в лапы
| |
Қолдағының құны жоқ | Имея не ценим
| |
Қолтығының астына алу | Взять под крыло (опеку)
| |
Қолы жеңіл | Легкая рука
| |
Қолы қатты, ауыр | Тяжелая рука
| |
Қолы қысқа | Руки коротки
| |
Қолын бір-ақ сілтеді | Только рукой махнул
| |
Қолына алу | Взять бразды правления
| |
Қошемет көрсету | Оказать почет
| |
Құдай білсін | Бог его знает
| |
Құдай кешсін | Прости, господи
| |
Құдай сақтасын | Спаси, господи
| |
Құдай салмасын | Не дай бог
| |
Құдайдың еркесі | Баловень судьбы
| |
Құдайдың құтты күні | Каждый божий день
| |
Құйып қойғандай (киімі) | Как влитой (костюм)
| |
Құлағы елең етті | Навострил уши
| |
Құлағының ұшына дейін қызару | Покраснеть до кончиков ушей
| |
Құлазыған дала | Безжизненная степь
| |
Құлқын сәріден ояну | Встать ни свет ни заря
| |
Құлқынның құлы | Раб своего желудка
| |
Құны бір тиын | Грош ему цена
| |
Құр қалу | Остаться обделенным
| |
Құр қол бару | Идти с пустыми руками (в гости)
| |
Құр қол қалу | Остаться с пустыми руками
| |
Құрмет көрсету | Оказывать честь
| |
Құрығына іліну | Попасть на крючок (укрюк)
| |
Құрып кетсін | Пропади пропадом
| |
Құшақ жайып | С распростертыми объятиями
| |
Қызылыңмен қызықтырма | Не заманивай посулами
| |
Қылжықты қойыңыз | Шутки в сторону
| |
Қыр көрсетті | Показал характер
| |
Қырау шалды (шашты) | Заиндевели (поседели) волосы
| |
Қырсыққанда | Как назло
| |
Қыспаққа алды | Взял в оборот
| |
Қысыр әңгіме | Пустые разговоры
| |
Қытығына тию | Задеть за живое
|
М
|
Маған берген бейнет | Наказание мое
| |
Маған не істе дейсің | Ну, и что мне теперь делать
| |
Маза бермеу | Не давать покоя
| |
Маңдайға жазған | На лбу (роду) написано
| |
Мизам шуақ | Бабье лето
| |
Миым ашып кетті | Ума не приложу
| |
Мойынына міну | Сесть на шею
| |
Мұрнын көтеру | Задирать нос
| |
Мұрнын тыржиту | Сморщить носик
| |
Мызғып алу | Вздремнуть
| |
Мінез көрсету | Показать характер
|
Н
|
Нақұрыстың сандырағындай | Бред сумасшедшего
| |
Нәпсінің құлы | Раб желаний
| |
Не болса, ол болсын | Будь что будет
| |
Не десең, о де | Говори, что хочешь
| |
Не жыны бар | Какого черта ему нужно
| |
Не қылса, о қылсын | Пусть делает, что хочет
| |
Не пайда | Что толку
| |
Неге екені белгісіз | Неизвестно почему
| |
Нүкте қою | Ставить точку
|
О
|
Ойласам жаным түршігеді | Как подумаю, страшно становится
| |
Ойына келгенін істейді | Делает что хочет
| |
Ойына кіріп шықпады | Даже в голову не пришло
| |
Ойына түю | Узелок на память
| |
Орта қолды | Средней руки
| |
Отқа май құю | Подливать масла в огонь
| |
Отпен ойнама | Не играй с огнем
| |
Отырыстың ажары | Душа компании
|
Ө
|
Өз арамызда | Между нами
| |
Өз билігі өзінде | Хозяин – барин
| |
Өз орнын білу | Знать свое место
| |
Өз ұпайы өзінде | Себе на уме
| |
Өзім тойсам да, көзім тоймады | Сам наелся, а глаза не наелись
| |
Өзімен-өзі | Сам по себе
| |
Өзіміз ғой | Мы же свои люди
| |
Өзін қоярға жер таппау | Места себе не находить
| |
Өзіне өзі қожа | Сам себе хозяин
| |
Өзінікінде тұру | Стоять на своем
| |
Өкшесі жерге тимей | Не касаясь ногами земли
| |
Өкшесін басып | Наступая на пятки
| |
Өлі мен тірінің арасында | Между жизнью и смертью
| |
Өлі тыныштық | Мертвая тишина
| |
Өңі бұзылды | Переменился в лице
| |
Өңі сынық | Надломленный вид
| |
Өткен қайтып келмейді | Прошлого не воротишь
|
П
|
Пешенесіне жазылған | На роду написано
| |
Пышақ кескендей тыйылу | Как отрезало
| |
Пышақ қырымен жүру | Ходить по лезвию бритвы
| |
Пышақсыз бауыздады | Без ножа зарезал
|
Р
|
Рухты көтеру | Поднимать дух
|
C
|
Сағат сайын | С каждым часом
| |
Сақылдаған сары аяз | Трескучий мороз
| |
Сиырға ер жараспас | Идет как корове седло
| |
Соқыр тиынға тұрмайды | Не стоит ломаного гроша
| |
Сол аяқтан тұру | Встать с левой ноги
| |
Сол керек | Так тебе и надо
| |
Сорлы басым-ай | Бедная моя головушка
| |
Сөз жоқ | Нет слов
| |
Сөздің қисыны келіп қалды | К слову пришлось
| |
Сөздің қысқасы | Короче говоря
| |
Су жаңа | С иголочки
| |
Суға түскен тауықтай | Как мокрая курица
| |
Сый-сияпат көрсету | Оказать почет и уважение
| |
Сықиып киіну | Одеваться с иголочки
| |
Сын сағатта | В час испытания
| |
Сыпайы айтқанда | Мягко выражаясь
| |
Сырдың суы тобығынан келмеу | Ему море по колено
| |
Сырын айту | Излить душу
| |
Сіңбіруге қол тимейді | Чихнуть некогда
|
Т
|
Табанын жалау | Лизать пятки /подошвы/
| |
Табанын жалтыратты | Только пятки засверкали
| |
Табанын тоздыру | Стереть ноги
| |
Табыстан табысқа | От победы к победе
| |
Тағат таусылу | Кончаться терпению
| |
Тақымға алу | Взять в оборот
| |
Тамақ жібіту | Промочить горло
| |
Тамырын қыру | Вырвать с корнем
| |
Таңдауымыздан тайдырма | Не сбивай с толку
| |
Таңертеден қара кешке дейін | С раннего утра до позднего вечера
| |
Тас-талқанын шығару | Камня на камне не оставить
| |
Тәртіп ұстау | Соблюдать порядок
| |
Тегін ақша | Легкие деньги
| |
Тегін емес | Неспроста
| |
Терлеп-тепшіп жиған дүние | Нажитое непосильным трудом
| |
Тиісерге қара таппады | Не нашел, на ком сорвать злость
| |
Тоқ етерін айту | Говорить самую суть
| |
Төбе шашы тік тұрды | Волосы встали дыбом
| |
Төбе шашын жұлу | Рвать волосы на голове
| |
Төбесі көкке жеткендей | На седьмом небе
| |
Төбесіне жай түскендей | Как громом пораженный
| |
Төрт қабырғаның ортасында | В четырех стенах
| |
Тұзақ құру | Расставить силки
| |
Тұл жетім | солёный
| |
Тұспалдап сөйлеу | Говорить обиняками
| |
Тұяқ серіппей /ұйықтау/ | Без задних ног /спать/
| |
Тынышы кету | Потерять покой
| |
Тыр жалаңаш | В чем мать родила
| |
Тырнағына тұрмайды | Не стоит и мизинца
| |
Тізгінін қолына алу | Взять бразды в свои руки
| |
Тілімнің ұшында тұр | Вертится на языке
|
Ү
|
Үй жоқ, күй жоқ | Ни кола, ни двора
|
Х
|
Хабарсыз кетті | Пропал без вести
|
Ш
|
Шайтан алғыр | Черт бы его побрал
| |
Шайтан түртті | Черт дернул
| |
Шаң жуытпау | Не дать пылинке сесть
| |
Шаруаң болмасын | Не твое дело
| |
Шаш етектен | По горло
| |
Шеберлікке шек жоқ | Совершенству нет предела
| |
Шекесінен қарау | Смотреть свысока
| |
Шектен шығу | Зайти слишком далеко
| |
Шет жағасын айту | Обрисовать ситуацию
| |
Шыдамым жетпейді | Терпения не хватает
| |
Шын жүректен | От чистого сердца
| |
Шын ықыласпен | С наилучшими намерениями
|
I
|
Ібілістің өзі ғой | Дьявол во плоти
| |
Іске кірісу | Взяться за дело
| |
Ішкені ас болмады | Не пошло впрок
| |
Іші-бауырына кіріп кету | В душу залезть
|
|
© Татьяна Валяева 2007–2019
http://kaz-tili.kz/
|
|
|
