Учим новые слова:
жасөспірім – подросток
Мамандардың айтуынша, қазір жасөспірімдер зиянды тағамды өте көп тұтынады. – По словам специалистов сегодня подростки очень много потребляют вредной еды.
қадам – шаг (шаги)
Үлкен істер кішкентай қадамнан басталады. – Большие дела начинаются с маленьких шагов.
күйік – ожог, обожжённое место
Күйікті бинтпен ораңыз, бірақ қатты қыспаңыз. – Обмотайте ожог бинтом, но сильно не зажимайте.
мәлімет – данные, сведения
Жеке мәліметтеріңізді ешкімге бермеңіз. – Никому не давайте ваши личные данные.
өлшеусіз – неизмеримый
Адам өмірінде өлшеусіз қымбат байлық бар болса, ол - уақыт. – Если в жизни человека есть неизмеримое богатство, то это – время.
арттыру – увеличивать, повышать
Оқу жылдамдығын қалай арттыруға болады? – Как можно увеличить скорость чтения?
қуаттау – заряжать
Жүргізушілердің көбі телефондарын көлігінде қуаттайды. – Большинство водителей заряжают телефоны в транспорте.
талап ету – требовать
Шын махаббат дәлелдеуді талап етпейді. – Настоящая любовь не требует доказательств.
тәрбие – воспитание
Балаға дұрыс тәрбие беру – ата-ананың міндеті. – Дать ребёнку правильное воспитание – обязанность родителей.
қарапайым – простой, обыкновенный
Қарапайым сөздерді пайдалануға тырысыңыз. – Старайтесь использовать простые слова.
теріс – неправильный, отрицательный
Өзгелердің теріс энергиясына қарсы тұрыңыз. – Не поддавайтесь негативной энергии других людей.
асқақ – высокий, высочайший
Өміріңіздегі асқақ мақсатыңыз қандай? – Что является высшей целью вашей жизни?
жұрт – люди, народ
Неге жұрттың бәрі ол туралы айтып жүр? – Почему все люди говорят об этом?
сұрыптау – сортировать
Олар қоқысты сұрыптауға үндеді. – Они призвали сортировать мусор.
ырғақты – ритмичный
Супермаркеттердің басым бөлігі ырғақты музыканы қолданады. – Большая часть супермаркетов использует ритмичную музыку.
зиян – вред, убыток
зиянды – вредный
Сағыз шайнаудың зиянды тұстарын білесіз бе? – Вы знаете вредные стороны жевания жвачки?
нұсқаулық – инструкция
Қолданар алдында нұсқаулықпен танысыңыз. – Перед употреблением ознакомьтесь с инструкцией.
желдету – освежать, проветривать
Бала жататын бөлменің ауасын тазартып, желдету керек. – Воздух спальни ребёнка нужно очищать и освежать.
айыппұл – штраф
Келтірілген айыппұлды толық көлемінде төлеймін. – Указанный штраф в полном размере выплачу.
соң – конец
кітаптың соңында – в конце книги
Соңында барлығы жақсы болуы тиіс. Егер жақсы болмаса, бұл әлі соңы емес. – В конце всё обязательно должно быть хорошо. Если плохо - значит, это ещё не конец.
өтіл – стаж
еңбек өтілі – трудовой стаж
Сіздің еңбек өтіліңіз қанша жыл? – Какой у Вас стаж работы?
жаңылтпаш – скороговорка
Жаңылтпашты айнаның алдында отырып кемінде 15-20 реттен қайталаңыз. – Сидя перед зеркалом повторите скороговорку по меньшей мере 15-20 раз.
бейтаныс – незнакомый
Ол бейтаныс адаммен сөйлескiсi келмедi. – Она не хотела разговаривать с незнакомцами.
жалтару – уклоняться, избегать
Екеуі камерадан жалтарып, жүздерін көрсетпеуге тырысты. – Они оба уклонялись от камеры, старались не показывать свои лица.
сүрiну – спотыкаться
сүрiнiп жығылу – сбиться с ног (фразеологизм)
Біз сан мәрте сүрiнiп жығылып, қайта тұрғанбыз. – Мы бессчётное количество раз сбивались с ног и снова вставали.
айыпталу – обвиняться
айыпталушы – обвиняемый
Айыпталушы апелляциялық шағым түсіруге құқылы. – Обвиняемый вправе подать на апелляцию.
риза – согласный, довольный
риза болу – быть довольным
Сіз риза боларсыз деп ойлаймын. – Я думаю, что Вы будете довольны.
тыйым – запрет
тыйым салу – запрещать
Бейбіт митинг өткізуге тыйым салатын елде ояндым. – Я проснулась в стране, где запрещены мирные митинги.
ренжу – обижаться, огорчаться
Мен бірінші орын алмағаныма ренжімеймін. – Я не обижаюсь, что не получил первое место.
дауласу – спорить
Сендер босқа дауласып тұрсыңдар. – Вы напрасно спорите.
тінтуір – мышь для компьютера
"Тіркелу" деген сөзді тінтуірмен басыңыз. – Нажмите мышкой слово "Зарегистрироваться".
белгі – знак, метка
Кешіріңіз, мен жол белгісін байқамай қалыппын. – Извините, я не заметил дорожного знака.
ұғу – понимать, усваивать
Айтқанымның бәрін ұқтың ба? – Ты всё понял, что я сказал?
шөп басын сындырмау – совсем ничего не делать (фраз. букв. и верхушку травинки не переломить )
Ол жаз бойы шөп басын сындырмаған. – Он в течение лета палец о палец не ударил.
жабысу – липнуть, приставать
Сен неге менің жігітіме жабысып жүрсің? – Ты почему к моему парню пристаёшь?
тақыр – голый, пустой
Тақыр жерге мал жаймайды. – На голой земле скот не пасётся.
байқау – замечать, наблюдать
Мен оны алыстан байқадым. – Я его заметил издалека.
Кешіріңізші, байқамай қалдым. – Простите, пожалуйста, я не заметил.
қабылдау – одобрять, принимать
Ол менің ұсынысымды қабылдады. – Он принял моё предложение.
Таңертең ешкімді қабылдамаңыз. – Утром никого не принимайте.
жауынгерлік – боевой, воинский
жауынгерлік парыз – воинский долг
Бұл саған жауынгерлік тапсырма. – Это тебе боевое задание.
кек – месть, обида, злоба
кек сақтау – таить злобу, обиду
Жүрегіңде кек сақтама. – Не таи в своём сердце обиду.
жұму – закрывать, жмурить, смыкать
көз жұму – закрыть глаза, перен. умереть
Жарайды, көзімді жұма салайын. – Хорошо, я закрою глаза (не буду придавать значения).
Бұл инфекция жұқтырған науқас көз жұмды. – Заразившийся этой инфекцией больной умер.
арандатушылық – провокация
Біз мұндай арандатушылыққа қарамастан өз позициямыздан бас тартпаймыз. – Несмотря на эту провокацию, мы не отказываемся от нашей позиции.
бас тарту – фразеологизм, наотрез отказаться
Олар пластикалық пакетті қолданудан бас тартты. – Они отказались применять пластиковые пакеты.
мәжбүрлеу – вынуждать, заставлять
Қолыңнан келмесе – үйретеміз, қаламасаң – мәжбүрлейміз. – Не умеешь – научим, не хочешь – заставим.
таусылу – истощаться, исчерпываться
Шыдамым таусылды. – Моё терпение закончилось.
Үш жылда барлық ақшам таусылды. – За три года все мои деньги закончились.
өкпе – обида
өкпесі қара қазандай – фразеологизм, обида чёрная как казан, сильно обижаться
Содан бері қос елдің бір біріне өкпесі қара қазандай болған еді. – С тех пор две страны друг на друга сильно обижались.
тұрақты – постоянный, стабильный
Мен тұрақты жұмыс іздеп жүрмін. – Я ищу постоянную работу.
қорытынды – итог, заключение
Бүгін бір жылдық жұмыстың қорытындысын жасадық. – Сегодня мы подвели итоги годовой работы.
алдын ала – предварительный
Дәрігерлердің алдын ала қойған диагнозы - өткір ішек инфекциясы. – Врачами предварительно поставленный диагноз - острая кишечная инфекция.
үзу – рвать, прерывать
үзілу – обрываться, прерываться
Байланыс үзіліп кетті. – Связь прервалась.
баспана – жилище, кров, убежище
Оның баспанасыз болғысы келмейді. –
Он не хочет быть бездомным.
меңгеру – овладеть, усвоить
жетік меңгеру – хорошо освоить
Ол ағылшын тілін жетік меңгерді. – Он английский язык хорошо освоил.
шабуыл – нападение
шабуыл жасау – нападать, наступать
Күзетшіге шабуыл жасағандар ұсталды. – Напавшие на охранника задержаны.
бел буу – решиться, осмелиться
(букв. поясницу подвязать)
Ол "Дайдидау" әнін орындауға бел буды. – Он решился на исполнение песни "Дайдидау".
жұмсау – использовать
ақша жұмсау – тратить деньги
Оған себепсіз ақша жұмсау ұнамайтын. – Ему не нравилось беспричинно тратить деньги.
тонау – грабить, ограбление
Пәтерімізді тонап кетті. – Нашу квартиру обокрали.
қорқу – бояться
Неден қорқасың ? – Чего ты боишься?
Ештеңеден қорықпа. – Ничего не бойся.
бас қосу – cовместно обсуждать
(буквально: соединять головы)
Бас қосайық, келіңіздер. – Давайте обсудим, приходите.
жару – разрывать
жарылу – разрываться
Қорыққаннан жүрегім жарылып кете жаздады. – От испуга у меня чуть сердце не разорвалось.
жүрексіну – робеть, трусить
Алғашында жарыстарға барғанда аздап жүрексініп жүрдім. – Вначале, когда я ходил на соревнования, немного робел.
қателесу – ошибаться
Қателеспейтін адам жоқ. – Нет человека, который не ошибается.
қолайлы – удобный, подходящий
Бұл уақыт сізге қолайлы ма? – Вам удобно это время?
қол қою – подпись, расписываться
Қай жерге қол қояйын? – Где мне расписаться?
рет – ряд, раз, порядок
ретінде – в качестве, словно
Мен саған іні ретінде қараймын. – Я отношусь к тебе как к братишке.
болдыру – допускать
болдырмау – отменить, предотвратить
Ауруды емдеуден гөрі болдырмау жеңіл. – Болезнь легче предупредить, чем лечить.
бүркеншік ат – псевдоним
Қаншағы бүркеншік атпен сөйлесіп жүреміз? – До каких пор мы будем общаться под псевдонимами?
сым – проволока, шнур, провод
телефон сымы – телефонный провод
Ағаш сымға құлады. – Дерево упало на провода.
тағылымдама – стажеровка
тағылымдамадан өту – пройти стажеровку
Дәрігерлер Англияда тағылымдамадан өтті . – Врачи прошли стажеровку в Англии
қалпына келтіру – восстанавливать, восстановление
Құжатты жедел түрде қалпына келтіру керек. – Надо срочно восстановить документы.
мін – недостаток, изъян
мін тағу – критиковать, выискивать недостатки
Бір-біріңізге мін тақпаңыздар! – Не придирайтесь друг к другу!
таяқ жеу – быть побитым, получить
Менен таяқ жерсің ! – Ты от меня получишь!
Алдағаның үшін мен саған таяқ жегізем! – За твой обман я тебя побью!
уәделесу – договариваться
Достар он жылдан кейін кездесуге уәделесті. – Друзья договорились встретиться через 10 лет.
түйіндеме – резюме
Мен сіздің түйіндемеңізді оқыдым. – Я читал ваше резюме.
орындау – выполнять, исполнять
Ол ешқашан үй тапсырмасын орындамайтын. – Он никогда не выполнял своё домашнее задание.
төлқұжат – паспорт
Төлқұжатқа балалардың суретін жапсыру керек. – Необходимо вклеить фотографии детей в паспорт.
қорғау – охранять, защищать
Құстар табиғатты қорғайды . – Птицы охраняют природу.
Күннен қорғайтын крем жағуды ұмытпаңыз. – Не забудьте нанести солнцезащитный крем.
аруақ – дух
Ата-бабаның аруағы қолдасын! – Пусть тебе помогут духи предков!
тапқырлық – находчивость, остроумие
Ол бізге өзінің тапқырлығымен ұнады. – Он понравился нам своим остроумием.
билеу – танцевать, распоряжаться, управлять
Ақпарат кімнің қолында болса, сол әлемді билейді. – Кто владеет информацией, тот владеет миром.
кешігу – опаздывать
Ол үнемі кешігеді. – Он постоянно опаздывает.
Кездесуге кешікпеңіз. – На встречу не опаздывайте.
ұсақтау – измельчать, дробить
ұсақтап турау – резать на мелкие кусочки
Қызанақ пен қиярды ұсақтап тура. – Порежь мелко помидоры и огурцы.
келуші – посетитель
Ол келушілермен сөйлескенді ұнатпайды. – Он не любит разговаривать с посетителями.
мәселе – вопрос, проблема, задача
Қандай мәселемен телефон соғып тұрсыз? – Вы по какому вопросу звоните?
ая – окружность, пространство, укрытие
табиғат аясында – на лоне природы
Табиғат аясында демалайық! – Давайте отдыхать на природе!
ға/ге (и другие окончания дат-направит. падежа) арналған – предназначенный
балаларға арналған кітаптар – книги, предназначенные для детей
Дәрігер оған мұрынға арналған тамшылар берді. – Врач дал ему капли для носа.
ақша табу – зарабатывать
Ол көп ақша табады. – Он много зарабатывает.
Олар әлі оқушы, ақша таппайды . – Они ещё ученики, денег не зарабатывают.
а/е/й беру
