№1 С глаголами
alu, jabu, jüzu, oinau, şyğu, tekseru, jetu, üirenu, jaiu, renju, köru, keşıgu, quanu, syzu, jeu, kütu
составьте таблицу:
Men -ğan/-gen, -qan/-ken + -myn/-mın
| Biz -ğan/-gen, -qan/-ken + -byz/-bız
| Sen -ğan/-gen, -qan/-ken + -syñ/-sıñ
| Sız -ğan/-gen, -qan/-ken + -syz/-sız
| alğanmyn
jap___________
jüz___________
oina___________
şyq___________
tekser___________
jet___________
üiren___________
jai___________
renjı___________
kör___________
keşık___________
quan___________
syz___________
je___________
küt___________
| alğanbyz
jap___________
jüz___________
oina___________
şyq___________
tekser___________
jet___________
üiren___________
jai___________
renjı___________
kör___________
keşık___________
quan___________
syz___________
je___________
küt___________
| alğansyñ
jap___________
jüz___________
oina___________
şyq___________
tekser___________
jet___________
üiren___________
jai___________
renjı___________
kör___________
keşık___________
quan___________
syz___________
je___________
küt___________
| alğansyz
jap___________
jüz___________
oina___________
şyq___________
tekser___________
jet___________
üiren___________
jai___________
renjı___________
kör___________
keşık___________
quan___________
syz___________
je___________
küt___________
|
alğanmyn, alğanbyz, alğansyñ, alğansyz
japqanmyn, japqanbyz, japqansyñ, japqansyz
jüzgenmın, jüzgenbız, jüzgensıñ, jüzgensız
oinağanmyn, oinağanbyz, oinağansyñ, oinağansyz
şyqqanmyn, şyqqanbyz, şyqqansyñ, şyqqansyz
teksergenmın, teksergenbız, teksergensıñ, teksergensız
jetkenmın, jetkenbız, jetkensıñ, jetkensız
üirengenmın, üirengenbız, üirengensıñ, üirengensız
jaiğanmyn, jaiğanbyz, jaiğansyñ, jaiğansyz
renjıgenmın, renjıgenbız, renjıgensıñ, renjıgensız
körgenmın, körgenbız, körgensıñ, körgensız
keşıkkenmın, keşıkkenbız, keşıkkensıñ, keşıkkensız
quanğanmyn, quanğanbyz, quanğansyñ, quanğansyz
syzğanmyn, syzğanbyz, syzğansyñ, syzğansyz
jegenmın, jegenbız, jegensıñ, jegensız
kütkenmın, kütkenbız, kütkensıñ, kütkensız
alu - брать, jabu - закрывать, jüzu - плавать, oinau - играть, şyğu - выходить,
tekseru - проверять, jetu - достигать, üirenu - учиться (привыкать), jaiu - расстилать, renju - обижаться,
köru - видеть, keşıgu - опаздывать, quanu - радоваться, syzu - чертить, jeu - есть, жевать, kütu - ждать
Скрыть ответы
№2 Образуйте утвердительную и две отрицательные формы давнопрошедшего очевидного времени.
Men demalğanmyn. Men demalmağanmyn. Men demalğan joqpyn.
1) Men (demalu). 2) Ol (kelu). 3) Sız (baiqau). 4) Sen (beru). 5) Sız (satu). 6) Olar (tabu).
7) Sen (qabyldau). 8) Sender (estu). 9) Bız (oqu). 10) Men (juu). 11) Sızder (senu). 12) Ol (qoiu).
1) Men demalğanmyn. Men demalmağanmyn. Men demalğan joqpyn.
2) Ol kelgen. Ol kelmegen. Ol kelgen joq.
3) Sız baiqağansyz. Sız baiqamağansyz. Sız baiqağan joqsyz.
4) Sen bergensıñ. Sen bermegensıñ. Sen bergen joqsyñ.
5) Sız satqansyz. Sız satpağansyz. Sız satqan joqsyz.
6) Olar tapqan. Olar tappağan. Olar tapqan joq.
7) Sen qabyldağansyñ. Sen qabyldamağansyñ. Sen qabyldağan joqsyñ.
8) Sender estıgensıñder. Sender estımegensıñder. Sender estıgen joqsyñdar.
9) Bız oqyğanbyz. Bız oqymağanbyz. Bız oqyğan joqpyz.
10) Men juğanmyn. Men jumağanmyn. Men juğan joqpyn.
11) Sızder sengensızder. Sızder senbegensızder. Sızder sengen joqsyzdar.
12) Ol qoiğan. Ol qoimağan. Ol qoiğan joq.
---
1) Я отдыхал. Я не отдыхал. Я не отдыхал.
2) Он пришёл. Он не пришёл. Он не пришёл.
3) Вы заметили. Вы не заметили. Вы не заметили.
4) Ты отдал. Ты не отдал. Ты не отдал.
5) Вы продали. Вы не продали. Вы не продали.
6) Они нашли. Они не нашли. Они не нашли.
7) Ты принял. Ты не принял. Ты не принял.
8) Вы слышали. Вы не слышали. Вы не слышали.
9) Мы читали. Мы не читали. Мы не читали.
10) Я мыл. Я не мыл. Я не мыл.
11) Вы верили. Вы не верили. Вы не верили.
12) Он поставил. Он не поставил. Он не поставил.
Скрыть ответы
№3 Переведите на казахский язык.
1) Летом я был в Астане. 2) Вы сдали отчёт вовремя. 3) Мы Камала не пригласили.
4) Ты об этом говорил. 5) Он вчера сдал экзамен. 6) Вы катались на лыжах в горах.
7) Я выполнил это упражнение. 8) Ты ходил в магазин? 9) Айжан вышла замуж?
10) Вы отдыхали в Египте? 11) Мы ему помогли. 12) Ты так не говорил.
1) Men jazda Astanada bolğanmyn. 2) Sız eseptı uaqytynda tapsyrğansyz.
3) Bız Qamaldy şaqyrmağanbyz. 4) Sen būl tūraly aitqansyñ.
5) Ol keşe emtihandy tapsyrğan. 6) Sender tauda şañğy tepkensıñder.
7) Men osy jattyğudy oryndağanmyn. 8) Sen dükenge barğansyñ ba?
9) Aijan tūrmysqa şyqqan ba? 10) Sızder Mysyrda demalğansyzdar ma?
11) Bız oğan kömekteskenbız. 12) Sen būlai aitpağansyñ.
Скрыть ответы
Авторы: А.Ш. Бектурова, Ш.К Бектуров «Казахский язык для всех».
№4 (12-jattyğu, 379-bet)
Köp nüktenıñ ornyna kerektı etıstıktı qoiyp jazyñyz. (Вставьте нужный глагол вместо многоточия).
1) Menıñ äkem ötken aptada demalysqa ... . 2) Säbit keşe mūğalımge ... .
3) Sızder keşe adasyp, üiımdı köp ... . 4) Bız qazaq tılın mektepte ... .
5) Bız İtaliağa ūşaqpen ... . 6) Sen sabaqqa jaña kostüm ... . 7) Berık tañerteñ
dene şynyqtyru jattyğularyn ... . 8) Menıñ ınım byltyr universitettı ... .
9) Bız ötken jeksenbıde qonaq ... . 10) Byltyr sen oquğa ... .
11) Aijan ötken jazda jūmysqa ... . 12) Olar demalys künderın Medeude ... .
Kerektı etıstıkter (необходимые глаголы): ötkızu, bıtıru, kiu, ornalasu,
oqu, oryndau, ūşu, ızdeu, şaqyru, tüsu, şyğu, kömektesu.
1) Menıñ äkem ötken aptada demalysqa şyqqan. 2) Säbit keşe mūğalımge kömektesken.
3) Sızder keşe adasyp, üiımdı köp ızdegensızder. 4) Bız qazaq tılın mektepte oqyğanbyz.
5) Bız İtaliağa ūşaqpen ūşqanbyz. 6) Sen sabaqqa jaña kostüm kigensıñ. 7) Berık tañerteñ
dene şynyqtyru jattyğularyn oryndağan. 8) Menıñ ınım byltyr universitettı bıtırgen.
9) Bız ötken jeksenbıde qonaq şaqyrğanbyz. 10) Byltyr sen oquğa tüskensıñ.
11) Aijan ötken jazda jūmysqa ornalasqan. 12) Olar demalys künderın Medeude ötkızgen.
---
1) Мой отец вышел в отпуск на прошлой неделе. 2) Сабит вчера помог учителю.
3) Вы вчера заблудились и долго искали мой дом. 4) Мы изучали казахский язык в школе.
5) Мы летали в Италию на самолёте. 6) Ты надел на занятия новый костюм. 7) Берик утром
выполнял физические упражнения. 8) Мой младший брат в прошлом году окончил университет.
9) Мы приглашали гостей в прошлое воскресенье. 10) В прошлом годы ты поступил на учёбу.
11) Айжан прошлым летом устроилась на работу. 12) Они проводили свои выходные на Медеу.
Скрыть ответы
№5 (13-jattyğu, 379-bet)
Myna söilemderdı būrynğy ötken şaqqa ainaldyryñyz (Преобразуйте эти предложения в давнопрошедшее время).
Ülgı: Bız myna üide tūrdyq. - Bız myna üide tūrğanbyz.
1) Bız myna üide tūrdyq. 2) Ksenia sauda ortalyğynan keremet köilek satyp aldy.
3) Bızdıñ päterımızde būryn ekı bölme boldy. 4) Menıñ qaryndasym auylğa hat jıberdı.
5) Bız tañerteñ dene şynyqtyru jattyğularyn oryndadyq. 6) Auylda egınşıler egın ektı.
7) Dana kıtaphanada jūmys ıstedı. 8) Senıñ otbasyñ Astanağa köştı. 9) Sauda üiınen mata
aldym. 10) Keşke Äuezov atyndağy teatrğa bardyq. 11) Sız sağat altyda tūrdyñyz.
12) Studentter myna jattyğudy oryndap boldy. 13) Janat medisinalyq akademiada
oqydy. 14) Därıger auru adamdy tekserdı. 15) Bız bazardan kökönıs pen jemıs-jidek aldyq.
1) Bız myna üide tūrğanbyz. 2) Ksenia sauda ortalyğynan keremet köilek satyp alğan.
3) Bızdıñ päterımızde būryn ekı bölme bolğan. 4) Menıñ qaryndasym auylğa hat jıbergen.
5) Bız tañerteñ dene şynyqtyru jattyğularyn oryndağanbyz. 6) Auylda egınşıler egın ekken.
7) Dana kıtaphanada jūmys ıstegen. 8) Senıñ otbasyñ Astanağa köşken. 9) Sauda üiınen mata
alğanmyn. 10) Keşke Äuezov atyndağy teatrğa barğanbyz. 11) Sız sağat altyda tūrğansyz.
12) Studentter myna jattyğudy oryndap bolğan. 13) Janat medisinalyq akademiada
oqyğan. 14) Därıger auru adamdy teksergen. 15) Bız bazardan kökönıs pen jemıs-jidek alğanbyz.
---
1) Мы жили в этом доме. 2) Ксения в торговом центре купила прекрасное платье.
3) В нашей квартире раньше было две комнаты. 4) Моя сестра отправила письмо в аул.
5) Утром мы выполняли физические упражнения. 6) В ауле земледельцы возделывали поля.
7) Дана работала в библиотеке. 8) Твоя семья переехала в Астану. 9) Я купила ткань
в торговом доме. 10) Вечером мы ходили в театр имени Ауэзова. 11) Вы встали в шесть часов.
12) Студенты выполнили это упражнение. 13) Жанат училась в медицинской академии.
14) Врач осмотрел больного. 15) Мы купили на рынке овощи, фрукты и ягоды.
Скрыть ответы
№6 (23-jattyğu, 383-bet)
Myna söilemderdı ötken şaqtyñ ekı türıne qoiyp audaryñyz. (Переведите эти предложения, используя два вида прошедшего времени).
Ülgı: Sen jazda auylğa sapar şegesıñ. – Sen jazda auylğa sapar şektıñ. Sen jazda auylğa sapar şekkensıñ.
1) Sen jazda auylğa sapar şegesıñ. 2) Men Qarağandyda bolamyn. 3) Men kasadan
bilet satyp alamyn. 4) Läzzät kupelı vagonğa otyrady. 5) Poiyz bırınşı joldan jüredı.
6) Jolserık gazet-jurnal, tösek-oryn jäne şai beredı. 7) Äigerım Mäskeuge üş täulık
jüredı. 8) Sız tömengı orynğa ornalasasyz. 9) Men joğarğy oryndy ūnatamyn.
10) Peronda jolauşylar, jük köteruşıler jügırıp jür. 11) Ata-anama poiyzğa
bilet satyp ala almaimyn. 12) Men anyqtama bürosynda tūrmyn.
1) Sen jazda auylğa sapar şektıñ. Sen jazda auylğa sapar şekkensıñ. 2) Men Qarağandyda
boldym. Men Qarağandyda bolğanmyn. 3) Men kasadan bilet satyp aldym. Men kasadan
bilet satyp alğanmyn. 4) Läzzät kupelı vagonğa otyrdy. Läzzät kupelı vagonğa otyrğan.
5) Poiyz bırınşı joldan jürdı. Poiyz bırınşı joldan jürgen. 6) Jolserık gazet-jurnal,
tösek-oryn jäne şai berdı. Jolserık gazet-jurnal, tösek-oryn jäne şai bergen.
7) Äigerım Mäskeuge üş täulık jürdı. Äigerım Mäskeuge üş täulık jürgen. 8) Sız tömengı
orynğa ornalastyñyz. Sız tömengı orynğa ornalasqansyz. 9) Men joğarğy oryndy
ūnattym. Men joğarğy oryndy ūnatqanmyn. 10) Peronda jolauşylar, jük köteruşıler
jügırıp jürdı. Peronda jolauşylar, jük köteruşıler jügırıp jürgen. 11) Ata-anama
poiyzğa bilet satyp ala almadym. Ata-anama poiyzğa bilet satyp ala almağanmyn.
12) Men anyqtama bürosynda tūrdym. Men anyqtama bürosynda tūrğanmyn.
---
1) Ты летом ездил в аул. 2) Я был в Караганде. 3) Я купил билет в кассе. 4) Ляззат села
в купейный вагон. 5) Поезд следовал с первого пути. 6) Проводник выдал газеты-журналы,
постельные принадлежности и чай. 7) Айгерим ехала в Москву три дня. 8) Вы разместились
на нижнем месте. 9) Мне нравилось верхнее место. 10) На перроне бегали пассажиры и
грузчики. 11) Я не смог купить родителям билет на поезд. 12) Я находился в справочном бюро.
Скрыть ответы
Скачать формы для заполнения и правильные ответы в одном файле (doc)
© Татьяна Валяева, 20072025
|