Производные глаголы
Залоги глагола
Неопределённая форма
Основа глагола
Общие таблицы времен
и наклонений
| |
Настоящее время
Переходное время
Прошедшее время
Условное наклонение
Желательное наклонение
Повелительное наклонение
| |
Будущее предположительное
Будущее время намерения
Давнопрошедшее очевидное
Давнопрошедшее неочевидное
Переходное прошедшее время
Глаголы-исключения
| |
Наклонения (доп.)
Условное
Желательное
Повелительное
Ударение
| |
Таблицы спряжения
жазу, жүзу
қуану, сену
салу, беру
ойнау, билеу
айту, кесу
бағу, тігу
|
| |
жабу, тебу
оқу, есту
қою, сүю
қию, тию
баю, кею
қорқу, ірку
|
|
|
|
Qaz
|
Спряжение глаголов 'салу' и 'беру'
|
|
Автор: Татьяна Валяева
|
Основа приведённых здесь глаголов оканчивается на сонорные 'л' и 'р'.
Слово 'салу' твёрдое, поэтому к основе глагола 'сал' добавляются твёрдые суффиксы и окончания.
Слово 'беру' мягкое, поэтому к основе глагола 'бер' добавляются мягкие суффиксы и окончания.
Спряжение глагола 'салу'
|
| Настоящее
время
| Переходное
время
| Будущее пред-
полож. время
| Будущее время
намерения
| Прошедшее
время
| Условное
наклонение
|
мен
| салып жатырмын
| саламын
| салармын
| салмақпын
| салдым
| салсам
|
біз
| салып жатырмыз
| саламыз
| салармыз
| салмақпыз
| салдық
| салсақ
|
сен
| салып жатырсың
| саласың
| саларсың
| салмақсың
| салдың
| салсаң
|
сендер
| салып жатырсыңдар
| саласыңдар
| саларсыңдар
| салмақсыңдар
| салдыңдар
| салсаңдар
|
сіз
| салып жатырсыз
| саласыз
| саларсыз
| салмақсыз
| салдыңыз
| салсаңыз
|
сіздер
| салып жатырсыздар
| саласыздар
| саларсыздар
| салмақсыздар
| салдыңыздар
| салсаңыздар
|
ол
| салып жатыр
| салады
| салар
| салмақ
| салды
| салса
|
олар
| салып жатыр
| салады
| салар
| салмақ
| салды
| салса
|
|
| Давнопрошедшее
очевидное время
| Давнопрошедшее
неочевидн. время
| Переходное
прошедшее время
| Повелительное
наклонение
| Желательное
наклонение
|
мен
| салғанмын
| салыппын
| салатынмын
| салайын
| менің салғым келеді
|
біз
| салғанбыз
| салыппыз
| салатынбыз
| салайық
| біздің салғымыз келеді
|
сен
| салғансың
| салыпсың
| салатынсың
| сал
| сенің салғың келеді
|
сендер
| салғансыңдар
| салыпсыңдар
| салатынсыңдар
| салыңдар
| сендердің салғыларың келеді
|
сіз
| салғансыз
| салыпсыз
| салатынсыз
| салыңыз
| сіздің салғыңыз келеді
|
сіздер
| салғансыздар
| салыпсыздар
| салатынсыздар
| салыңыздар
| сіздердің салғыларыңыз келеді
|
ол
| салған
| салыпты
| салатын
| салсын
| оның салғысы келеді
|
олар
| салған
| салыпты
| салатын
| салсын
| олардың салғылары келеді
|
Отрицание
|
| Настоящее
время
| Переходное
время
| Будущее пред-
полож. время
| Будущее время
намерения
| Прошедшее
время
| Условное
наклонение
|
мен
| салып жатқан жоқпын
| салмаймын
| салмаспын
| салмақ емеспін
| салмадым
| салмасам
|
біз
| салып жатқан жоқпыз
| салмаймыз
| салмаспыз
| салмақ емеспіз
| салмадық
| салмасақ
|
сен
| салып жатқан жоқсың
| салмайсың
| салмассың
| салмақ емессің
| салмадың
| салмасаң
|
сендер
| салып жатқан жоқсыңдар
| салмайсыңдар
| салмассыңдар
| салмақ емессіңдер
| салмадыңдар
| салмасаңдар
|
сіз
| салып жатқан жоқсыз
| салмайсыз
| салмассыз
| салмақ емессіз
| салмадыңыз
| салмасаңыз
|
сіздер
| салып жатқан жоқсыздар
| салмайсыздар
| салмассыздар
| салмақ емессіздер
| салмадыңыздар
| салмасаңыздар
|
ол
| салып жатқан жоқ
| салмайды
| салмас
| салмақ емес
| салмады
| салмаса
|
олар
| салып жатқан жоқ
| салмайды
| салмас
| салмақ емес
| салмады
| салмаса
|
|
| Давнопрошедшее
очевидное время
| Давнопрошедшее
неочевидн. время
| Переходное
прошедшее время
| Повелительное
наклонение
| Желательное
наклонение
|
мен
| салған жоқпын
| салмаппын
| салмайтынмын
| салмайын
| менің салғым келмейді
|
біз
| салған жоқпыз
| салмаппыз
| салмайтынбыз
| салмайық
| біздің салғымыз келмейді
|
сен
| салған жоқсың
| салмапсың
| салмайтынсың
| салма
| сенің салғың келмейді
|
сендер
| салған жоқсыңдар
| салмапсыңдар
| салмайтынсыңдар
| салмаңдар
| сендердің салғыларың келмейді
|
сіз
| салған жоқсыз
| салмапсыз
| салмайтынсыз
| салмаңыз
| сіздің салғыңыз келмейді
|
сіздер
| салған жоқсыздар
| салмапсыздар
| салмайтынсыздар
| салмаңыздар
| сіздердің салғыларыңыз келмейді
|
ол
| салған жоқ
| салмапты
| салмайтын
| салмасын
| оның салғысы келмейді
|
олар
| салған жоқ
| салмапты
| салмайтын
| салмасын
| олардың салғылары келмейді
|
Спряжение глагола 'беру'
|
| Настоящее
время
| Переходное
время
| Будущее пред-
полож. время
| Будущее время
намерения
| Прошедшее
время
| Условное
наклонение
|
мен
| беріп жатырмын
| беремін
| берермін
| бермекпін
| бердім
| берсем
|
біз
| беріп жатырмыз
| береміз
| берерміз
| бермекпіз
| бердік
| берсек
|
сен
| беріп жатырсың
| бересің
| берерсің
| бермексің
| бердің
| берсең
|
сендер
| беріп жатырсыңдар
| бересіңдер
| берерсіңдер
| бермексіңдер
| бердіңдер
| берсеңдер
|
сіз
| беріп жатырсыз
| бересіз
| берерсіз
| бермексіз
| бердіңіз
| берсеңіз
|
сіздер
| беріп жатырсыздар
| бересіздер
| берерсіздер
| бермексіздер
| бердіңіздер
| берсеңіздер
|
ол
| беріп жатыр
| береді
| берер
| бермек
| берді
| берсе
|
олар
| беріп жатыр
| береді
| берер
| бермек
| берді
| берсе
|
|
| Давнопрошедшее
очевидное время
| Давнопрошедшее
неочевидн. время
| Переходное
прошедшее время
| Повелительное
наклонение
| Желательное
наклонение
|
мен
| бергенмін
| беріппін
| беретінмін
| берейін
| менің бергім келеді
|
біз
| бергенбіз
| беріппіз
| беретінбіз
| берейік
| біздің бергіміз келеді
|
сен
| бергенсің
| беріпсің
| беретінсің
| бер
| сенің бергің келеді
|
сендер
| бергенсіңдер
| беріпсіңдер
| беретінсіңдер
| беріңдер
| сендердің бергілерің келеді
|
сіз
| бергенсіз
| беріпсіз
| беретінсіз
| беріңіз
| сіздің бергіңіз келеді
|
сіздер
| бергенсіздер
| беріпсіздер
| беретінсіздер
| беріңіздер
| сіздердің бергілеріңіз келеді
|
ол
| берген
| беріпті
| беретін
| берсін
| оның бергісі келеді
|
олар
| берген
| беріпті
| беретін
| берсін
| олардың бергілері келеді
|
Отрицание
|
| Настоящее
время
| Переходное
время
| Будущее пред-
полож. время
| Будущее время
намерения
| Прошедшее
время
| Условное
наклонение
|
мен
| беріп жатқан жоқпын
| бермеймін
| бермеспін
| бермек емеспін
| бермедім
| бермесем
|
біз
| беріп жатқан жоқпыз
| бермейміз
| бермеспіз
| бермек емеспіз
| бермедік
| бермесек
|
сен
| беріп жатқан жоқсың
| бермейсің
| бермессің
| бермек емессің
| бермедің
| бермесең
|
сендер
| беріп жатқан жоқсыңдар
| бермейсіңдер
| бермессіңдер
| бермек емессіңдер
| бермедіңдер
| бермесеңдер
|
сіз
| беріп жатқан жоқсыз
| бермейсіз
| бермессіз
| бермек емессіз
| бермедіңіз
| бермесеңіз
|
сіздер
| беріп жатқан жоқсыздар
| бермейсіздер
| бермессіздер
| бермек емессіздер
| бермедіңіздер
| бермесеңіздер
|
ол
| беріп жатқан жоқ
| бермейді
| бермес
| бермек емес
| бермеді
| бермесе
|
олар
| беріп жатқан жоқ
| бермейді
| бермес
| бермек емес
| бермеді
| бермесе
|
|
| Давнопрошедшее
очевидное время
| Давнопрошедшее
неочевидн. время
| Переходное
прошедшее время
| Повелительное
наклонение
| Желательное
наклонение
|
мен
| берген жоқпын
| бермеппін
| бермейтінмін
| бермейін
| менің бергім келмейді
|
біз
| берген жоқпыз
| бермеппіз
| бермейтінбіз
| бермейік
| біздің бергіміз келмейді
|
сен
| берген жоқсың
| бермепсің
| бермейтінсің
| берме
| сенің бергің келмейді
|
сендер
| берген жоқсыңдар
| бермепсіңдер
| бермейтінсіңдер
| бермеңдер
| сендердің бергілерің келмейді
|
сіз
| берген жоқсыз
| бермепсіз
| бермейтінсіз
| бермеңіз
| сіздің бергіңіз келмейді
|
сіздер
| берген жоқсыздар
| бермепсіздер
| бермейтінсіздер
| бермеңіздер
| сіздердің бергілеріңіз келмейді
|
ол
| берген жоқ
| бермепті
| бермейтін
| бермесін
| оның бергісі келмейді
|
олар
| берген жоқ
| бермепті
| бермейтін
| бермесін
| олардың бергілері келмейді
|
Также спрягаются и другие глаголы, основа которых оканчивается на сонорные 'л', 'р' и 'у'.
Возьмём для примера глаголы 'апару, болу, демалу, қуу, шақыру, әкелу, бөлу, емделу, жүру, өшіру'. Из таблиц видно, что к глаголам добавляются одинаковые суффиксы и окончания.
Твёрдые
|
салу | сал | сал+ады | сал+майды | сал+ған
| |
апару | апар | апар+ады | апар+майды | апар+ған
| |
болу | бол | бол+ады | бол+майды | бол+ған
| |
демалу | демал | демал+ады | демал+майды | демал+ған
| |
қуу | қу | қу+ады | қу+майды | қу+ған
| |
шақыру | шақыр | шақыр+ады | шақыр+майды | шақыр+ған
|
| |
Мягкие
|
беру | бер | бер+еді | бер+мейді | бер+ген
| |
әкелу | әкел | әкел+еді | әкел+мейді | әкел+ген
| |
бөлу | бөл | бөл+еді | бөл+мейді | бөл+ген
| |
емделу | емдел | емдел+еді | емдел+мейді | емдел+ген
| |
жүру | жүр | жүр+еді | жүр+мейді | жүр+ген
| |
өшіру | өшір | өшір+еді | өшір+мейді | өшір+ген
|
|
© Татьяна Валяева, 2007–2024
|
Цвета текста на сайте
Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»
kaz-tili@yandex.kz
Гостевая книга
|
|
