Қаз   Qaz	Упражнения К теме:  Дательно-направительный падеж
Автор: Татьяна Валяева

№1 Добавьте окончания дательно-направительного падежа (ға/ге, қа/ке).
Сөмкеге, тас______, теңіз______, себет______, қайық______, арал______,
жаз______, тәбет______, тұрмыс______, өтініш______, қабат______, кептеліс______,
бұрыш______, көрме______, есеп______, ауыл______, еңбек______, мерзім______,
арман______, мұғалім ______, қорап______, көпір______, ұшақ______.

№2 Со словами
мақсат, үстел, құжат, төлем, жүрек, шам, өтініш, ұрпақ, дәріхана, саяхат, пәтер, кеңес, жер, ауыл, көрме

составьте таблицу:

№3 Добавьте окончания дательно-направительного падежа.
Менің досыма, кілем______, шам______, менің қолым______, адам______,
сенің жейдең______, өзен______, маусым______, менің басым______, алаң______,
мерзім______, менің тілегім______, сенің жауабың______, болжам______,
менің күйеуім______, көктем______, ойпаң______, сенің хатың______, өлең______,
менің көзім______, мейрам______, сенің көршің______.

№4 Переведите на казахский язык.
в мой карман, в твою тарелку, на его полку, к нашей земле,
Вашему ученику, к его картине, к нашему классу, к его экзаменам,
к её зонту, к Вашему совету. Сядь на стул. Поставь книгу на стол.
Сготовь гостям еду. Напиши Айдару письмо.

№5 Көп нүктенің орнына -ға, -ге, -қа, -ке жалғауларын жазыңдар.
1) Балалар тау....... шықты. 2) Ол дәптер....... жазды. 3) Әпкем базар....... кетті. 4) Олар
жұмыс....... барды. 5) Мұғалім оқушылар....... тапсырма берді. 6) Құс бұтақ....... отырды.
7) Қонақтар бөлме....... кірді. 8) Мен ит....... тамақ бердім.

№6 Ауызша аударып жаттығыңдар.
1) Мен (тебе) бірдеңе айтамын. 2) Ол (тебе) телефон соқты ма? 3) (Ей) кітап сыйлады.
4) (Вам) хат келді ме? 5) (Мне) жаз қатты ұнайды. 6) (К нам) қонаққа келіңдер.
7) (Вам) телефон керек пе? 8) (Мне) сөздік керек. 9) (Тебе) қазір кету керек пе?
10) (Ему) дүкенге бару керек. 11) Ол (нам) мысықты әкелді.

№7 Көп нүктенің орнына -ға, -ге жалғауларын жазыңдар және ауызша орысшаға аударыңдар.
1) Шығу....... бола ма? 2) Кіру....... бола ма? 3) Айту....... бола ма? 4) Сұрау....... бола ма?
5) Алу....... бола ма? 6) Көру....... болады. 7) Оқу....... болады. 8) Жауап беру....... болады.
9) Жеу....... болмайды. 10) Ашу....... болмайды. 11) Кешігу....... болмайды. 12) Ауыру....... болмайды.

№8 Қазақшаға ауызша аударып жаттығыңдар.
1) Можно начать? 2) Можно сесть? 3) Можно играть? 4) Можно читать?
5) Можно войти? 6) Нельзя есть. 7) Нельзя шуметь. 8) Нельзя открывать.
9) Нельзя выходить. 10) Нельзя кричать. 11) Можно брать. 12) Можно сесть.
13) Можно закрыть. 14) Можно посмотреть. 15) Можно играть.

№9 Көп нүктенің орнына -а, -е, -на, -не жалғауларын жазыңдар және ауызша қазақшаға аударыңдар.
1) Менің үйім....... отыз екінші автобус барады. 2) Менің досым....... әдемі сағат сыйлады.
3) Сенің жұмысың....... немен баруға болады? 4) Сенің үйің....... қонақтар келді. 5) Қанат
Әсеттің үйі....... кетті. 6) Жандосов көшесі....... алпыс алтыншы автобус бара ма? 7) Семей
қаласы....... екі жүз елу жыл толды. 8) Гүлнар менің әжем....... әдемі орамал сыйлады.
9) Сенің мектебің....... қалай баруға болады? 10) Мектептің ауласы....... гүлдер отырғызды.

№10 Жақшаны ашып, сөйлемдерді үлгідегідей өзгертіңіздер.
Үлгі: Олар кафеге кірді. («Шығыс» кафесі).
Олар «Шығыс» кафесіне кірді.

1) Олар кафеге кірді. («Шығыс» кафесі) 2) Жолаушылар пойызға отырды. (Алматы пойызы)
3) Гүлжан туған күнге кетті. (досының туған күні) 4) Ажар театрға кетті. (Әуезов театры)
5) Ол Қайсарға кітапты берді. (баласы) 6) Кісі антеннаны дұрыстау үшін төбеге шықты.
(үйдің төбесі) 7) Тиін інге кірді. (өзінің іні)