Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Фразеологизмы
А
Ә
Б
Г Ғ Д
Е
Ж
З И
К
Қ
Л М
Н
О
Ө
П Р
С
Т
У Ұ
Ү Х
Ш
Ы І
    Пословицы
Родина, Народ
Семья, Дети
Дружба, Вражда
Труд, Дело
Учение, Мудрость
Слово, Речь, Язык
Добро, Зло
Богатство, Бедность
Смелость, Риск
Цель, Мечта
Здоровье
 Еда (хлеб)
Разные
 1 
 2 
 3 
 4 
 5 
 6 
Если хотите сказать
 Қаз/Qaz 

Труд, дело

 
 1
Шын шеберде мін болмас.У настоящего мастера брака не бывает. Şyn şeberde mın bolmas.
Бақыт кілті – еңбекте.Ключ к счастью – в труде. Baqyt kıltı – eñbekte.
Ұйқы тынықтырады, жұмыс шынықтырады.Сон освежает, труд закаляет. Ūiqy tynyqtyrady, jūmys şynyqtyrady.
Ермек қуған пәлеге жолығады, еңбек қуған қазынаға жолығады.Праздно развлекающийся в беду попадёт, трудом увлекающийся богатство найдёт. Ermek quğan pälege jolyğady, eñbek quğan qazynağa jolyğady.
Адамды еңбек көркейтедı.Человека труд красит. Adamdy eñbek körkeite.
Көңілсіз бастаған іс көпке бармайды.Дело, начатое без души, к многому не приведёт. Köñılsız bastağan ıs köpke barmaidy.
Сен істі сүйсең, іс саған бас иеді.Если дело любишь, дело покоряется тебе. Sen ıs süiseñ, ıs sağan bas ie.
Егінді жабайы шөп аздырар, ерді еріншектік аздырар.Пашню сорняк портит, храбреца – лень. Egın jabaiy şöp azdyrar, er erınşektık azdyrar.
И көрмеген тері тон болмайды.Не прошедшая выделку шкура шубой не будет. İ körmegen terı ton bolmaidy.
Ағаш жемісімен құнды, адам – ісімен.Дерево ценно плодами, а человек делами. Ağaş jemısımen qūndy, adam – ısımen.
 2
Сөз – сабан, іс – дән.Слово – солома, дело – зерно. Söz – saban, ıs – dän.
Бүгінгі істі ертеңге қалдырма.Сегодняшнее дело на завтра не откладывай. Bügıngı ıs erteñge qaldyrma.
Басы қатты болса, аяғы тәттı болар.Если начало сильное, завершение приятным будет. Basy qatty bolsa, aiağy tättı bolar.
Әрекет болмай, берекет болмас.Если действия нет, изобилия не будет. Äreket bolmai, bereket bolmas.
Жеті рет өлшеп, бір рет кес.Семь раз отмерь, один раз отрежь. Jetı ret ölşep, bır ret kes.
Кісі ақылын талғап ал, жағымдысын таңдап ал.Чужие советы выбирай, наилучшее применяй. Kısı aqylyn talğap al, jağymdysyn tañdap al.
Ісмер келсе, іс бітер.Если мастер придёт, дело завершится. İsmer kelse, ıs bıter.
Емнің алды – еңбек.Первое лекарство – труд. Emnıñ aldy – eñbek.
Күшіңе сенбе, ісіңе сен.Не на силу надейся, а на мастерство. Küşıñe senbe, ısıñe sen.
Шеберлıкке шек жоқ.Мастерству нет предела. Şeberlıkke şek joq.
 3
Берген алар, еккен орар.Дающий возьмёт, сеющий пожнёт. Bergen alar, ekken orar.
Егіс ырыс таңдамайды, еңбек таңдайды.Посев требует не удачи, а труда. Egıs yrys tañdamaidy, eñbek tañdaidy.
Өнерлінің тасы өрге домалайды.У умельца камень катится в гору. Önerlınıñ tasy örge domalaidy.
Жігіттің түсін айтпа ісін айт.Не хвали красу джигита, хвали его дела. Jıgıttıñ tüsın aitpa ısın ait.
Көп көрген – нұсқа, көп ıстеген – ұcта.Кто много видел, тот мудрец, много работал, тот кузнец. Köp körgen – nūsqa, köp ıstegen – ūsta.
Қашып кетсең де, шашып кет.Даже убегая, засей землю. Qaşyp ketseñ de, şaşyp ket.
Кісінің сөзін малданба, ісін байқа.Не верь словам человека, верь его делам. Kısınıñ sözın maldanba, ısın baiqa.
Жас келсе – іске, кәрі келсе – асқа.Молодому – дело, старому – угощение. Jas kelse – ıske, kärı kelse – asqa.
Істесең – тıстерсің.Если работаешь – кусаешь (Кто работает, тот ест). isteseñ – tıstersıñ.
Ұсталы ел озар, ұстасыз ел тозар.Мастеровой народ идёт вперёд, не мастеровой исчезает (ветшает). Ūstaly el ozar, ūstasyz el tozar.
 4
Сабыр мен еңбек бәрін жеңбек.Терпение и труд всё перетрут. Sabyr men eñbek bärın jeñbek.
Адалдық үшін арыдым деме.Не говори, что устал, если отстаиваешь правое дело. Adaldyq üşın arydym deme.
Ұста пышаққа жарымас, етікші етікке жарымас.Кузнец всегда без ножа, сапожник без сапог. Ūsta pyşaqqa jarymas, etıkşı etıkke jarymas.
Еңкейгеннің eңсесін еңбек көтереді.Сгорбившегося (от горя) человека работа выпрямит. Eñkeigennıñ eñsen eñbek kötere.
Еңбек ет те, міндет ет.Сперва потрудись, потом возгордись. Eñbek et te, mındet et.
Байлықтың атасы – еңбек, анасы – жер.Отец богатства – труд, мать богатства – земля. Bailyqtyñ atasy – eñbek, anasy – jer.
Бітер ıстıң бассына, жақсы келер қасына.Дело будет успешным, если к его началу подойдёт хороший человек. Bıler ıstıñ bassyna, jaqsy keler qasyna.
Бейнетсіз рақат жоқ.Без мук труда не будет и радости. Beinetsız raqat joq.
Еңбексіз іс бітпейді, еріншектің қолы жетпейді.Без труда не завершишь дела, а у лодыря до дела руки не доходят. Eñbeksız ıs bıtpei, erınşektıñ qoly jetpei.
Еңбек ептілікті керек етеді.Труд любит умение. Eñbek eptılık kerek ete.
 5
Ауыр болмай, жеңіл болмас, еңбек етпей, өмір болмас.Без тяжелого легкого нет, без работы жизни нет. Auyr bolmai, jeñıl bolmas, eñbek etpei, ömır bolmas.
Еңбек ширатады, өмір үйретеді.Жизнь обучает, а труд закаляет. Eñbek şiratady, ömır üirete.
Есесі қайтқан еңбек игі.Хороший труд возместит затраченное. Есе qaitqan eñbek igı.
Жеңіл жұмыс іздесең, ауырына тап боларсың.Будешь легкую работу выбирать, тяжелой работы не миновать. Jeñıl jūmys ızdeseñ, auyryna tap bolarsyñ.
Емнің алды – еңбек.Первое лекарство – труд. Emnıñ aldy – eñbek.
Еңбек ерлікке жеткізер, ерлік елдікке жеткізер.Труд усердный к подвигу ведёт, подвиг славу принесёт. Eñbek erlıkke jetkızer, erlık eldıkke jetkızer.
Еңбексіз өмір – түтеген көмір.Жизнь без труда, подобна тлеющим углям. Eñbeksız ömır – tütegen kömır.
Еңбек өмірді ажарлайды.Труд жизнь украшает. Eñbek ömır ajarlaidy.
Жұмыстың арлығы жоқ.У труда нет стыда. Jūmystyñ arlyğy joq.
Жұмыс қолға жұкпайды.Труд не пачкает рук. Jūmys qolğa jūkpaidy.
 6
Еңбекшінің мұратын балта кеспес.У трудолюбивого мечту и топором не вырубить. Eñbekşınıñ mūratyn balta kespes.
Ердің атын еңбек шығарады.Имя джигита трудом его прославляется. Erdıñ atyn eñbek şyğarady.
Қолың ұста болсын, сөзің қысқа болсын.Пусть твои руки будут мастеровыми, а слова короткими (Меньше слов, больше дела). Qol ūsta bolsyn, sözıñ qysqa bolsyn.
Кім еңбек етсе – сол тоқ.Кто трудится, тот сыт. Kım eñbek etse – sol toq.
Жақсы жұмыс – жанға тыныш.На душе покой всегда от хорошего труда. Jaqsy jūmys – janğa tynyş.
Еңбек бейнет емес, зейнет.Труд не мучение, а наслаждение. Eñbek beinet emes, zeinet.
Еңбек патшалықты асырайды.Труд целые государства кормит. Eñbek patşalyqty asyraidy.
Әлің барда еңбек ет, еңкейгенде емерсің.Пока есть силы, трудись, будет на что тебе в старости жить. Älıñ barda eñbek et, eñkeigende emersıñ.
Еңбек ер атандырады.Труд героем сделает. Eñbek er atandyrady.
Еңбек шаhар түзетеді, еңбексіздік оны жүдетеді.Труд города украшает, лень их в пустыню превращает. Eñbek şahar tüzete, eñbeksızdık ony jüdete.
 7
Еңбек пен бақыт егіз.Труд и счастье – едины. Eñbek pen baqyt egız.
Еңбек – ер азығы, жауын – жер азығы.Труд человека питает, дождик землю орошает. Eñbek – er azyğy, jauyn – jer azyğy.
Еңбек – адамның екінші анасы.Труд – вторая мать человеку. Eñbek – adamnyñ ekınşı anasy.
Әділ істің арты игі.Честный труд благо принесёт. Ädıl ıstıñ arty igı.
Екі қолға бір жұмыс.Две руки одну работу одолеют. Ekı qolğa bır jūmys.
Қолы қимылдамағанның аузы қимылдамас.Кто не шевелит руками, тот не будет шевелить зубами. Qoly qimyldamağannyñ auzy qimyldamas.
Еңбек еткен емер.Кто работу любит, тот и сытым будет. Eñbek etken emer.
Жақсы жұмыс жалықтырмас.От любимой работы не устанешь. Jaqsy jūmys jalyqtyrmas.
Жұмыстың жаманы жоқ.Плохой работы не бывает. Jūmystyñ jamany joq.
Ісі жоқтың асы жоқ.У кого нет работы, у того нет и еды. İsı joqtyñ asy joq.
 8
Ақтың ісін құдай жақтайды.Праведное дело и Бог поддержит. Aqtyñ ısın qūdai jaqtaidy.
Аз сөйлеп, көп істе.Меньше говори, большее делай. Az söilep, köp ıste.
Қазарсың арықты, көрерсің жарықты.Арык прокопаешь, счастья свет узнаешь. Qazarsyñ aryqty, körersıñ jaryqty.
Аз сөйле, көп істе.Мало говори, много делай. Az söile, köp ıste.
Еңбек еткеннің мұқтажы табылар, еріншек барлығынан қағылар.Если трудишься, найдешь то, в чём нуждаешься, если ленишься, без всего останешься. Eñbek etkennıñ mūqtajy tabylar, erınşek barlyğynan qağylar.
Еңбек те ептілікті тілейді, егін де ептілікті тілейді.Ловкость нужна везде: и в посеве и в труде. Eñbek te eptılık tılei, egın de eptılık tılei.
Кім еңбек етсе – сол тоқ.Кто трудится, тот сыт. Kım eñbek etse – sol toq.
Ұста өлсе, істеген заты қалар.Мастера творение – его жизни продолжение. Ūsta ölse, ıstegen zaty qalar.
Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей.Если будешь трудиться, не ленясь, твой желудок будет полон, не испытывая нужды. Eñbek etseñ erınbei, toiady qarn tılenbei.
Адал еңбек, алғыр ой – анық досың біліп қой.Честный труд и быстрая мысль – настоящие друзья. Adal eñbek, alğyr oi – anyq dos bılıp qoi.
 9
Елгезек – екі айтқызбас.Расторопному не нужно дважды повторять. Elgezek – ekı aitqyzbas.
Өнерлінің жолы ашық.Перед мастером все двери открываются. Önerlınıñ joly aşyq.
Көп көрген – нұсқа, көп істеген – ұста.Кто много знает может дать совет, кто много умеет, тот мастер. Köp körgen – nūsqa, köp ıstegen – ūsta.
Нағыз ұстаны төс соғуынан танисың.Настоящего мастера определяют по стуку молотка. Nağyz ūstany tös soğuynan tanisyñ.
Қолы білген құм үстінен кеме жүргізер.Настоящий умелец возьмётся и по песку корабль проведётся. Qoly bılgen qūm üstınen keme jürgızer.
Шын аңшының алдына аңның өзі келеді.Настоящему охотнику зверь сам навстречу бежит. Şyn añşynyñ aldynanyñ özı kele.
Еңбектің көзін тапқан, байлықтың өзін табады.Смысл труда нашёл, много богатства приобрёл. Eñbektıñ közın tapqan, bailyqtyñ özın tabady.
Еңбекшіге әр күн сәт, еңбексізге бір күн сәт. Трудолюбивого ждёт удача каждый день, бездельника – раз в году. Eñbekşıge är kün sät, eñbeksızge bır kün sät.
Еріншектің ісі екі.Лень работу удваивает. Erınşektıñ ısı ekı.
Жан аяған жау жеңе алмас, күшін салмаған егін ала алмас.Кто душу свою жалеет, тот врага не одолеет, кто силы свои бережёт, тот урожай не соберёт. Jan aiağan jau jeñe almas, küşın salmağan egın ala almas.
 10
Ерінбеген етікші болар, ұялмаған әнші болар.Кто не ленится, будет сапожником, кто не стесняется, будет певцом. Erınbegen etıkşı bolar, ūialmağan änşı bolar.
Еріншек егіншіден елгезек масақшы озыпты.Ленивого хлебопашца прилежный собиратель колосков обойдет. Erınşek egınşıden elgezek masaqşy ozypty.
Еріншек түске дейін ұйықтайды, кешке дейін есінейді.Лодырь до обеда почивает, а потом до вечера зевает. Erınşek tüske deiın ūiyqtaidy, keşke deiın esınei.
Еріншектің ертеңі таусылмас.У лодыря завтра не кончается. Erınşektıñ erteñı tausylmas.
Жалкауға күнде мейрам.Лентяю, что ни день, то праздник. Jalkauğa künde meiram.
Егінші нанын жей, еріншек арын жейді.Пахарь хлеб свой ест, лодырь совесть проест. Egınşı nanyn jei, erınşek aryn jei.
Жалқау өзіне – жау.Лодырь сам себе враг. Jalqau özıne – jau.
Шешеннің сөзі мерген, шебердің көзі мерген.У оратора меткие слова, у умельца меткие глаза. Şeşennıñ sözі mergen, şeberdıñ közı mergen.
Жылқы жаманы - шегіншек, жігіт жаманы - еріншек.Конь плохой отступающий, джигит плохой ленивый. Jylqy jamany - şegınşek, jıgıt jamany - erınşek.



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Дружба, Вражда Вернуться к началу Учение, Мудрость  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Изучаем казахский...»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга