Қаз   Qaz	Беглые гласные
Автор: Татьяна Валяева

При присоединении притяжательных окончаний в некоторых словах выпадают гласные 'ы' и 'і' в последнем слоге.
Например, орын – место, орным – моё место;   қарын – желудок, қарны – его желудок.
А буквы к, қ, п в конце слова в данном случае не переходят в звонкие:
көрік – красота, көркі – её красота;   ерік – воля, еркім – моя воля;   әріп – буква, әрпі – его буква.

Ниже приведён список таких слов. В некоторых из них, согласно орфографическому словарю, допустимо написание и с выпадением гласной в корне слова, и без. А в некоторых случаях выпадение гласной зависит от значения слова. Все эти моменты в списке отмечены.

ауыз – рот  (два варианта: ауз-ы и ауыз-ы)
әріп – буква  (әрп-і)
бөрік – шапка, боярка  (бөрк-і)
ғұрып – обычай  (ғұрп-ы)
дауыс – звук  (два варианта: даус-ы и дауыс-ы)
дәріп – хвала, известность  (дәрп-і)
ерік – воля  (ерк-i)
ерін – губы  (ерн-і)
зауық – желание, охота  (зауқ-ы)
кейіп – облик, вид  (кейп-і)
көрік – красота  (көрк-і),   кузнечный мех  (көріг-і)
қалып – состояние  (қалп-ы),   колодка, шаблон  (қалыб-ы)
қарын – желудок  (два варианта: қарн-ы и қарын-ы)
қаріп – буква /книжн./  (қарп-і)
қауіп – опасность  (қауп-і)
қойын – пазуха  (два варианта: қойн-ы и қойын-ы)
құлық – нрав  (құлқ-ы)
құлып – замок  (құлп-ы)
мойын – шея  (мойн-ы)
мұрын – нос  (мұрн-ы)
мүлік – имущество  (мүлк-і)
нарық – расценка, тариф  (два варианта: нарқ-ы и нарығ-ы)
орын – место  (орн-ы), встречается употребление орын-ы, но в орф.словаре только первый вариант
парық – смысл, суть  (парқ-ы)
сиық – обличие, внешность  (сиқ-ы)
сұрық – вид, облик  (сұрқ-ы)
тұрық – длина  (тұрқ-ы),   местожительства  (тұрығ-ы)
халық – народ  (халқ-ы)
шырық – спокойствие  (шырқ-ы)
ырық – воля, власть  (ырқ-ы)

Гласные выпадают в некоторых глаголах при присоединении к корню суффиксов, начинающихся с гласной буквы, а также суффикса неопределенной формы 'у':
бүрку – моросить, брызгать  (бүрік, бүркеді, бүрікпейді)
қорқу – бояться, трусить  (қорық, қорқады, қорықпайды)
қырқу – стричь  (қырық, қырқады, қырықпайды)
ірку – задерживать, тормозить  (ірік, іркеді, ірікпейді)

Гласная выпадает в числительном 'қырық'.
қырық – сорок,   қырқыншы – сороковой