Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Учебники
Кудайбергенова
1 класс
2 класс
3 класс
4 класс
Досмамбетова
2 класс
3 класс
4 класс
       Словарь в картинках
Разноцветные слова
    1    
    2    
    3    
    4    
    5    
    6    
    7    
    8    
    9    
    10    
   Стихи детям
    1    
    2    
Адаптивные стихи
Мультфильмы
Аю мен маса
Қу қой
Қой мен серке
Животные
Африкалық піл
Аллигатор
Көгілдір акула
Көк кит
Арыстан
Панда
Қасқыр
Кобра
Дельфин
Керік
Ягуар
Кенгуру
Ақ аю
Жайра
Тиін
Қоңыр қоян
Қолтырауын
Шимпанзе
Жарғанат
Сегізаяқ
Мүйізтұмсық
Сурикат
 Қаз 
 

Қолтырауын

Крокодил


      Қолтырауын – бауырымен жорғалаушылар класы қолтырауындар отрядының үш тұқымдасының бірі. Тұқымдастары: аллигаторлар, гавиалдар және нағыз қолтырауындар.
      Африкада, Азияда, Оңтүстік және Солтүстік Америкада, Австралияның тропиктік аймақтарындағы өзендер мен көлдер де, тоғандарда тіршілік етеді. Көбіне тұщы сулы жерлерді мекендейді.
      Басы – жалпақ, тұмсығы ұзын болады. Құйрығы – мықты, екі шетінен жіңішкеріп кеткен. Аяқтары өте қысқа.
      Көздері мен танау тесіктері бас сүйегінен жоғары орналасқан. Олар судан тек көзі мен танауын ғана шығарып, қорегін аңдып жатады.
      Қазіргі қолтырауындар – суда, су айдындарының жағасында тіршілік ететін және су ішуге келген жануарлармен қоректенетін жартылай су жыртқышы.
      Ащы суда мекендейтін қолтырауын тұщы суда мекендейтіндерден үлкенірек болады.
      Ең ірі қолтырауынның ұзындығы – 2–5,5 метрге, салмағы – 1352 келіге жеткен. Бұл дегеніміз – екі автокөліктің үлкендігіндей көлем.
      Австралияның тұщы суын мекендейтін бір қолтырауын сағатына 17 шақырым жылдамдықпен қозғалған. Бұл – осы уақытқа дейін байқалған ең жоғарғы рекордтық көрсеткіш.
      Қолтырауынның 24 тісі болады. Олар үнемі түсіп, жаңасы өсіп тұрады. Қолтырауынның өмірінде шамамен 3000-нан аса тіс жаңадан өсіп шығады.
      Өмірінің орташа ұзақтығы – 65 жыл. Қолтырауындардың ересектері адам өміріне үлкен қауіп төндіреді. Ең қауіптісі – қолтырауынның күтпеген жерден тап беруі.
      Қолтырауын тасада жасырынып отырып, қорегі жақындаған кезде тап береді.
      Қолтырауын жылы жерді ұнатады, салқын суды ұнатпайды.
      Қолтырауында тері безі болмайды. Ол жылуды аузы арқылы шығарады, салқындау үшін кейде итше демігіп алады.


Перевод на русский: Татьяна Валяева

Текст на казахском языке взят из:
Жануарлар. - Алматы: «Аруна» баспасы.- 208 бет. – Сер.: «1100 қызықты деректер». Ағылшын тілінен аударған. Ү. Кеңесбаева.



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Қоңыр қоян Вернуться к началу Шимпанзе  >> 

Цвета текста на сайте             Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга


Авторский сайт Татьяны Валяевой