Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Учебники
Кудайбергенова
1 класс
2 класс
3 класс
4 класс
Досмамбетова
2 класс
3 класс
4 класс
       Словарь в картинках
Разноцветные слова
    1    
    2    
    3    
    4    
    5    
    6    
    7    
    8    
    9    
    10    
   Стихи детям
    1    
    2    
Адаптивные стихи
Мультфильмы
Аю мен маса
Қу қой
Қой мен серке
Животные
Африкалық піл
Аллигатор
Көгілдір акула
Көк кит
Арыстан
Панда
Қасқыр
Кобра
Дельфин
Керік
Ягуар
Кенгуру
Ақ аю
Жайра
Тиін
Қоңыр қоян
Қолтырауын
Шимпанзе
Жарғанат
Сегізаяқ
Мүйізтұмсық
Сурикат
 Қаз 
 

Мүйізтұмсық

Носорог


      Мүйізтұмсық – тақтұяқтылар отрядындағы сүтқоректі. Денесінің ірілігі жағынан пілден кейінгі екінші орынды алатын құрлық жануары. Олар жеке­дара тіршілік етеді. Кейде ғана баласын ертіп бара жатқан аналық мүйізтұмсықты кездестіресің.
      Мүйізтұмсық тропиктік, субтропиктік аймақтардың саванналарын, қалың ормандарын мекен етеді.
      Ерекше белгісі – мұрнындағы мүйізі. Олардың бес түрі бар: екі африкалық, үш азиялық түр. Африкалық мүйізтұмсықтардың ақ және қара түстісі болады. Бұл екеуі де – екі мүйізді. Суматралық мүйізтұмсықтың да екі мүйізі болады.
      «Үнділік» және «явалық» деп аталатын азиялық мүйізтұмсықтардың бір ғана мүйізі болады.
      Мүйізтұмсықтардың ең кішкентайы – суматралық мүйіз тұмсық. Оның иығына дейінгі биіктігі – 1,4 метр, салмағы – 1000 келі. Ең ірісі – ақ мүйізтұмсық. Оның иығына дейінгі биіктігі – 4 метр, салмағы – 2 500 келі.
      Мүйізтұмсықтың көзі аса жақсы көрмейді. Бірақ иісті өте жақсы сезеді және құлағы жақсы естиді.
      Денесіне жабысқан шыбын-шіркейлерден құтылу үшін мүйізтұмсық шалшық суға аунап алады.
      Аяқтары қысқа болғанымен, мықты. Үш ашалы аяқтарында жалпақ тұяқтары бар. Мүйізтұмсықтың мүйізі үнемі өсіп отырады. Терісі қалың, сұр немесе қоңыр түсті. Азиялық түрлерінің мойыны мен аяқтарында терісі қабатталып жиырылып тұрады.
      Биологтар жабайы мүйізтұмсықтың 35 жыл өмір сүргенінің куәсі болды. Ал қолда асыраған бір мүйізтұмсық 40 жыл өмір сүрген.
      Мүйізтұмсықтар тек шөппен қоректенеді. Әр мүйізтұмсықтың өз жайылымы болады. Күн ыстықта шалшық суға жатып, салқындап алады.
      Мүйізтұмсықтарды мүйізі үшін аулайды. Оны дәстүрлі қытай медицинасында дәрі-дәрмек жасау үшін пайдаланады.
      Аузы шалғы тәрізді ақ мүйізтұмсықтар көкмайсаға жайылуға жақсы дағдыланған.


Перевод на русский: Нина Агафонова

Текст на казахском языке взят из:
Жануарлар. - Алматы: «Аруна» баспасы.- 208 бет. – Сер.: «1100 қызықты деректер». Ағылшын тілінен аударған. Ү. Кеңесбаева.



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Сегізаяқ Вернуться к началу Сурикат  >> 

Цвета текста на сайте             Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга


Авторский сайт Татьяны Валяевой