|
Шимпанзе – адам тәрізді маймылдардың понгидтер тұқымдасына жататын маймыл. «Кәдімгі» және «ергежейлі шимпанзе» деген екі түрі бар.
Шимпанзе ДНК-сының 98,4%-ы адамдікіне ұқсас. Шимпанзе адамға горилладан да жақын. Басындағы миының көлемі адам миының жартысындай болады.
Шимпанзе Батыс және Орталық Африканы мекендейді.
|
Шимпанзе – обезьяна, принадлежащая к семейству человекообразных обезьян понгидов. Существует два вида шимпанзе: «обыкновенный» и «карликовый».
ДНК шимпанзе на 98,4% идентична человеческой. Шимпанзе даже ближе к человеку, чем к горилле. Объем головного мозга вдвое меньше, чем у человека.
Шимпанзе обитают в Западной и Центральной Африке.
Скрыть перевод
|
Ересек аталық шимпанзенің салмағы – 35-70 келі, бойы 0,9-1,2 метр болады, аналық шимпанзенің салмағы – 26-50 келі, бойы 0,66-1 метр болады.
Өз бетімен тіршілік етіп жүрген шимпанзе 40 жылдан артық өмір сүрмейді, ал адам қолына үйретілген бір шимпанзенің 60 жыл өмір сүргені туралы дерек бар.
|
Вес взрослого самца шимпанзе – 35-70 килограмм, рост составляет 0,9-1,2 метров, вес самки – 26-50 килограмм, рост - 0,66-1 метр.
Самостоятельно шимпанзе больше 40 лет не живут, но есть данные, что один дрессированный шимпанзе прожил 60 лет.
Скрыть перевод
|
Шимпанзенің дене тұрқы – тапалтақ, қолдары ұзын, аяқтары қысқа болады. Денесінің басым бөлігін ұзын қара жүн жапқан. Бірақ беті, құлағы, алақандары жүнсіз болады.
Қолдары зат ұстауға епті келеді. Шимпанзенің кей жағдайда құрал-сайман қолдануы адамдарды қатты таңғалдырады.
|
Рост шимпанзе – невысокий, руки – длинные, ноги – короткие. Большая часть тела покрыта черным длинным мехом. Но лицо, уши и ладони без меха.
Его руки научились ловко хватать предметы. Иногда способность шимпанзе применять орудия изумляет людей.
Скрыть перевод
|
Шимпанзелер бір-бірімен ымдасып «сөйлеседі».
Шимпанзелердің 30 – 80 басы бірігіп, топтанып жүреді. Шимпанзе, негізінен, тропиктік ормандар мен ылғалды саванналарда тіршілік етеді. Жерде де, ағаш басында да жүргенімен, қоректенуі мен ұйықтайтын уақытының басым бөлігі ағаш үстінде өтеді.
|
Шимпанзе друг с другом общаются жестами.
Шимпанзе объединяются в группы по 30 – 80 особей. Шимпанзе в основном живут в тропических лесах и влажных саваннах. Передвигаясь и по земле, и по деревьям, большую часть времени кормежки и сна они проводят на деревьях.
Скрыть перевод
|
Жалпы алғанда, шимпанзелер жеміс және өсімдіктермен қоректенеді. Сондай-ақ түрлі жәндіктерді, жұмыртқа, ет, өлекселерді де жей береді. Тамақ талғамай, азық атаулының жүздеген түрін жейді.
Шимпанзе түсте ағаш басына өрмелеп шығып демалады, түнде де сонда түнеп шығады. Жапырақ пен бұтақтан «төсек құрастырып», лезде өзіне ұя жасап алады.
|
В основном шимпанзе питаются фруктами и растениями. А также поедают разных насекомых, яйца и падаль. Они едят сотни видов пищи, без разбора.
Шимпанзе днем влезает на деревья, чтобы отдохнуть, тамже он ночует. Он вмиг может свить себе гнездо из листьев и веток, служащих ему постелью.
Скрыть перевод
|
Шимпанзелер қолына үлкен бұтақ пен таяқ ұстап, өздеріне қастандық жасамақ болған дұшпандарына сермейді.
Шимпанзенің маңдайы – тайқы, құлақтары – үлкен, танау тесігі – кішкентай, тұмсығы ұзындау келеді.
|
Шимпанзе отмахиваются от покушающихся на них врагов большой палкой или веткой.
У шимпанзе плоский лоб, большие уши, маленькие ноздри и удлиненная мордочка.
Скрыть перевод
|
Перевод на русский: Нина Агафонова
Текст на казахском языке взят из:
Жануарлар. - Алматы: «Аруна» баспасы.- 208 бет. – Сер.: «1100 қызықты деректер». Ағылшын тілінен аударған. Ү. Кеңесбаева.
© Татьяна Валяева, 2007–2024
|
