Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Учебники
Кудайбергенова
1 класс
2 класс
3 класс
4 класс
Досмамбетова
2 класс
3 класс
4 класс
       Словарь в картинках
Разноцветные слова
    1    
    2    
    3    
    4    
    5    
    6    
    7    
    8    
    9    
    10    
   Стихи детям
    1    
    2    
Адаптивные стихи
Мультфильмы
Аю мен маса
Қу қой
Қой мен серке
Животные
Африкалық піл
Аллигатор
Көгілдір акула
Көк кит
Арыстан
Панда
Қасқыр
Кобра
Дельфин
Керік
Ягуар
Кенгуру
Ақ аю
Жайра
Тиін
Қоңыр қоян
Қолтырауын
Шимпанзе
Жарғанат
Сегізаяқ
Мүйізтұмсық
Сурикат
 Қаз 
 

Ягуар (теңбілшер)

Ягуар


      Ягуар – сүтқоректілердің мысық тұқымдастар тобына жататын жануар. Ягуар экожүйедегі тепе-теңдікті сақтауда және аңдардың популяциясын реттеуде өте маңызды рөл атқарады.
      Ягуарлар Мексика, Орталық Америка, Парагвайдың оңтүстігі және Аргентинаның солтүстігінде тараған.
      «Ягуар» сөзі Оңтүстік Америка халықтарының тілінде «жемтігін бір секіргеннен қағып түсіретін жыртқыш» деген мағына береді.
      Ягуардың денесінің ұзындығы – 120-185 см, құйрығының ұзындығы – 45-75 см. Салмағы 36-110 келіге жетеді. Шоқтығына дейінгі биіктігі – 65-75 см. Ұрғашысы аталығынан едәуір кіші.
      Ягуар – мығым денелі күшті жануар. Сіңір мен шеміршектен тұратын қысқа аяғы ягуардың денесін өз тұрқынан үлкен етіп көрсетеді.
      Ягуар үшін мекендейтін жерінде су айдынының болуы өте маңызды, өйткені ол суда жүзгенді ұнатады. Ягуар топтанбай, жеке-дара тіршілік етеді. Жемтігін аңдып, тығылып жатады да, білдірмей жақындап келіп, бас салады. Олар өлексе жемейді, сондықтан өзі қалдырған жемтігіне қайта айналып соқпайды.
      Ұстап алған жемтігінің басын екі құлағының ортасынан қақ бөліп, бірден мидың қызметін тоқтатады.
      Ягуардың азулы жақтары қолға түскен аңның бас сүйегін қақ жарады.
      Ягуарлардың саны жыл сайын кеміп барады, оларға құрып кету қаупі төніп тұр. Себебі ягуарлар мекендейтін жер тарылып, жануарлар жан-жаққа қашуда.
      Ягуар аш балықтарды еліктіру үшін құйрығын судың бетінде әрі-бері бұлғаңдатып, «балық аулайды».
      Ягуар қалың өскен бұта арасында немесе ағаш қуысында балалайды. Жаңадан туылған 2–4 баласының денесінде қара дақтары көбірек болады. Олар 6 аптаға дейін сол жерде болады.
      Ягуар образы майя және ацтек халықтарының ежелгі мәдениеті мен ауыз әдебиетінде айқын көрініс тапқан.
      Ягуар – батыс жартышардағы ең үлкен мысық тұқымдас. Ал дүниежүзіндегі мысық тұқымдастардың ішінде денесінің үлкендігі жөнінен үшінші орында.
      Жақсы өсіп-жетілген ересек ягуар күніне 2 келі ет жейді.


Перевод на русский: Татьяна Валяева

Текст на казахском языке взят из:
Жануарлар. - Алматы: «Аруна» баспасы.- 208 бет. – Сер.: «1100 қызықты деректер». Ағылшын тілінен аударған. Ү. Кеңесбаева.



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Керік Вернуться к началу Кенгуру  >> 

Цвета текста на сайте             Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга


Авторский сайт Татьяны Валяевой