|
Сәтемір хан
|
|
Автор: Ыбырай Алтынсарин
|
Сәтемір жеті жасар күнінде атасынан жетім қалыпты. Күндерде бір күн Сәтемір далада ойнап жүріп, бір ескі тамның түбінде шаршаған соң сүйеніп, жан-жағына қарап жатса, бір аяғы ақсақ құмырсқа тамның төбесіне қарай өрмелеп барады да, орта шеніне барғанда құлап түседі, тұра салып тағы да өрмелейді, манағыдан гөрі жоғарырақ барғанда тағы құлап түседі. Үшінші рет құмырсқа және тырмысады. Ақыр бар күшін салып, қисая-мисая барып, тамның төбесіне шығып кетеді.
Мұны көріп Сәтемір ойға қалды: Құдай-Тағаланың жаратқан жан-жануарының ең кішкентайы осы құмырсқа - екеш құмырсқа да тынбай жұмыс істеп жүр. Өзі ақсақ, бір тырмысып, екі тырмысып, жығылып, сонда да қоймай, ақырында мұратына жетті. Тамның басына шықты. Мұны көріп отырып менің де талап іздемей, жұмыссыз ойнап жүргенім ақылсыздық екен, деп ойынын тастап, қалаға барды.
Қалада бір зор білімді, оқымысты молда бар екен, соған үй сыпыруға жалданып, ақысына оқу оқыпты-мыс.
Ақырында сол Сәтемір асқан данышпан, айдай әлемге патша болған.
Сатемир хан
Сатемир семи лет остался сиротой. Как-то он играл на лугу, устал и, подойдя к старому дому, прилег возле его стенки отдохнуть. Оглядываясь по сторонам, он заметил, что хромой муравей ползет по стене вверх. Дойдя примерно до половины высоты стены, он сорвался и упал на землю. Встав на ноги, он снова начал взбираться по стене. Поднявшись выше того места, с которого он сорвался в первый раз, муравей вновь упал. Однако и в третий раз он стал подниматься по стене и, напрягши все свои силы, взобрался на крышу дома.
Сатемир подумал: «Маленькая тварь, как этот муравей, и та, не переставая, выполняет какую-то работу. Сам хромой, а задумал ползти на крышу дома, поднимался два раза, два раза падал, но в конце концов все же достиг своей цели. Я ничего не делаю, только играю. Это глупо. Мне надо взять пример с этого муравья и приняться за работу».
После этого случая Сатемир перестал играть и пошел в город. В городе он нашел одного ученого человека и нанялся к нему убирать комнату, а за его труд ученый взялся учить его.
Так Сатемир стал мудрым человеком и царем целой страны.
Перевод на русский: Н. Кальменов. «И. Алтынсарин. Собрание сочинений в трёх томах». Алма-Ата, 1975 г.
Скрыть текст
© Татьяна Валяева, 20072024
|