|
|
Ақымақ дос
|
| |
Автор: Ыбырай Алтынсарин
|
Бір мырза орманнан бір аю баласын ұстап алып, үйіне алып келіп, сонша жақсы күтіп асырапты.
Бір күндерде мырза қатты ауырып, бір айдай төсектен тұрмай жатып, сол уақытта аюды да қараған кісі болмай, бұл да қатты жүдеп зарығыпты. Аурудан аз-ғана тәуір болған соң, мырза бір күні далада, есік алдына отырып, күннің жылысымен маужырап қалғиды, бірақ маңдайына, бетіне шыбын қонып, шыдатпайды. Соның бәрін де манағы аю көріп отыр екен. Мырзаға тыныштық бермегені үшін шыбынға қатты кейіді.
Сөйтіп, аю ыза бола тұра жұлқып кеткенде шынжыры үзіліп кетіп, жүгіріп барды да, мырзаның бетіне табанымен салып келіп кеткенде, мырза қалпақтай ұшып, сол жерде-ақ жан тапсырды дейді.
Бұл іс Дәуіт пайғамбардың заманында болған екен. Аюды халық пайғамбарға сүйретіп алып барды, бұған қалайынша жаза береміз деп.
Әзірет Дәуіт аюдан сұрады:
– Не себептен қожаңды өлтірдің ?
Аю жылап айтты дейді:
– Қожам мені баласындай күтіп, асыраушы еді, ол ауырған уақытта мені күткен кісі болмай, қожамның жазылуын тілеп зарықтым. Бүгін сол аурудан тәуірірек болып, қожамның далаға шыққанына қуанып қарап тұрғанымда, мырза есік алдына отырып, қалғиын деп еді, шыбындар тыныштық бермеді. Соған ашуым келіп ұрғанымда қожам, не себептен екенін білмедім, өліп қалды. Мен қожама қастық ойламадым, шыбынды қырайын деп едім, – деді.
Глупый друг
Некий мурза поймал в лесу медвежонка, привёз его домой, очень хорошо ухаживал за ним и кормил его.
Однажды мурза сильно заболел и пролежал, не вставая с постели, более месяца. В то время не нашлось человека, который ухаживал бы за медвежонком, и он тоже скучал и худел. Немного оправившись от болезни, мурза в один из дней вышел на двор и, сидя на пороге дома, разомлев от солнечного света и тепла, начал дремать, но мухи садились на его лоб и лицо и не давали ему покоя.
Всё это видел медвежонок и сильно сердился на мух. Рассердившись и не в состоянии более терпеть, он, метнувшись, оборвал цепь, подбежал к мурзе и лапой так ударил его по лицу, что тот отлетел, как щепка, и тут же отдал богу душу.
Было, говорят, это во времена Давида. Люди притащили медведя к пророку и спросили, какое наказание следует дать медведю.
Азрет Давид спросил медведя:
– За что ты убил своего хозяина? Медведь, плача, ответил:
– Хозяин, как за сыном, ухаживал за мной. В то время, когда он болел, за мной ни один человек не присматривал. Я скучал и молился о выздоровлении моего хозяина. Сегодня я увидел, что мой хозяин начал выздоравливать от болезни, вышел и сел на порог дома. И когда я с радостью смотрел на него, то заметил, как он, сидя у двери, хотел было вздремнуть, но мухи не давали ему покоя. Когда же я, рассердившись, ударил по мухам, хозяин мой, не знаю отчего, упал и умер. Я не хотел причинить вреда своему хозяину, а лишь хотел отогнать от него мух.
Перевод на русский: Н. Кальменов. «И. Алтынсарин. Собрание сочинений в трёх томах». Алма-Ата, 1975 г.
Скрыть текст
© Татьяна Валяева, 2007–2024
|
