|
|
Талаптың пайдасы
|
| |
Автор: Ыбырай Алтынсарин
|
Петр Великий деген осы күнгі ақ патшамыздың бабасы бір күні шіркеуде тұрғанда көп адамның артқы жағында үңіліп патшаға қарап, бөркімен қалқалап қана бір нәрсені сызып тұрған балаға көзі түседі. Мұнымен бөтен кісінің ісі жоқ, жалғыз-ақ ақылы кемел патша сол бала-екеш балаға да көзін салып тұрған екен.
Тілек тілеп болған соң, жұрт екі жарылып, патшаға жол беріпті. Сонда патша тұп-тура манағы балаға барады. Бала қолындағы сызумен болып тұрып, тіпті патшаның қасына келгенін де байқамай қалыпты. Сонда жұмсақ шыраймен патша сұрады:
– Неғылып тұрсың?
– Сенің жүзіңді жазып алайын деп едім.
– Оны неғылмақсың?
– Даңқың, дабылың жер жүзіне жайылған патшам, сенің суретіңді сызып алып, өміріме шейін бойымда сақтайын деп едім.
– Қане, көрсетші сызғаныңды?
Сол уақытқа шейін қорықпай жауап беріп тұрған бала, «сызғаныңды көрсет» дегенде, қысылайын депті. Сөйтсе де, сызған қағазын әдеппен патшаның қолына берді. Қараса, сурет реуішті де емес, әйтеуір өз білімінше сызған сызық, бала ол күнде сурет салуды қайдан білсін?! Солай да болса, әлемге ақылы жеткен патша баланың талапты, зерек екенін аңғарып, оқуға бергізіп, ақырында сол бала бүкіл орыс жұртына даңқы шыққан Матвеев деген суретші болған.
Польза любознательности
Петр Великий как-то, молясь в церкви, заметил стоящего позади толпы людей мальчика, который что-то прилежно чертил, поминутно всматриваясь в его лицо. А чтобы не видели того, что он делает, мальчик заслонял свою работу шапкой, хотя на него никто и не обращал внимания.
Однако от внимания умного царя не ускользнул даже и этот мальчик.
После окончания молебствия народ расступился и дал царю дорогу к выходу. Царь направился прямо к мальчику, который, увлекшись своей работой, не заметил, как к нему подошёл царь.
– Что ты тут делаешь? – спросил его царь, приветливо улыбаясь.
– Я хочу нарисовать твоё лицо.
– А для чего тебе это нужно?
– Слава великая идёт о тебе, царь, по всей земле, я хочу нарисовать твоё лицо и сохранить его себе на память на всю свою жизнь.
– А ну-ка, покажи, что ты начертил.
Мальчик, смело до того отвечавший царю, теперь смутился, но всё же, не растерявшись, вежливо подал свой рисунок.
Царь, разглядев рисунок, увидел, что это не портрет, а какие-то черточки. Ибо как мог такой маленький мальчик рисовать? Но всё же умный царь, видя старание мальчика и предугадывая в нём способности, приказал учить его.
Впоследствии этот мальчик стал великим русским художником.
Фамилия его Матвеев.
Перевод на русский: Н. Кальменов. «И. Алтынсарин. Собрание сочинений в трёх томах». Алма-Ата, 1975 г.
Скрыть текст
© Татьяна Валяева, 2007–2024
|
