|
|
Үнді
|
| |
Автор: Ыбырай Алтынсарин
|
Үнді жұртының бір адамы бір жақтан үйіне қайтып келсе, үйдің қасындағы ағаштың басына кептіруге іліп қойған еті жоқ. Ағаштың айналасын әбден жүріп, қарап болған соң, орамға шығып жолай дауыстап сұрайды:
- Аласа бойлы, қолында қысқантақ мылтығы бар, соңында тарақ-құйрық кішкентай иті бар, бірі қарт адам көрдіңіз бе? - деп.
Бұл кісіні әркім көрген екен, сілтеумен барып тауып ұрысын ұстапты-мыс. Ауылдас адамдары үндіден «ұрының түсі-түгін қайдан білдіңіз» деп сұрасыпты. Сонда үнді айтты дейді:
- Ұрының аласа бойлы екенін білгенім, менің қолыммен ілген етімді, ол ағаштан аяғының астына тас қойып, соның үстіне шығып алыпты. Қарт екенін білгенім, жүргендегі ізінен байқадым - адымының арасы тым жақын екен. Мылтығының қысқа екенін: етімді ұрларда, мылтығын ағашқа сүйеп қойған екен, сонда мылтықтың аузы ағаштың кішкене қабығын жырып кетіпті, жер мен сол жырылған қабықтың арасынан шамаладым. Ұрының қасында иті бар екенін, және ол иттің өзі кішкентай, құйрығы тарақ-құйрық екенін білгенім, етімді ұрлап жатқанда, ит анадай бір құмайтырақ жерде отырған екен; соның құмға түсіп қалған ізінен, және былғаңдатқан құйрығының табынан байқадым депті-міс.
Индеец
Один индеец, вернувшись домой, обнаружил, что у него кто-то украл мясо, которое он повесил вялить на дерево возле дома. Осмотрев место вокруг дерева, он пошёл по улице и дорогой во весь голос спрашивал, не видал ли кто старого человека, небольшого роста с коротким ружьём и маленькой собачкой с длинным пушистым хвостом.
Такого человека, оказалось видели многие, и по указанию их он поймал вора. Когда же односельчане спросили индейца, как он узнал приметы вора, он ответил:
- Что вор был маленького роста, я узнал по тому, что когда он доставал мясо, то подставлял под ноги камень. Что он старик, я узнал по следу, так как шаг у него был очень короткий. Прежде чем взять мясо, вор прислонил ружьё к дереву, и конец ствола оставил незначительную царапину на коре дерева. По высоте этой царапины и по следу, оставленному на земле концом ложа, я узнал, что у него ружьё короткое. Что с вором была собака и что она была маленькая, а хвост у неё пушистый, я узнал по тому, что когда он украл мясо, то собака сидела в стороне и на песчаной почве остались следы её ног и хвоста, которым она помахивала.
Перевод на русский: Н. Кальменов. «И. Алтынсарин. Собрание сочинений в трёх томах». Алма-Ата, 1975 г.
Скрыть текст
© Татьяна Валяева, 2007–2024
|
