 |
Новости
Автор: Татьяна Валяева
⚙ 4
https://www.tiktok.com/@massaget.kz/video/7426042250347547909
1) Мектеп оқушылары күзгі каникулда 10 (он) күн демалады.
2) Бұған дейін оқу-ағарту министрлігі мектептерде 28 (жиырма сегізінші) қазаннан, 3 (үшінші) қарашаға дейін 7 (жеті) күндік демалысты бекіткен еді.
3) Алайда биыл 25 (жиырма бесінші) қазан - Республика күні жұмаға, 26 (жиырма алтыншы) және 27 (жиырма жетінші) сенбі-жексенбі күндеріне сәйкес келіп тұр.
4) Бұл күндерді ескерсек, оқушылар күзгі каникулда 10 (он) күн демалады.
5) Толық күнтізбені біздің телеграмнан көре аласыздар.
1) Мектеп оқушылары күзгі каникулда 10 (он) күн демалады. - Школьники на осенних каникулах отдыхают 10 дней.
мектеп - школа
оқушы - ученик
мектеп оқушы+лар+ы - ученики школы («лар» - окончание множественного числа, «ы» - притяжательное окончание 3-го лица)
күз - осень
күзгі - осенний
каникул+да - на каникулах («да» - окончание местного падежа)
күн - день
демалу - отдыхать
демал+а+ды - отдыхают («а» - суффикс переходного времени, «ды» - личное окончание 3-го лица)
2) Бұған дейін оқу-ағарту министрлігі мектептерде 28 (жиырма сегізінші) қазаннан, 3 (үшінші) қарашаға дейін 7 (жеті) күндік демалысты бекіткен еді. - До этого Министерство просвещения утвердило 7 дневные каникулы в школах с 28 октября по 3 ноября.
бұған дейін - до этого
оқу-ағарту - просвещение
оқу-ағарту министрліг+і - министерство просвещения
мектептер+де - в школах
қазан - октябрь
қазан+нан - с октября
қараша - ноябрь
қараша+ға дейін - до ноября
-күндік - -дневный
демалыс - отдых, выходной
демалыс+ты - выходные
бекіту - утверждать, закреплять
бекіткен еді - утвердило («кен» - суффикс давнопрошедшего очевидного времени, «еді» - здесь является показателем, что далее будет идти раскрытие темы)
3) Алайда биыл 25 (жиырма бесінші) қазан - Республика күні жұмаға, 26 (жиырма алтыншы) және 27 (жиырма жетінші) сенбі-жексенбі күндеріне сәйкес келіп тұр. - Однако в этом году 25 октября - День Республики приходится на пятницу и 26 и 27 - на субботу-воскресенье.
алайда - однако
биыл - этот год
қазан - октябрь
Республика күн+і - день республики («і» - притяжательное окончание 3-го лица)
жұма - пятница
жұма+ға - на пятницу («ға» - окончание дат.направительного падежа)
және - и
сенбі-жексенбі - суббота-воскресенье
күн+дер+і+не - на дни («дер» - окончание множественного числа, «і» - притяжательное окончание 3-го лица, «не» - окончание дат.направительного падежа)
сәйкес келу - соответствовать
сәйкес кел+іп тұр - соответствуют сейчас
4) Бұл күндерді ескерсек, оқушылар күзгі каникулда 10 (он) күн демалады. - Если учитывать эти дни, ученики во время осенних каникул будут отдыхать 10 дней.
бұл - этот
күн+дер+ді - дни («дер» - окончание множественного числа, «ді» - окончание винительного падежа)
ескеру - учитывать, иметь в виду
ескер+се+к - если мы учтём («се» - суффикс условного наклонения, «к» - усечённое личное окончание 1-го лица множественного числа)
оқушы+лар - ученики («лар» - окончание множественного числа)
күзгі - осенний
каникул+да - на каникулах («да» - окончание местного падежа)
демал+а+ды - будут отдыхать («а» - суффикс переходного времени, «ды» - личное окончание 3-го лица)
5) Толық күнтізбені біздің телеграмнан көре аласыздар. - Полный календарь вы можете посмотреть в нашем телеграмме.
толық - полный
күнтізбе - календарь
күнтізбе+ні - календарь («ні» - окончание винительного падежа)
біздің - наш
телеграм+нан - из телеграма («нан» - окончание исходного падежа)
көру - смотреть
көр+е алу - мочь смотреть («е» - суффикс деепричастия)
көр+е ал+а+сыздар - вы можете посмотреть («а» - суффикс переходного времени, «сыздар» - личное окончание 2-го лица множественного числа)
⚙ 3
https://www.tiktok.com/@massaget.kz/video/7415219842619378949
1) Түркістандықтар басқаларға қарағанда 3,5 жылға ұзақ өмір сүретін болған.
2) Бұл туралы ұлттық экономика вице-министрі айтты.
3) 2018 жылы Түркістан облыс орталығы болды.
4) Бұл жағдай халықтың әл-ауқатын өзгертті.
5) Біріншіден, халықтың өмір сұру ұзақтығы 70 жастан 73,5 жасқа дейін, яғни 3,5 жылға ұзарды.
6) Бұл өте жақсы көрсеткіш - деді ол. Видеоны түркістандықтарға жібер.
1) Түркістандықтар басқаларға қарағанда 3,5 жылға ұзақ өмір сүретін болған. - Туркестанцы в сравнении с другими стали жить на 3,5 года дольше.
түркістандық+тар - туркестанцы («тар» - окончание множественного числа)
басқа - другой
басқа+лар+ға - к другим («лар» - окончание множественного числа, «ға» - дательно-направительный падеж)
қарағанда - чем, в сравнении
жыл - год
3,5 жыл+ға - до трех с половиной лет («ға» - дательно-направительный падеж)
ұзақ - долгий, продолжительный
өмір сүру - жить
өмір сүр+етін - живущими («етін» - суффикс причастия настоящего времени)
болу - быть, стать
бол+ған - стали («ған» - суффикс давнопрошедшего очевидного
времени глагола)
2) Бұл туралы ұлттық экономика вице-министрі айтты. - Об этом заявил вице-министр национальной экономики.
бұл - это, эта, этот
туралы - о
бұл туралы - об этом
ұлттық - национальный
экономика вице-министр+і - вице-министр экономики («і» - притяжательное окончание 3-го лица)
айту - говорить
айт+ты - сказал («ты» - суффикс простого прошедшего времени)
3) 2018 жылы Түркістан облыс орталығы болды. - В 2018 году Туркестан стал областным центром.
жыл - год
2018 жылы - в 2018 году
облыс - область
орталық - центр
облыс орталығ+ы - областной центр
болу - быть, стать
бол+ды - стал («ды» - суффикс простого прошедшего времени)
4) Бұл жағдай халықтың әл-ауқатын өзгертті. - Это обстоятельство изменило благосостояние народа.
бұл - это
жағдай - обстоятельство
халық - народ
халық+тың - народа («тың» - окончание родительного падежа)
әл-ауқат - благосостояние, материальное положение
әл-ауқат+ы+н - его благосостояние («ы» - притяжательное окончание 3-го лица, «н» - винительный падеж)
өзгерту - изменять
өзгерт+ті - изменило («ті» - суффикс простого прошедшего времени)
5) Біріншіден, халықтың өмір сұру ұзақтығы 70 жастан 73,5 жасқа дейін, яғни 3,5 жылға ұзарды. - В первую очередь, продолжительность жизни населения увеличилась с 70 до 73,5 лет, то есть на 3,5 года.
біріншіден - во-первых (тут по смыслу «в первую очередь»)
халық - народ
халық+тың - народа («тың» - окончание родительного падежа)
өмір сұру - жить/проживание
ұзақтық - длительность
ұзақтығ+ы - его длительность («ы» - притяжательное окончание 3-го лица)
жас - возраст
жаст+тан … жас+қа - от такого-то … до такого-то возраста («тан» - исходный падеж, «қа» - дат.направительный падеж)
дейін - до
яғни - то есть
3,5 жыл+ға - до 3,5 лет
ұзару - удлиняться, становиться длиннее
ұзар+ды - стала длиннее («ды» - суффикс прошедшего времени)
6) Бұл өте жақсы көрсеткіш - деді ол. Видеоны түркістандықтарға жібер. - Это очень хороший показатель, - сказал он. Отправь видео жителям Туркестана.
бұл - это
өте - очень
жақсы - хороший
көрсеткіш - показатель
деу - говорить
де+ді - сказал («ді» - суффикс простого прошедшего времени)
ол - он
видео+ны - видео («ны» - винительный падеж)
түркістандық+тар+ға туркестанцам («тар» - окончание множественного числа, «ға» - дат.направительный падеж)
жіберу - отправлять
жібер - отправь
⚙ 2
https://www.tiktok.com/@massaget.kz/video/7402278192905506053
1) Дұрыс ұйықтамайтын адамдар қандай ауруға шалдығады?
2) Ұйқы денсаулық үшін маңызды рөл атқарады.
3) Күнделікті кеш жату, режим сақтамау, аз уақыт қана ұйықтау ауруларға себеп болады.
4) Соның ішінде депрессия, қан қысымының аурулары мен семіздікке алып келеді.
5) Мамандар аз ұйықтайтын адамның тез қартаятынын да байқаған.
6) Сіз күніне қанша сағат ұйықтайсыз, пікірге жаза кетіңіз.
1) Дұрыс ұйықтамайтын адамдар қандай ауруға шалдығады? - Какими заболеваниями страдают люди, которые плохо спят?
дұрыс - хорошо
ұйықтау - спать
ұйықта+ма+йтын - неспящие («ма» - отрицательный суффикс, «йтын» - суффикс причастия настоящего времени)
адам - человек
адам+дар - люди («дар» - окончание множественного числа)
қандай? - какой?
ауру - болезнь, заболевание
шалдығу - быть задетым, быть захваченным
ауру+ға шалдығу - заболеть («ға» - окончание дательно-направительного падежа)
ауру+ға шалдығ+а+ды - заболевают («а» - суффикс переходного времени, «ды» - личное окончание 3-го лица)
2) Ұйқы денсаулық үшін маңызды рөл атқарады. - Сон играет важную роль для здоровья.
ұйқы - сон
денсаулық - здоровье
үшін - для
маңызды - важный
рөл - роль
атқару - выполнять
атқар+а+ды - выполняет («а» - суффикс переходного времени, «ды» - личное окончание 3-го лица)
3) Күнделікті кеш жату, режим сақтамау, аз уақыт қана ұйықтау ауруларға себеп болады. - Каждый день поздно ложиться, не соблюдать режим, мало спать - это является причинами заболеваний.
күнделікті - ежедневный
кеш - поздно
жату - находится, ложиться
режим - режим
сақтау - сохранять
сақта+ма+у - не сохранять
аз - мало
уақыт - время
қана - только
ұйықтау - спать
ауру - болезнь, заболевание
ауру+лар+ға - для заболеваний («лар» - окончание множественного числа, «ға» - окончание дательно-направительного падежа)
себеп - причина
болу - быть, являться
бол+а+ды - является («а» - суффикс переходного времени, «ды» - личное окончание 3-го лица)
4) Соның ішінде депрессия, қан қысымының аурулары мен семіздікке алып келеді. - В том числе это приводит к депрессии, заболеваниям кровяного давления и ожирению.
соның ішінде - в том числе
қан - кровь
қысым - давление
қан қысым+ы - кровяное давление («ы» - притяжательное окончание 3-го лица)
қан қысым+ы+ның - кровяного давления («ның» - окончание родительного падежа)
ауру+лар+ы - заболевания («дар» - окончание множественного числа, («ы» - притяжательное окончание 3-го лица)
семіздік - ожирение
семіздік+ке - к ожирению («ке» - окончание дательно-направительного падежа)
алып келу - привести, доставить
алып кел+е+ді - приводит («е» - суффикс переходного времени, «ді» - личное окончание 3-го лица)
5) Мамандар аз ұйықтайтын адамның тез қартаятынын да байқаған. - Специалисты также заметили, что человек, который мало спит, стареет быстрее.
маман - специалист
маман+дар - специалисты
аз - мало
ұйықтау - спать
ұйықта+йтын - спящий («йтын» - суффикс причастия)
адам - человек
адам+ның - человека («ның» - окончание родительного падежа)
тез - быстро
қартаю - стареть
қарта+ятын+ы+н - старение («ятын» - суффикс причастия, «ы» - притяжательное окончание 3-го лица, «н» - винительный падеж)
адам+ның тез қарта+ятын+ы+н - человека быстрое старение
да - тоже
байқау - наблюдать, замечать
байқа+ған - заметили («ған» - суффикс давнопрошедшего очевидного времени глагола)
6) Сіз күніне қанша сағат ұйықтайсыз, пікірге жаза кетіңіз. - Напишите в комментариях, сколько часов в день вы спите.
cіз - вы
күніне - в день
қанша? - сколько?
сағат - час
ұйықтау - спать
ұйықта+й+сыз - вы спите («й» - суффикс переходного времени, «сыз» - личное окончание 2-го лица уважительная форма)
пікір - мнение, рецензия (здесь «комментарий»)
пікір+ге - в комментарий («ге» - окончание дательно-направительного падежа)
жазу - писать
жаз+а кет+іңіз - напишите («а» - суффикс деепричастия, «іңіз» - повелительное наклонение 2-го лица)
⚙ 1
https://www.tiktok.com/@massaget.kz/video/7402649134051740934
1) 1 (бір) килограмм салмақтан арылу үшін қанша қадам жүру керек?
2) Адам орташа есеппен 1 (бір) сағат жаяу жүргенде 200-300 (екі жүз - үш жүз) ккал жұмсайды.
3) Денсаулыққа пайдалы болу үшін күніне 10 000 (он мың) қадам жүру керегі айтылады.
4) Алайда дәрігерлер мақсат - арықтау болмаса, 4000 - 5000 (төрт мың - бес мың) қадам жасау да жеткілікті дейді.
5) 1 (бір) кг салмақ 7700 (жеті мың жеті жүз) калорияға тең.
6) Яғни, 1 (бір) кг артық салмақтан арылу үшін шамамен 154 000 (жүз елу төрт мың) қадам жасау керек.
1) 1 (бір) килограмм салмақтан арылу үшін қанша қадам жүру керек? - Сколько шагов нужно сделать, чтобы похудеть на 1 килограмм?
салмақ - вес, тяжесть
салмақ+тан - от веса
арылу - избавляться
үшін - для, чтобы
қанша? - сколько?
қадам - шаг
жүру - идти, двигаться
керек - надо
2) Адам орташа есеппен 1 (бір) сағат жаяу жүргенде 200-300 (екі жүз - үш жүз) ккал жұмсайды. - В среднем человек тратит 200-300 ккал при ходьбе в течение 1 часа.
адам - человек
орташа - средний
есеп - счёт
орташа есеп+пен - в среднем
сағат - час
жаяу - пешком
жаяу жүру - идти пешком
жаяу жүр+ген+де - когда идет пешком
жұмсау - тратить
жұмса+й+ды - тратит
3) Денсаулыққа пайдалы болу үшін күніне 10 000 (он мың) қадам жүру керегі айтылады. - Говорят, что 10 000 шагов в день полезны для здоровья.
денсаулық - здоровье
денсаулық+қа - для здоровья
пайдалы - полезный
болу - быть
үшін - чтобы
күн - день
күніне - в день
қадам - шаг
жүру - двигаться
керег+і - его необходимости
айтылу - говориться, быть сказанным
айтыл+а+ды - говорится
4) Алайда дәрігерлер мақсат - арықтау болмаса, 4000 - 5000 (төрт мың - бес мың) қадам жасау да жеткілікті дейді. - Однако врачи утверждают, что если цель не похудеть, достаточно делать 4000-5000 шагов.
алайда - однако
дәрігер+лер - врачи
мақсат - цель
арықтау - похудание, худеть
болу - быть, являться
бол+ма+са - если не является
қадам - шаг
жасау - делать
да - тоже
жеткілікті - достаточно
деу - говорить
де+й+ді - говорят
5) 1 (бір) кг салмақ 7700 (жеті мың жеті жүз) калорияға тең. - 1 кг веса равен 7700 ккал.
салмақ - вес, тяжесть
тең - равный
6) Яғни, 1 (бір) кг артық салмақтан арылу үшін шамамен 154 000 (жүз елу төрт мың) қадам жасау керек. - То есть, чтобы избавиться от 1 кг лишнего веса, нужно сделать около 154 000 шагов.
яғни - то есть
артық - лишний
салмақ+тан - от веса
арылу - избавляться
үшін - чтобы
шамамен - примерно
қадам - шаг
жасау - сделать
керек - надо
© Татьяна Валяева, 2007–2024
|
Цвета текста на сайте
Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»
kaz-tili@yandex.kz
Гостевая книга
|
|
