|
Онлайн-Марафон: Казахский язык за год
Страница 3 (дни с 41 по 60)
|
|
Автор: Андрей Якубин Телеграм-канал «Казахский язык за год»
📅 41-КҮН / 41-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🪑 ОТЫРУ — ЖАЙ ДЕМАЛЫС ЕМЕС
СИДЕТЬ — ЭТО НЕ ПРОСТО ОТДЫХ
📌 Глагол дня: отыру – сидеть
Отыру — күнделікті істейтін әрекет.
Сидение — это повседневное действие.
Біз сабақта, жұмыста, үстелде, көлікте, тіпті демалып жатқанда да отырамыз.
Мы сидим на уроках, на работе, за столом, в транспорте и даже во время отдыха.
Бірақ қалай отыратынымыз — денсаулығымызға тікелей әсер етеді.
Но то, как мы сидим — напрямую влияет на наше здоровье.
Арқа түзу, иық бос, аяқ толық жерге тіреліп, тізе 90° (тоқсан градус) бұрыштық өлшемде болуы керек.
Спина должна быть прямой, плечи — расслабленными, стопы — на полу, колени — под углом 90°.
Экран көз деңгейінде болуы керек.
Экран должен находиться на уровне глаз.
Ұзақ уақыт қозғалмай отыру қан айналымын баяулатып, бұлшықеттерді әлсіретеді.
Долгое неподвижное сидение замедляет кровообращение и ослабляет мышцы.
Сондықтан әр 30–60 (отыз - алпыс) минут сайын орныңнан тұрып, сәл жүріп немесе керіліп созылған пайдалы.
Поэтому полезно вставать каждые 30–60 минут, немного пройтись или потянуться.
Дұрыс отырмайтын адамның белі мен мойны тез шаршайды.
У того, кто сидит неправильно, быстро устают и поясница, и шея.
Өз денеңе жақсылық жасағың келсе — дұрыс отыруды үйрен.
Хочешь сделать добро своему телу — научись сидеть правильно.
📘 ГРАММАТИКА: ХАРАКТЕРИСТИКА ПО ДЕЙСТВИЮ
🧩 ПРИМЕР ИЗ ТЕКСТА:
Дұрыс отырмайтын адамның белі мен мойны тез шаршайды.
📌 У человека, который сидит неправильно, быстро устают поясница и шея.
«Дұрыс отырмайтын адам» — это причастный оборот:
→ человек, который неправильно сидит (не будет сидеть правильно / обычно не сидит правильно)
🛠 КАК ОБРАЗУЕТСЯ?
Берём глагол → добавляем отрицание –ма/–ме → добавляем суффикс –йтын / –йтін (будущее причастие) → ставим перед существительным.
🧩 Пример:
отыру (сидеть) → отырмау (не сидеть) → отырмайтын адам = человек, который не сидит
Если нужно добавить наречие (как именно?), ставим его перед глаголом:
дұрыс отырмайтын адам = человек, который неправильно сидит
📑 ДРУГИЕ ПРИМЕРЫ:
Тыныш сөйлемейтін бала
ребёнок, который не говорит спокойно
Баяу жүрмейтін адам
человек, который не ходит медленно
Ұқыпты жазбайтын оқушы
ученик, который не пишет аккуратно
Абайлап тыңдамайтын бала
ребёнок, который не слушает внимательно
Тиянақты жұмыс істемейтін қызметкер
сотрудник, который не работает добросовестно
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
отыру — сидеть (глагол)
жай демалыс емес — это не просто отдых
(жай — просто, демалыс — отдых, емес — не)
күнделікті — повседневный, ежедневный
(күн — день, -делікті — образует прилагательное)
істейтін әрекет — действие, которое совершается
(істеу — делать, әрекет — действие)
сабақта — на уроке
(сабақ — урок, -та — местный падеж)
жұмыста — на работе
(жұмыс — работа)
үстелде — за столом
(үстел — стол)
көлікте — в транспорте
(көлік — транспорт)
тіпті — даже
демалып жатқанда да — даже во время отдыха
(демалу — отдыхать, -ғанда — когда, да — даже)
отырамыз — мы сидим
(отыру — сидеть, -мыз — 1 л. мн. ч.)
бірақ — но
қалай отыратынымыз — то, как мы сидим
(отыру — сидеть, -тынымыз — наша форма действия)
денсаулығымызға — на наше здоровье (дательный падеж)
(денсаулық — здоровье, -ымызға — нашему)
тікелей әсер етеді — влияет напрямую
(тікелей — прямой, напрямую, әсер ету — влиять)
арқа түзу — спина прямая
(арқа — спина, түзу — прямой)
иық бос — плечи расслаблены
(иық — плечо, бос — свободный, расслабленный)
аяқ толық жерге тіреліп — стопы полностью опираются на пол
(аяқ — нога, толық — полностью, жер — земля, тірелу — опираться)
тізе — колено
тоқсан градус — девяносто градусов
(тоқсан — 90, градус — градус)
бұрыштық өлшем — угловой показатель, угол
(бұрыш — угол, өлшем — измерение)
болуы керек — должно быть
(болу — быть, керек — нужно)
экран көз деңгейінде — экран на уровне глаз
(экран — экран, көз — глаз, деңгей — уровень)
ұзақ уақыт — долгое время
(ұзақ — долгий, уақыт — время)
қозғалмай отыру — сидеть неподвижно
(қозғалу — двигаться, -май — деепричастие отрицания)
қан айналымын — кровообращение (винит. падеж)
(қан айналымы — кровообращение)
баяулатып — замедляя
(баяу — медленный, баяулату — замедлять)
бұлшықеттерді әлсіретеді — ослабляет мышцы
(бұлшықет — мышца, әлсірету — ослаблять)
сондықтан — поэтому
әр 30–60 минут сайын — каждые 30–60 минут
(әр — каждый, минут сайын — каждые минуты)
орныңнан тұрып — встав с места
(орын — место, -ыңнан — с твоего, тұру — вставать)
сәл жүріп — немного пройдясь
(сәл — немного, жүру — ходить)
керіліп созылған — потянувшись
(керілу — растягиваться, созылу — тянуться)
пайдалы — полезно
дұрыс отырмайтын адамның — у человека, который сидит неправильно
(дұрыс — правильно, отырмау — не сидеть, -йтын — причастие настоящего времени)
белі мен мойны — поясница и шея
(бел — поясница, мойын — шея)
тез шаршайды — быстро устают
(тез — быстро, шаршау — уставать)
өз денеңе — своему телу
(өз — свой, дене — тело, -ңе — дательный падеж)
жақсылық жасағың келсе — если хочешь сделать добро
(жақсылық жасау — делать добро, -ғың келсе — если хочешь)
дұрыс отыруды үйрен — научись сидеть правильно
(дұрыс — правильно, отыру — сидеть, үйрену — учиться)
Скрыть словарь
📅 42-КҮН / 42-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🍚 КҮРІШТІ ҚАЛАЙ ПІСІРЕДІ?
КАК СВАРИТЬ РИС?
📌 Глагол дня: пісіру – варить, печь
Күріш — әлемдегі ең ежелгі әрі кең таралған тағамдардың бірі.
Рис — одно из самых древних и распространённых блюд в мире.
Оны Азияда да, Америкада да, басқа құрлықтарда да күнделікті тұтынады.
Его ежедневно едят в Азии, Америке и на других континентах.
Күрішті қайнату оңай сияқты көрінсе де, оны дәмді етіп пісіру — нағыз шеберлік.
Хотя варка риса кажется простой, приготовить его вкусно — настоящее мастерство.
Алдымен күрішті жақсылап жуыңыз — бұл артық крахмалды кетіреді.
Сначала хорошо промойте рис — это удалит лишний крахмал.
Сосын 1 стақан күрішке 1,5–2 (бір жарым – екі) стақан су құйып, аздап тұз қосыңыз.
Затем на 1 стакан риса налейте 1,5–2 стакана воды и добавьте немного соли.
Орташа отта қайнағанша қыздырып, содан кейін қақпағын жауып, баяу отта 15–18 (он бес – он сегіз) минут қайнатыңыз.
Доведите до кипения на среднем огне, затем закройте крышкой и варите на медленном огне 15–18 минут.
Отты өшіргеннен кейін қақпағын ашпай, 10 (он) минут тынықтырып қойыңыз.
После выключения огня не открывайте крышку и дайте постоять 10 минут.
Бұл күріштің толық пісіп, жұмсаруына көмектеседі.
Это помогает зерну полностью приготовиться и стать мягким.
Соңында күрішті шанышқымен жайлап араластырыңыз.
В конце аккуратно перемешайте рис вилкой.
Жақсы піскен күріш — кез келген тағамға таптырмас қоспа.
Хорошо сваренный рис — отличная основа для любого блюда.
Сондықтан күрішті дәмді етіп пісіру — үйренуге тұрарлық пайдалы өнер.
Поэтому варить вкусный рис — это полезный навык, который стоит освоить.
📘 ГРАММАТИКА: Спряжение глагола «ПІСІРУ» по временам и лицам
📝 Давайте разберём, как спрягается глагол «пісіру» (варить, печь).
Формы образуются с помощью личных окончаний (–мын, –сың, –сыз...) и вспомогательных слов (жатыр, жоқ и др.).
🔷 БУДУЩЕЕ / НЕОПРЕДЕЛЁННОЕ ВРЕМЯ
Мен пісірeмін (Я сварю, варю) / пісірмеймін (Я не сварю, не варю)/ пісірeмін бе? (Я сварю?)
Сен (Ты) пісірeсің / пісірмейсің / пісірeсің бе?
Сіз (Вы) пісірeсіз / пісірмейсіз / пісірeсіз бе?
Біз (Мы) пісірeміз / пісірмейміз / пісірeміз бе?
Сендер (Вы - ровесники) пісірeсіңдер / пісірмейсіңдер / пісірeсіңдер ме?
Сіздер (Вы - уважительная форма) пісірeсіздер / пісірмейсіздер / пісірeсіздер ме?
Ол (Он) пісірeді / пісірмейді / пісірe ме?
Олар (Они) пісірeді / пісірмейді / пісірe ме?
🔸 НАСТОЯЩЕЕ ВРЕМЯ
Мен пісіріп жатырмын (Я сейчас варю) / пісіріп жатқан жоқпын / пісіріп жатырмын ба?
Сен пісіріп жатырсың / пісіріп жатқан жоқсың / пісіріп жатырсың ба?
Сіз пісіріп жатырсыз / пісіріп жатқан жоқсыз / пісіріп жатырсыз ба?
Біз пісіріп жатырмыз / пісіріп жатқан жоқпыз / пісіріп жатырмыз ба?
Сендер пісіріп жатырсыңдар / пісіріп жатқан жоқсыңдар / пісіріп жатырсыңдар ма?
Сіздер пісіріп жатырсыздар / пісіріп жатқан жоқсыздар / пісіріп жатырсыздар ма?
Ол пісіріп жатыр / пісіріп жатқан жоқ / пісіріп жатыр ма?
Олар пісіріп жатыр / пісіріп жатқан жоқ / пісіріп жатыр ма?
▪️ ПРОШЕДШЕЕ ВРЕМЯ
Мен пісірдім (Я сварил) / пісірген жоқпын / пісірдім бе?
Сен пісірдің / пісірген жоқсың / пісірдің бе?
Сіз пісірдіңіз / пісірген жоқсыз / пісірдіңіз бе?
Біз пісірдік / пісірген жоқпыз / пісірдік пе?
Сендер пісірдіңдер / пісірген жоқсыңдар / пісірдіңдер ме?
Сіздер пісірдіңіздер / пісірген жоқсыздар / пісірдіңіздер ме?
Ол пісірді / пісірген жоқ / пісірді ме?
Олар пісірді / пісірген жоқ / пісірді ме?
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
күрішті — рис
(күріш — рис, -ті — винит. падеж)
қалай — как
(вопросительное слово)
пісіреді — варят, готовят
(пісіру — варить, готовить)
әлемдегі — в мире
(әлем — мир, -дегі — местный падеж)
ең — самый
ежелгі — древний
әрі — и, также
кең таралған — широко распространённый
(кең — широкий, таралу — распространяться)
тағамдардың бірі — одно из блюд
(тағам — блюдо, -дың — род. падеж, бірі — один из)
оны — его
(ол — он/она, -ны — винит. падеж)
Азияда да — и в Азии
(Азия — Азия, -да — местный падеж, да — частица «тоже»)
Америкада да — и в Америке
(Америка — Америка)
басқа құрлықтарда да — и на других континентах
(басқа — другой, құрлық — континент)
күнделікті — ежедневно
(күн — день)
тұтынады — употребляют
(тұтыну — употреблять)
қайнату — варка
(қайнау — кипеть)
оңай — легко, простой
сияқты — как, похоже
көрінсе де — хотя кажется
(көріну — казаться, -се де — хотя бы)
оны — его
(ол — он/она, винит. падеж)
дәмді — вкусный
етіп — сделав
(ету — делать)
пісіру — варить, готовить
нағыз шеберлік — настоящее мастерство
(нағыз — настоящий, шеберлік — мастерство)
алдымен — сначала
жақсылап — тщательно
жуыңыз — помойте
(жуу — мыть)
бұл — это
артық — лишний
крахмалды — крахмал
(крахмал — крахмал, винит. падеж)
кетіреді — удаляет
(кетіру — убирать)
сосын — затем
1 стақан күрішке — на 1 стакан риса
(стақан — стакан, күріш — рис, -ке — направит. падеж)
1,5–2 (бір жарым – екі) стақан су — 1,5–2 стакана воды
(су — вода)
құйып — налив
(құю — наливать)
аздап — немного
тұз — соль
қосыңыз — добавьте
(қосу — добавлять)
орташа отта — на среднем огне
(орташа — средний, от — огонь)
қайнағанша — пока не закипит
(қайнау — кипеть, -ғанша — пока не)
қыздырып — нагрев
(қыздыру — нагреть)
содан кейін — затем, после этого
қақпағын — крышку
(қақпақ — крышка, винит. падеж с притяж.)
жауып — закрыв
(жабу — закрыть)
баяу отта — на медленном огне
(баяу — медленный)
15–18 (он бес – он сегіз) минут — 15–18 минут
қайнатыңыз — сварите
(қайнату — варить)
отты өшіргеннен кейін — после выключения огня
(от — огонь, өшіру — выключать, -геннен кейін — после того как)
қақпағын ашпай — не открывая крышку
(ашу — открывать, -пай — деепричастие с отрицанием)
10 (он) минут — 10 минут
тынықтырып қойыңыз — дайте постоять
(тынықтыру — дать настояться, қою — оставить, поставить)
күріштің — риса
(күріш — рис, -тің — род. падеж)
толық пісіп — полностью приготовившись
(толық — полностью, пісу — приготовиться)
жұмсаруына — чтобы стал мягким
(жұмсару — размягчаться, -на — направленность действия)
көмектеседі — помогает
(көмектесу — помогать)
соңында — в конце
шанышқымен — вилкой
(шанышқы — вилка, -мен — твор. падеж)
жайлап — аккуратно
араластырыңыз — перемешайте
(араластыру — перемешивать)
жақсы піскен күріш — хорошо сваренный рис
(жақсы — хороший, піскен — приготовленный)
кез келген тағамға — к любому блюду
(кез келген — любой, тағам — блюдо)
таптырмас қоспа — незаменимая добавка
(таптырмас — незаменимый, қоспа — добавка)
сондықтан — поэтому
дәмді етіп пісіру — приготовить вкусно
(дәмді — вкусный, етіп — сделав, пісіру — варить)
үйренуге тұрарлық — стоит выучить
(үйрену — учить, -уге — цель, тұрарлық — достойный, заслуженный)
пайдалы өнер — полезное искусство
(пайдалы — полезный, өнер — искусство)
Скрыть словарь
📅 43-КҮН / 43-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
👂 ТЫҢДАЙ БІЛУДІҢ КҮШІ
СИЛА УМЕНИЯ СЛУШАТЬ
(Маршалл Розенбергтің «Зорлықсыз қарым-қатынас» кітабы бойынша)
(По книге Маршалла Розенберга «Ненасильственное общение»)
📌 Глагол дня: тыңдау – слушать
Көбіне біз тоқтамай сөйлей береміз, әңгімелесушінің ішкі жан-дүниесін түсінуге де тырыспаймыз.
Часто мы не замолкаем, и не стремимся понять внутренний мир собеседника.
Шынайы тыңдау — бұл сын айтпау және адамның жанын түсіну.
Истинное слушание — это отказ от оценки и принятие голоса души.
Розенберг бұл әрекетті төрт қадаммен сипаттайды:
Розенберг описывает этот процесс в четырёх шагах:
Бақылау, сезім, қажеттілік, өтініш.
Наблюдение, чувство, потребность, просьба.
Мұндай қарым-қатынас тәсілі өзімізді де, өзгелерді де тереңірек түсінуге көмектеседі.
Такой способ общения помогает нам глубже понять и себя, и другого.
Шынайы жанашырлық – біреуді шын ниетпен тыңдау үшін ақыл мен жүректі тыныштандыруды талап етеді.
Истинная эмпатия требует освободить ум и сердце, чтобы слушать с искренним участием.
Ол былай дейді:
Он говорит:
«Біз тыңдап отырмыз деп ойлаған сәтте, шын мәнінде тек өзіміздің сөйлейтін кезімізді күтіп отырамыз».
«Когда нам кажется, что мы слушаем, мы на самом деле просто ждём своей очереди говорить».
Басқаның сезімін түсіну – оған не қажет екенін аңғару.
Понять чувства другого — значит распознать его потребности.
Өзіміздің сезіміміз бен қажеттілігімізді өтініш ретінде айту — бұл бұйрық емес, сыйластыққа негізделген әңгіме.
А выражение своих чувств и потребностей в форме просьбы — это не приказ, а общение на основе уважения.
Мұндай қарым-қатынас сенім, мейірімділік пен жан тыныштығын тудырады.
Такое взаимодействие рождает доверие, доброту и душевное спокойствие.
📘 ГРАММАТИКА: Падежные окончания у глаголов (инфинитив)
В казахском языке глаголы в неопределённой форме (инфинитив, форма на -у) могут получать падежные окончания, как и существительные. Это возможно, потому что такая форма глагола обозначает действие как объект — например, "слушание", "говорение", "письмо".
🧐 Чтобы правильно использовать падеж, нужно:
🔹Посмотреть, какой глагол или контекст управляет этим инфинитивом;
🔹Определить, какой вопрос задаётся к действию (нені? неге? неде? неден?) — он и подскажет нужный падеж.
🔹Глагол в инфинитиве мысленно сделать существительным, это тоже поможет понять его падеж.
📌 Пример из текста:
Шынайы жанашырлық – біреуді шын ниетпен тыңдау үшін ақыл мен жүректі тыныштандыруды талап етеді.
тыныштандыруды — инфинитив от "успокаивать", стоит в винительном падеже (нені? — что?)
Управляющий глагол талап етеді — «требует», он требует что? → винительный падеж.
📚 Примеры инфинитивов в разных падежах:
✅ Атау септік (именительный падеж)
Оқу пайдалы. — Учёба полезна.(оқу — учиться)
✅ Барыс септік (дательный падеж)
Жазуға тырысамын. — Стараюсь писать.(жазуға — чтобы писать)
✅ Табыс септік (винительный падеж)
Кітап оқуды ұнатамын. — Люблю читать книги.(оқуды — чтение)
✅ Жатыс септік (местный падеж)
Оқуда қате болған жоқ. — В учёбе не было ошибок.(оқуда — в процессе учёбы)
✅ Шығыс септік (исходный падеж)
Оқудан жалықтым. — Устал от учёбы.(оқудан — от учёбы)
✅ Көмектес септік (творительный падеж)
Оқумен айналысады. — Занимается учёбой.(оқумен — с занятием учёбой)
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
тыңдай білудің күші — сила умения слушать
(тыңдау — слушать, білу — уметь, -дің — род. падеж, күш — сила)
Маршалл Розенбергтің — Маршалла Розенберга
(-тің — род. падеж)
«Зорлықсыз қарым-қатынас» кітабы — книга «Ненасильственное общение»
(зорлықсыз — без насилия, қарым-қатынас — общение, кітап — книга)
көбіне — часто
(көбі — большинство, -не — наречие)
біз — мы
тоқтамай — не останавливаясь
(тоқтау — останавливаться, -май — деепричастие с отрицанием)
сөйлей береміз — продолжаем говорить
(сөйлеу — говорить, -й бере- — продолжать, -міз — 1 лицо)
әңгімелесушінің — собеседника
(әңгімелесу — беседовать, -ші — участник действия, -нің — род. падеж)
ішкі жан-дүниесін — его внутренний мир
(ішкі — внутренний, жан-дүние — душевный мир, -сін — винит. падеж)
түсінуге — чтобы понять
(түсіну — понимать, -уге — направленность, цель)
де — тоже
тырыспаймыз — не пытаемся
(тырысу — пытаться, -паймыз — отриц. форма, 1 лицо)
шынайы тыңдау — истинное слушание
(шынайы — настоящий, искренний, тыңдау — слушание)
бұл — это
сын айтпау — не критиковать
(сын — критика, айту — говорить, -пау — отриц. инфинитив)
және — и
адамның жанын түсіну — понять душу человека
(адам — человек, жан — душа, түсіну — понимать)
әрекетті — процесс, действие
(әрекет — действие, -ті — винит. падеж)
төрт қадаммен — четырьмя шагами
(төрт — четыре, қадам — шаг, -мен — твор. падеж)
сипаттайды — описывает
(сипаттау — описывать)
бақылау — наблюдение
сезім — чувство
қажеттілік — потребность
өтініш — просьба
мұндай қарым-қатынас тәсілі — такой способ общения
(мұндай — такой, қарым-қатынас — общение, тәсіл — способ)
өзімізді — себя
(өзіміз — мы сами, -ді — винит. падеж)
де — тоже
өзгелерді — других
(өзгелер — другие, -ді — винит. падеж)
тереңірек — глубже
(терең — глубокий, -ірек — сравн. степень)
түсінуге көмектеседі — помогает понять
(түсіну — понимать, көмектесу — помогать)
шынайы жанашырлық — истинная эмпатия
(шынайы — искренний, жанашырлық — сострадание, эмпатия)
біреуді — кого-то
(біреу — кто-то, -ді — винит. падеж)
шын ниетпен — с искренним намерением
(шын — искренний, ниет — намерение, -пен — твор. падеж)
тыңдау үшін — чтобы слушать
(тыңдау — слушать, -үшін — для, чтобы)
ақыл мен жүректі — ум и сердце
(ақыл — ум, жүрек — сердце, -ті — винит. падеж)
тыныштандыруды талап етеді — требует успокоения
(тыныштандыру — успокоение, талап ету — требовать)
ол былай дейді — он говорит так
(ол — он, былай — так, деу — говорить)
біз тыңдап отырмыз деп ойлаған сәтте — когда нам кажется, что мы слушаем
(тыңдау — слушать, отыру — сидеть/в процессе, деп ойлау — думать, сәт — момент)
шын мәнінде — на самом деле
(шын — истинный, мән — смысл)
тек өзіміздің сөйлейтін кезімізді — только своей очереди говорить
(өзіміздің — нашей, сөйлеу — говорить, кез — очередь, -імізді — винит. падеж)
күтіп отырамыз — ждём
(күту — ждать, отыру — сидеть, быть в процессе)
басқаның сезімін түсіну — понять чувства другого
(басқа — другой, сезім — чувство, түсіну — понимать)
оған не қажет екенін аңғару — понять, что ему нужно
(ол — он/ему, қажет — нужно, аңғару — распознать, понять)
өзіміздің сезіміміз бен қажеттілігімізді — наши чувства и потребности
(сезім — чувство, қажеттілік — потребность, притяж. форма и винит. падеж)
өтініш ретінде айту — выразить в виде просьбы
(өтініш — просьба, ретінде — в качестве, айту — сказать)
бұл бұйрық емес — это не приказ
(бұйрық — приказ, емес — не)
сыйластыққа негізделген әңгіме — разговор, основанный на уважении
(сыйластық — уважение, негізделу — быть основанным, әңгіме — разговор)
мұндай қарым-қатынас — такое общение
(мұндай — такой, қарым-қатынас — общение)
сенім, мейірімділік пен жан тыныштығын — доверие, доброту и душевное спокойствие
(сенім — доверие, мейірімділік — доброта, жан тыныштығы — душевное спокойствие)
тудырады — порождает, вызывает
(тудыру — вызывать, создавать)
Скрыть словарь
📅 44-КҮН / 44-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🕓 ДИАЛОГ: НЕГЕ ТАҒЫ ДА КЕШІКТІҢ?
ПОЧЕМУ ТЫ СНОВА ОПОЗДАЛ?
📌 Глагол дня: келу – приходить
Кешегі түнде фильм көріп ұйықтап қалыппын. Жұмысқа кешігіп келдім, басшым қарсы алды.
Вчера ночью смотрел фильм и проспал. Пришёл на работу с опозданием, меня встретил руководитель.
— Сәлем! Неге кешігіп келдің?
— Привет! Почему пришёл с опозданием?
— Яғни, жолда... кептеліс болды.
— Ну... была пробка на дороге.
— Бұл бірінші рет емес қой. Соңғы уақытта жиі кешігіп жүрсің.
— Это же не в первый раз. В последнее время ты часто опаздываешь.
— Иә, кешіріңіз. Ертерек шығуға тырысамын.
— Да, извините. Постараюсь выходить раньше.
— Саған бірнеше сұрақ қойсам бола ма? Қай уақытта ұйықтайсың?
— Можно задать тебе несколько вопросов? Во сколько ложишься спать?
— Әдетте түн жарымынан кейін. Кейде ұзаққа дейін ұйықтай алмаймын.
— Обычно после полуночи. Иногда долго не могу уснуть.
— Киім мен сөмкеңді кешке дайындап қоясың ба?
— Готовишь одежду и сумку с вечера?
— Жоқ, бәрін таңертең істеймін. Сол себепті асығамын.
— Нет, всё делаю утром. Поэтому спешу.
— Бәлкім, осы нәрселерді қайта қарастырғаның дұрыс болар. Бұл менің жеке ұсынысым! Ал мен өзім таңертең жақсы музыка қосамын.
— Возможно, тебе стоит пересмотреть эти вопросы. Это мой личный совет! А ещё лично я включаю с утра хорошую музыку.
— Музыка тыңдау ма? Қызық екен, байқап көрейін. Ал жұмысқа уақытында келуге музыка қалай көмектеседі?
— Слушать музыку? Интересно, попробую. А как музыка помогает приходить вовремя на работу?
— Егер таң жағымды басталса, үйден шығу оңай болады. Бұл көңілді болуға, сол арқылы тезірек қимылдауға көмектеседі.
— Если утро начинается приятно, меньше сопротивления выходить. Это помогает двигаться веселее, а значит и быстрее.
— Қызық екен, мен бұл туралы ойланбаппын. Рақмет. Енді алдын ала дайындалып, ертерек ұйықтауға тырысамын.
— Интересно, я об этом не задумывался. Спасибо. Теперь буду готовиться заранее и стараться ложиться пораньше.
— Жақсы. Іске сәт!
— Хорошо. Удачи!
📘 ГРАММАТИКА: БОЛЖАЛДЫ КЕЛЕР ШАҚ
Будущее предположительное время глагола
📝 Пример из текста
Бәлкім, осы нәрселерді қайта қарастырғаның дұрыс болар.
Возможно, тебе стоило бы пересмотреть эти вещи. ( Қайта қарастырған дұрыс - Стоит пересмотреть)
🔍 Что это?
Форма, выражающая предположение, вероятность, мягкий совет или неуверенное ожидание.
Переводится как: «возможно», «наверное», «было бы правильно», «может быть».
🛠 Как образуется (утвердительная форма)
Схема:
основа глагола + ар / ер / р + личное окончание
Примеры:
– Мен жазармын — возможно, я напишу
– Сен сөйлерсің — возможно, ты скажешь
– Ол келер — может быть, он придёт
– Біз оқырмыз — возможно, мы прочитаем
– Сендер күлерсіңдер — возможно, вы посмеётесь
🚫 Отрицательная форма
Схема:
основа глагола + суффикс отрицания (ма/ме, ба/бе, па/пе) + с + личное окончание
Примеры:
– Мен жазбаспын — возможно, я не напишу
– Сен айтпассың — возможно, ты не скажешь
– Ол келмес — может быть, он не придёт
– Біз көрмеспіз — возможно, мы не увидим
– Сендер бермессіңдер — может быть, вы не дадите
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
неге — почему
тағы да — снова
кешігу — опаздывать
кешегі түнде — вчера ночью
(кеше — вчера, түн — ночь, -де — мест. падеж)
фильм көріп — посмотрев фильм
(фильм — фильм, көру — смотреть, -іп — деепричастие)
ұйықтап қалыппын — проспал
(ұйықтау — спать, қалу — случайно что-то сделать, -пын — 1 лицо прош. вр.)
жұмысқа — на работу
(жұмыс — работа, -қа — направит. падеж)
кешігіп келдім — пришёл с опозданием
(кешігу — опаздывать, келу — приходить, -дім — 1 лицо прош. вр.)
басшым — мой руководитель
қарсы алды — встретил
(қарсы алу — встречать)
сәлем! — привет!
неге кешігіп келдің? — почему ты пришёл с опозданием?
(кешігу — опаздывать, келу — приходить, -дің — 2 лицо прош. вр.)
яғни — то есть, ну
жолда — на дороге
(жол — дорога, -да — мест. падеж)
кептеліс болды — была пробка
(кептеліс — затор, пробка, болу — быть)
бұл бірінші рет емес қой — это же не в первый раз
(бірінші рет — первый раз, емес — не, қой — уточняющая частица)
соңғы уақытта — в последнее время
(соңғы — последний, уақыт — время)
жиі кешігіп жүрсің — часто опаздываешь
(жиі — часто, кешігу — опаздывать, жүрсің — ты в процессе)
иә, кешіріңіз — да, извините
(иә — да, кешіріңіз — извините)
ертерек шығуға тырысамын — постараюсь выходить раньше
(ерте — рано, -рек — сравн. степень, шығу — выходить, тырысу — стараться)
саған — тебе
(сен — ты, -ға — дательный падеж)
бірнеше сұрақ қойсам бола ма? — можно задать тебе несколько вопросов?
(бірнеше — несколько, сұрақ — вопрос, қою — задавать, -сам — если я задам, бола ма — можно ли)
қай уақытта ұйықтайсың? — во сколько ложишься спать?
(қай уақытта — во сколько, ұйықтау — спать)
әдетте — обычно
түн жарымынан кейін — после полуночи
(түн — ночь, жарымы — половина, -нан кейін — после)
кейде ұзаққа дейін — иногда долго
(кейде — иногда, ұзаққа дейін — до долгого времени)
ұйықтай алмаймын — не могу уснуть
(ұйықтау — спать, алмау — не мочь, -мын — 1 лицо)
киім мен сөмкеңді — одежду и сумку
(киім — одежда, сөмке — сумка, -ңді — твою, винит. падеж)
кешке — вечером
(кеш — вечер)
дайындап қоясың ба? — готовишь?
(дайындау — готовить, қою — ставить, -сың ба? — вопрос к 2 лицу)
жоқ, бәрін таңертең істеймін — нет, всё делаю утром
(жоқ — нет, бәрі — всё, таңертең — утром, істеу — делать)
сол себепті асығамын — поэтому спешу
(себеп — причина, асығу — спешить, -мын — 1 лицо)
бәлкім — возможно
осы нәрселерді — эти вещи
(осы — этот, нәрсе — вещь, -лерді — мн. ч., винит. падеж)
қайта қарастырғаның дұрыс болар — стоит пересмотреть
(қайта қарастыру — пересматривать, дұрыс болар — будет правильно)
бұл менің жеке ұсынысым — это мой личный совет
(жеке — личный, ұсыныс — совет, -ым — мой)
мен өзім — я сам, лично
таңертең жақсы музыка қосамын — утром включаю хорошую музыку
(таңертең — утром, жақсы — хорошая, музыка — музыка, қосу — включать)
музыка тыңдау ма? — слушать музыку?
(тыңдау — слушать, -ма? — вопрос)
қызық екен, байқап көрейін — интересно, попробую
(қызық — интересно, байқау — пробовать, көру — пробовать)
жұмысқа уақытында келуге — чтобы приходить вовремя на работу
(уақытында — вовремя, келу — приходить, -ге — дательный падеж)
музыка қалай көмектеседі? — как музыка помогает?
(қалай — как, көмектесу — помогать)
егер таң жағымды басталса — если утро начинается приятно
(егер — если, таң — утро, жағымды — приятный, басталу — начинаться)
үйден шығу оңай болады — выходить из дома становится легко
(үй — дом, шығу — выходить, оңай — легко, болу — быть)
көңілді болуға — чтобы быть весёлым
(көңілді — весёлый, болу — быть, -ға — дательный падеж)
тезірек қимылдауға көмектеседі — помогает двигаться быстрее
(тезірек — быстрее, қимылдау — двигаться, көмектесу — помогать)
ойланбаппын — я не задумывался
(ойлану — размышлять, -баппын — прош. вр. с отрицанием)
енді алдын ала дайындалып — теперь заранее подготовившись
(алдын ала — заранее, дайындалу — подготовиться)
ертерек ұйықтауға тырысамын — постараюсь лечь спать пораньше
(ертерек — пораньше, ұйықтау — спать, тырысу — стараться)
жақсы — хорошо
іске сәт! — удачи! (буквально: «пусть будет успех в деле»)
Скрыть словарь
📅 45-КҮН / 45-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
📚 НАҚТЫ ӘРІ ЖЕҢІЛ 5 СЕБЕП — НЕГЕ ОҚУ ТІЛДІ ҮЙРЕНУДІҢ ЕҢ ЖЫЛДАМ ЖОЛЫ
5 ПРИЧИН: ПОЧЕМУ ЧТЕНИЕ — САМЫЙ БЫСТРЫЙ СПОСОБ ВЫУЧИТЬ ЯЗЫК
📌 Глагол дня: оқу – читать
Шет тілін меңгерудің ең тиімді жолы — оқу.
Самый эффективный способ выучить иностранный язык — это чтение.
Бұл сөздік қорды байытады және грамматиканы қарапайым түрде үйренуге көмектеседі.
Оно обогащает словарный запас и помогает усвоить грамматику естественным образом.
Тыңдау мен сөйлеу дағдылары да жақсарады.
Также улучшаются навыки слушания и говорения.
Күн сайын аздап оқысаң, нәтиже айқын болады.
Если читать понемногу каждый день — результат будет очевиден.
1. Сөздерді қолдану барысында үйреніледі.
1. Слова изучаются в контексте.
Мағынасы арқылы түсініп, жаттамай-ақ есте сақтауға болады.
Понимаешь через смысл и запоминаешь без зубрёжки.
2. Сен грамматиканы сезіне бастайсың.
2. Ты начинаешь чувствовать грамматику.
Сөйлемнің құрылымы ойға келе бастайды — ешқандай ережесіз-ақ қолдана бастайсың.
Структура предложений укладывается в сознании — начинаешь использовать её без правил.
3. Тыңдау оңайлайды.
3. Восприятие на слух упрощается.
Оқыған сөзіңді естіген кезде, жеңіл түсінесің, бірден құлаққа таныс болады.
Когда слышишь слово, которое читал — легче узнаёшь, оно звучит знакомо.
4. Сөйлеу жеңілдейді.
4. Говорить становится легче.
Көп оқыған сайын ойыңды еркін жеткізесің және сөз тіркестері есте қалады.
Чем больше читаешь, тем свободнее выражаешь мысли, словосочетания запоминаются.
5. Мәтінге кірісіп кеткенде, тіл үйреніп жатқаныңды ұмытып кетесің.
5. Погружаясь в текст, забываешь, что учишь язык.
Қызықты мәтін баурап алады — тілді меңгеру жеңілдейді.
Интересный текст дарит удовольствие — язык учится легче.
📘 ГРАММАТИКА: УСИЛИТЕЛЬНЫЕ ЧАСТИЦЫ
🔹 Примеры из текста:
Жаттамай-ақ есте сақтауға болады.
Можно запомнить, даже не заучивая.
Ешқандай ережесіз-ақ қолдана бастайсың.
Начинаешь использовать даже без правил.
📖 В казахском языке есть особые частицы (күшейткіш шылаулар), которые усиливают эмоции, подчёркивают важность или делают речь выразительнее.
1. Конкретизирующие частицы (нақтылық демеулiктер):
-ғой / -қой — же, ведь, ты же знаешь
Частицы 'ғой/қой' придают высказыванию значение законченности и утвердительности.
➤ Бұл дұрыс қой. — Это ведь правильно.
➤ Сен айттың ғой. — Ты же сам сказал.
➤ Бәрі жақсы болады ғой. — Всё ведь будет хорошо.
2. Усилительные частицы (күшейткіш демеуліктер):
ай – эмоции, восхищение, сожаление, акцент, ох, эх, ах
➤ Ай, шіркін, жастық шақ-ай! — Ах, молодость!
➤ Қарағым-ай. – Эх, милый мой.
➤ Жаным-ай. – Ох, душа моя.
ау – удивление, укор, эмоции (а? ну и?) (удивление, сожаление)
➤ Не істеп жатырсың, ау? — Что ты делаешь-то, а?
➤ Бұл қандай тамаша, ау! — Какое же это чудо!
➤ Сен де қызықсың, ау! — Ну ты и даёшь!
ақ – прямо, именно, даже, уже (усиливает значение)
➤ Қазір-ақ барамын. — Пойду прямо сейчас.
➤ Саған-ақ сенемін. — Доверяю только тебе.
➤ Үйден-ақ көрінеді. — Видно уже из дома.
Частица 'ақ' может быть как усилительной, так и ограничительной со значением "только, лишь".
➤ Бір-ақ кiтап қалды. – Одна только книга осталась.
➤ Үш-ақ адам. – Только три человека.
➤ Алманың бесеуi-ақ қалыпты. – Только пять яблок осталось.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
нақты әрі жеңіл — конкретные и простые
(нақты — точный, конкретный, әрі — и, жеңіл — лёгкий)
себеп — причина
оқу — чтение (оқу — читать, отглагольное сущ.)
тілді үйрену — изучение языка
(тілді — язык, вин. падеж, үйрену — учить, изучать)
ең жылдам жол — самый быстрый способ
(ең — самый, жылдам — быстрый, жол — путь, способ)
шет тілі — иностранный язык
(шет — внешний, тіл — язык)
меңгеру — овладение, освоение
(меңгеру — овладевать)
тиімді жол — эффективный путь
(тиімді — эффективный, жол — путь)
сөздік қор — словарный запас
(сөздік — словарный, қор — запас)
байытады — обогащает (байыту — обогатить)
грамматиканы — грамматику (вин. падеж)
қарапайым түрде — в простой форме
(қарапайым — простой, түрде — в виде, форме)
үйрену — учить, изучать
көмектеседі — помогает
(көмектесу — помогать)
тыңдау мен сөйлеу дағдылары — навыки слушания и говорения
(тыңдау — слушание, сөйлеу — речь, дағдылары — навыки)
жақсарады — улучшаются (жақсару — улучшаться)
күн сайын — каждый день
(күн — день, сайын — каждый)
аздап — понемногу
оқысаң — если читаешь
(оқу — читать, -саң — если)
нәтиже — результат
айқын болады — станет очевидным
(айқын — ясный, болады — будет)
сөздерді қолдану барысында — в процессе использования слов
(сөздер — слова, қолдану — использование, барысында — в процессе)
үйреніледі — изучается (страдат. залог от үйрену)
мағынасы арқылы — через значение
(мағынасы — значение, арқылы — через)
түсініп — понимая (түсіну — понимать)
жаттамай-ақ — даже не заучивая
(жаттау — заучивать, -май-ақ — даже не делая)
есте сақтау — запоминание
(есте — в памяти, сақтау — хранить, запомнить)
болады — можно, возможно / будет
сезіне бастайсың — начинаешь чувствовать
(сезіну — чувствовать, бастайсың — начинаешь)
сөйлемнің құрылымы — структура предложения
(сөйлем — предложение, құрылымы — структура, -нің — притяж.)
ойға келе бастайды — начинает приходить в голову
(ой — мысль, келу — приходить, бастайды — начинает)
ешқандай ережесіз-ақ — даже без всяких правил
(ешқандай — никакой, ереже — правило, -сіз-ақ — без даже)
қолдана бастайсың — начинаешь использовать
(қолдану — использовать, бастау — начинать)
тыңдау оңайлайды — восприятие на слух упрощается
(тыңдау — слушание, оңайлайды — становится легче)
оқыған сөзіңді — слово, которое ты прочитал
(оқыған — прочитанный, сөзің — твоё слово)
естіген кезде — когда слышишь
(есту — слышать, -ген кезде — когда сделал)
жеңіл түсінесің — легко понимаешь
(жеңіл — легко, түсіну — понимать, -есің — ты)
құлаққа таныс болады — становится знакомым на слух
(құлақ — ухо, таныс — знакомый, болады — становится)
сөйлеу жеңілдейді — говорить становится легче
(жеңілдеу — становиться легче)
көп оқыған сайын — чем больше читаешь
(көп — много, оқыған — читающий, -сайын — по мере)
ойыңды еркін жеткізесің — свободно выражаешь мысль
(ойың — твоя мысль, еркін — свободно, жеткізу — донести, выразить)
сөз тіркестері — словосочетания
(сөз — слово, тіркес — сочетание)
есте қалады — остаются в памяти
(есте — в памяти, қалу — остаться)
мәтінге кірісіп кеткенде — когда погружаешься в текст
(мәтін — текст, кірісіп кету — увлечься, погрузиться, -кенде — когда)
тіл үйреніп жатқаныңды — что ты изучаешь язык
(үйреніп жату — быть в процессе изучения, -ғаныңды — что ты)
ұмытып кетесің — забываешь
(ұмыту — забывать, кету — уйти, усиливает)
қызықты мәтін — интересный текст
(қызықты — интересный, мәтін — текст)
баурап алады — увлекает
(баурау — захватывать, алады — берёт)
тілді меңгеру жеңілдейді — овладение языком становится легче
(тілді — язык, вин. падеж, меңгеру — овладение, жеңілдейді — упрощается)
Скрыть словарь
📅 46-КҮН / 46-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
😡 ЖЕК КӨРУДІ ЖАҚСЫЛЫҚҚА АЙНАЛДЫРУҒА БОЛА МА?
МОЖНО ЛИ ПРЕВРАТИТЬ НЕНАВИСТЬ В СИЛУ ДОБРА?
📌 Глагол дня: жек көру – ненавидеть
Жек көру — ашу мен жиіркеніштен, қорқыныштан тұратын күрделі сезім.
Ненависть — это сложное чувство, состоящее из гнева, отвращения и страха.
Бұл сезім адамға қиындық туындағанда, әділетсіздікке ұшырағанда немесе өз құндылықтары тапталған кезде пайда болады.
Это чувство возникает у человека, когда он сталкивается с трудностями, становится жертвой несправедливости или когда попираются его ценности.
Көп жағдайда «біз» және «олар» деп жекелену жек көрушілікке әкеледі.
Во многих случаях разделение на «мы» и «они» приводит к ненависти.
Жек көру — біреуді не бір нәрсені толық қабылдай алмау, оған қарсылық білдіру сезімі.
Ненависть — это чувство полного неприятия кого-то или чего-то, выражающееся в сопротивлении или отторжении.
Ол сөз арқылы шабуылдаудан бастап, оңашалану мен қатыгездікке дейін әртүрлі түрде көрінеді.
Она проявляется по-разному — от словесных нападок до изоляции и жестокости.
Дегенмен бұл сезімді дұрыс арнаға бұруға болады.
Тем не менее, это чувство можно направить в правильное русло.
Жек көру — бейтарап күш.
Ненависть — это нейтральная энергия.
Оны жойып жіберу үшін емес, өзгеріс енгізуге қолдануға болады:
Её можно использовать не для разрушения, а для перемен:
Зиянды әдетті жек көру — өзіңді өзгертуге мотивация береді.
Ненависть к вредной привычке — мотивация изменить себя.
Әділетсіздікті жек көру — құқық үшін күресуге түрткі болады.
Ненависть к несправедливости — толчок к борьбе за права.
Қауіпті идеяларды жек көру — білімді таратуға, ақиқатты қорғауға итермелейді.
Ненависть к опасным идеям побуждает распространять знания и защищать истину.
📘 ГРАММАТИКА: Временные конструкции –ған / –ген / –қан / –кен + кезде, –ғанда / –генде / –қанда / –кенде
🧩 ПРИМЕР ИЗ ТЕКСТА
Құндылықтары тапталған кезде бұл сезім пайда болады.
👉 Это чувство возникает, когда попираются его ценности.
📌 Форма –ған кезде и её варианты (–ген, –қан, –кен) переводится как "в момент, когда..." и обозначает время действия.
🛠 Строится из причастия прошедшего времени + слово кезде.
🔁 АЛЬТЕРНАТИВА - РАЗГОВОРНАЯ ФОРМА
Вместо кезде можно использовать короткое окончание: –ғанда –генде –қанда –кенде
🛠 СХЕМА ОБРАЗОВАНИЯ
[ГЛАГОЛ] + –ған / –ген / –қан / –кен + –да / –де
🔹 Это конструкция, которая означает «когда...»
🔹 Образуется от причастия прошедшего времени + суффикс –да / –де (местный падеж)
📌 ПРИМЕРЫ
▪️ Мен үйге кірген кезде, анам тамақ пісіріп жатты.
▪️ Мен үйге кіргенде, анам тамақ пісіріп жатты.
Когда я зашёл домой, мама готовила еду.
▪️ Ол сөйлеп жатқан кезде, бәрі үндемей қалды.
▪️ Ол сөйлеп жатқанда, бәрі үндемей қалды.
Когда он говорил, все замолчали.
▪️ Құндылықтары тапталған кезде бұл сезім пайда болады.
▪️ Құндылықтары тапталғанда бұл сезім пайда болады.
Когда попираются его ценности, возникает это чувство.
▪️ Өткен кезде мен сені көрмей қалдым.
▪️ Өткенде мен сені көрмей қалдым.
Когда всё прошло, я тебя не заметил.
▪️ Сен күлген кезде, менің көңілім көтеріледі.
▪️ Сен күлгенде, менің көңілім көтеріледі.
Когда ты смеёшься, у меня поднимается настроение.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
жек көру — ненависть
(жек көру — ненавидеть, отглагольное существительное)
ашу мен жиіркеніш — гнев и отвращение
(ашу — гнев, мен — и, жиіркеніш — отвращение)
қорқыныш — страх
тұратын күрделі сезім — сложное чувство, состоящее из...
(тұратын — состоящий, күрделі — сложный, сезім — чувство)
адамға қиындық туындағанда — когда у человека возникают трудности
(адамға — у человека, қиындық — трудность, туындағанда — когда возникает)
әділетсіздікке ұшырау — столкнуться с несправедливостью
(әділетсіздік — несправедливость, ұшырау — попасть в ситуацию)
құндылықтары тапталу — попрание ценностей
(құндылықтары — его/её ценности, тапталу — быть попранным)
пайда болады — возникает (пайда болу — появляться)
жекелену — разделение на «мы» и «они»
(жеке — отдельный, -лену — становиться таким)
жек көрушілікке әкеледі — приводит к ненависти
(жек көрушілік — ненависть как состояние, әкелу — приводить)
біреуді не бір нәрсені — кого-то или что-то
(біреу — кто-то, нәрсе — вещь, что-то)
қабылдай алмау — неспособность принять
(қабылдау — принять, -й алмау — не мочь)
қарсылық білдіру — выражать сопротивление
(қарсылық — сопротивление, білдіру — выражать)
шабуылдау — нападать (шабуыл — нападение)
оңашалану — изоляция, уединение
қатыгездік — жестокость
көріну — проявляться, выражаться
(көрінеді — проявляется)
дегенмен — тем не менее
дұрыс арна — правильное русло
(дұрыс — правильный, арна — русло, направление)
бұруға болады — можно направить
(бұру — повернуть, направить, болады — можно)
бейтарап күш — нейтральная сила
(бейтарап — нейтральный, күш — сила)
жойып жіберу — уничтожить
(жою — уничтожить, жіберу — послать, усиливает действие)
өзгеріс енгізу — внести изменение
(өзгеріс — изменение, енгізу — ввести)
қолдану — использовать
зиянды әдет — вредная привычка
(зиянды — вредный, әдет — привычка)
өзгертуге мотивация беру — дать мотивацию к изменению
(өзгерту — изменить, мотивация — мотивация, беру — давать)
әділетсіздік — несправедливость
құқық үшін күресу — бороться за права
(құқық — право, үшін — за/для, күресу — бороться)
түрткі болады — становится толчком
(түрткі — толчок, болу — становиться)
қауіпті идеялар — опасные идеи
(қауіпті — опасный, идеялар — идеи)
білім тарату — распространять знания
(білім — знание, тарату — распространять)
ақиқат — истина
қорғау — защищать
итермелеу — побуждать, толкать к действию
Скрыть словарь
📅 47-КҮН / 47-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
📴 ӨТКЕНІҢДІ ӨШІРЕ АЛМАСАҢ — ОНЫ АЛМАСТЫР
ЕСЛИ НЕ МОЖЕШЬ СТЕРЕТЬ СВОЁ ПРОШЛОЕ — ЗАМЕНИ ЕГО
📌 Глагол дня: өшіру – выключать, стирать, гасить
Кейде жағымсыз ойлар мен ауыр естеліктер өмір сүруге кедергі келтіреді.
Иногда неприятные мысли и тяжёлые воспоминания мешают жить.
Ал жүректегі ауыр ойларды мүлде өшіріп тастау мүмкін емес.
А полностью стереть тяжёлые мысли из сердца — невозможно.
Ендеше не істеу керек? Өткен өміріңнің тұтқыны болмай, теріс ойлардың жетегінде кетпес үшін не істеу керек?
Так что же делать? Что нужно, чтобы не быть пленником прошлого и не оставаться под влиянием негативных мыслей?
Ол үшін өмірімізді жаңа оқиғалармен, жаңа адамдармен және жаңа мақсаттармен толықтыруды үйренуіміз керек.
Для этого нам следует научиться наполнять свою жизнь новыми событиями, людьми и целями.
Сені қажытқан нәрселерден де маңызды, саған күш пен шабыт беретін жаңа дүниелер табылмайынша, санадағы «арамшөптер» қайтадан өсіп шыға береді.
Пока ты не найдёшь нечто более важное, чем то, что тебя истощает — что-то, что даст тебе силу и вдохновение — сорняки в сознании будут расти снова.
Өмір сүруге тұрарлық нәрсені тап. Өміріңді сол адамдар мен сол істерге арна.
Найди то, ради чего стоит жить. Посвяти свою жизнь этим делам и людям.
Өмір сүруге тұрарлық нәрсеге назар аударып, соның айналасына оқиғалар мен жоспарлар құра отырып, өмір сүруге кедергі келтіретін нәрселердің әсерін азайтасың.
Фокусируясь на том, ради чего стоит жить, создавая вокруг этого события и планы, ты уменьшаешь влияние того, что мешает тебе жить.
📘 ГРАММАТИКА: -ден де — "более, чем"
🧩 Пример из текста:
Сені қажытқан нәрселерден де маңызды, саған күш пен шабыт беретін жаңа дүниелер табылмайынша, санадағы «арамшөптер» қайтадан өсіп шыға береді.
👉 Пока ты не найдёшь нечто более важное, чем то, что тебя истощает, в голове будут снова прорастать «сорняки».
📌 Что означает -ден де?
Это конструкция сравнения. Она означает, что одно — важнее, сильнее, ценнее, лучше — чем другое.
🛠 Как строится фраза?
🔹 -ден / -дан / -тан / -тен — указывает, с чем сравнивается (в русском — «чем»)
- де — усиливающая частица, добавляет значение «ещё», «даже»
🔹 После этой конструкции ставится прилагательное. Оно может быть:
— либо с суффиксом сравнения -рақ, -рек, -лау, -леу (жақсырақ, үлкенірек, сабырлылау, жеңілдеу)
— либо уже сравнительное по смыслу (маңызды, құнды, артық и др.), такие слова выражают превосходство без суффикса.
📌 Устойчивые выражения:
✔️ Денсаулық байлықтан да маңызды.
Здоровье важнее богатства.
✔️ Кешірім кек алудан да абзал.
Прощение благороднее мести.
✔️ Іс сөзден де маңызды.
Дело важнее слов.
✔️ Уақыт ақшадан да қымбат.
Время дороже денег.
📌 Примеры с суффиксами -рақ / -рек:
✔️ Бүгінгі күн кешегіден де жылырақ.
Сегодняшний день теплее, чем вчерашний.
✔️ Бұл үй ана үйден де кеңірек.
Этот дом просторнее, чем тот.
✔️ Жаңа жоспар ескісінен де тиімдірек.
Новый план эффективнее старого.
📌 Примеры с суффиксами -лау / -леу:
✔️ Ол менен де сабырлылау.
Он спокойнее меня.
✔️ Бұл әдіс бұрынғысынан да жеңілдеу.
Этот способ проще прежнего.
✔️ Бұл бала басқалардан да ақылдылау.
Этот ребёнок умнее других.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
өткеніңді өшіре алмасаң — если не можешь стереть своё прошлое
(өткен — прошедшее, -ің — твоё, өшіру — стирать, алмау — не мочь)
оны алмастыр — замени его
(ол — он, алмастыру — заменять)
кейде — иногда
жағымсыз ойлар — неприятные мысли
(жағымсыз — неприятный, ой — мысль)
ауыр естеліктер — тяжёлые воспоминания
(ауыр — тяжёлый, естелік — воспоминание)
өмір сүруге — чтобы жить
(өмір сүру — жить)
кедергі келтіреді — мешают
(кедергі келтіру — мешать)
жүректегі — в сердце
(жүрек — сердце, -тегі — в, внутри)
мүлде өшіріп тастау — полностью стереть
(мүлде — совсем, полностью, өшіру — стереть, тастау — выбросить, усилит. частица)
мүмкін емес — невозможно
(мүмкін — возможно, емес — не)
ендеше — значит, тогда
не істеу керек? — что делать?
(істеу — делать, керек — нужно)
өткен өміріңнің тұтқыны — пленник своего прошлого
(өткен өмір — прошлая жизнь, тұтқын — пленник)
теріс ойлардың жетегінде кетпес үшін — чтобы не поддаться негативным мыслям
(теріс ойлар — негативные мысли, жетек — влияние, кетпеу — не поддаться)
ол үшін — для этого
(ол — это, үшін — для)
өмірімізді толықтыру — наполнение нашей жизни
(өмір — жизнь, -іміз — наша, толықтыру — наполнение)
жаңа оқиғалармен — новыми событиями
(оқиға — событие)
жаңа адамдармен — новыми людьми
(адам — человек)
жаңа мақсаттармен — новыми целями
(мақсат — цель)
толықтыруды үйренуіміз керек — мы должны научиться наполнять
(үйрену — учиться, -іміз керек — мы должны)
сені қажытқан нәрселер — вещи, которые тебя изнуряют
(қажыту — изнурять, нәрсе — вещь)
де маңызды — тоже важны, более важные
(маңызды — важный)
саған күш пен шабыт беретін — дающие тебе силу и вдохновение
(күш — сила, шабыт — вдохновение)
жаңа дүниелер — новые вещи, явления
(дүние — вещь, мир)
табылмайынша — пока не найдутся
(табылу — находиться, -майынша — пока не…)
санадағы арамшөптер — сорняки в сознании
(сана — сознание, арамшөп — сорняк)
қайтадан өсіп шыға береді — снова будут прорастать
(қайтадан — снова, өсу — расти, шығу — выходить, бере беру — продолжать действие)
өмір сүруге тұрарлық нәрсе — то, ради чего стоит жить
(тұрарлық — достойный, стоящий, нәрсе — вещь)
тап — найди
(табу — находить)
өміріңді сол адамдар мен сол істерге арна — посвяти свою жизнь этим людям и делам
(өмірің — твоя жизнь, іс — дело, арнау — посвящать)
назар аудару — обратить внимание
(назар — внимание, аудару — обратить)
соның айналасына оқиғалар мен жоспарлар құру — строить события и планы вокруг этого
(айналасы — окружение, оқиға — событие, жоспар — план, құру — строить, составлять)
әсерін азайту — уменьшить влияние
(әсер — влияние, эффект, азайту — уменьшить)
Скрыть словарь
📅 48-КҮН / 48-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
💨 ЖЕЛ ҚАЛАЙ ПАЙДА БОЛАДЫ?
АК ВОЗНИКАЕТ ВЕТЕР?
📌 Глагол дня: соғу – дуть (о ветре)
Жел — бұл ауаның жер бетінде бір орыннан екінші орынға қозғалуы.
Ветер — это движение воздуха по поверхности Земли с одного места на другое.
Ол Күннің Жерді біркелкі қыздырмауынан туындайды.
Он возникает из-за неравномерного нагрева Земли Солнцем.
Мысалы, күн экваторды көбірек қыздырса, полюстер мен теңіз жағалары суық болып қалады.
Например, Солнце сильнее нагревает экватор, а полюса и морские побережья остаются холодными.
Жылы ауа жеңіл болғандықтан жоғары көтеріледі, ал оның орнын ауыр, суық ауа басады.
Тёплый воздух, будучи лёгким, поднимается вверх, а его место занимает холодный и тяжёлый воздух.
Осы ауысу кезінде ауа ағысы — яғни жел соғып, қозғалысқа түседі.
Во время этого перемещения возникает поток воздуха — ветер дует и начинает движение.
Желдің бағытына Жердің өз осінен айналуы әсер етеді.
На направление ветра влияет вращение Земли вокруг своей оси.
Бұл құбылыс Кориолис күші деп аталады.
Это явление называется силой Кориолиса.
Сонымен қатар, таулар, жазықтар, ормандар мен ғимараттар да желдің бағыты мен күшіне әсерін тигізеді.
Кроме того, горы, равнины, леса и здания тоже влияют на силу и направление ветра.
Ашық жазық далаларда жел қатты соғады, ал орман ішінде баяу соғады.
В открытых степях ветер дует сильно, а в лесу — слабо.
Жел — табиғаттың маңызды құбылысы.
Ветер — важное природное явление.
Ол бұлттарды қозғалтады, жаңбыр мен қар әкеледі, кемелерді жүздіріп, жел диірмендерін айналдырады.
Он двигает облака, приносит дождь и снег, заставляет плыть корабли и вращает ветряные мельницы.
Кейде жел тыныш, ал кейде өте қатты соғады.
Иногда ветер тихий, а иногда дует очень сильно.
📘 ГРАММАТИКА: Себеп-салдар салалас сөйлемдер
(Причинно-следственные предложения)
🧩 Пример из текста:
Жылы ауа жеңіл болғандықтан жоғары көтеріледі, ал оның орнын ауыр, суық ауа басады.
Поскольку тёплый воздух лёгкий, он поднимается вверх, а его место занимает холодный воздух.
📖 -ғандықтан / -гендіктен — это суффиксы, которые выражают причину действия.
Они соединяют два действия в одно причинно-следственное предложение:
👉 Почему? Потому что...
🛠 Как строится:
етістік (глагол) + -ған / -ген + -дықтан / -діктен
Примеры образования:
- болу (быть) → болғандықтан — потому что был / так как был
- келу (приходить) → келгендіктен — потому что пришёл
- жауу (идти — о дожде) → жауғандықтан — потому что шёл дождь
📑 Примеры предложений:
Ол ауырғандықтан, сабаққа келген жоқ.
Потому что он болел, он не пришёл на урок.
Жаңбыр жауғандықтан, далаға шықпадық.
Из-за дождя мы не вышли на улицу.
Көлік бұзылғандықтан, кешігіп қалдық.
Мы опоздали, потому что машина сломалась.
Күн суық болғандықтан, бәрі жылы киінді.
Поскольку было холодно, все оделись тепло.
Интернет өшіп қалғандықтан, тапсырманы жібере алмадым.
Поскольку отключили интернет, я не смог отправить задание.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
жел қалай пайда болады? — как возникает ветер?
(жел — ветер, қалай — как, пайда болу — возникать)
жел — ветер
(жел — воздух, ветер)
ауа — воздух
жер беті — поверхность Земли
(жер — земля, беті — поверхность)
қозғалуы — движение
(қозғалу — двигаться, отглагольное существительное)
Күннің Жерді біркелкі қыздырмауынан — из-за неравномерного нагрева Земли Солнцем
(Күн — Солнце, Жер — Земля, қыздырмау — не нагревать, біркелкі — равномерно, -нан — из-за)
туындайды — возникает
(туындау — возникать)
мысалы — например
Күн экваторды көбірек қыздырса — если Солнце сильнее нагревает экватор
(экватор — экватор, көбірек — больше, қыздыру — нагревать, -са — если)
полюстер мен теңіз жағалары — полюса и морские побережья
(полюс — полюс, теңіз — море, жаға — берег, -лары — мн. число)
суық болып қалады — остаются холодными
(суық — холодный, болу — быть, қалу — оставаться)
жылы ауа — тёплый воздух
(жылы — тёплый)
жеңіл болғандықтан — поскольку лёгкий
(жеңіл — лёгкий, -дықтан — потому что)
жоғары көтеріледі — поднимается вверх
(жоғары — вверх, көтерілу — подниматься)
оның орнын — его место
(орын — место, винит. падеж)
ауыр, суық ауа — тяжёлый, холодный воздух
(ауыр — тяжёлый, суық — холодный)
басады — занимает
(басу — занимать)
осы ауысу кезінде — во время этого перемещения
(осы — этот, ауысу — перемещение, кезінде — во время)
ауа ағысы — поток воздуха
(ауа — воздух, ағыс — поток)
яғни — то есть
жел соғып — ветер дует
(жел — ветер, соғу — дуть, деепричастие)
қозғалысқа түседі — приходит в движение
(қозғалыс — движение, түсу — входить в состояние)
желдің бағытына — на направление ветра
(бағыт — направление, -на — на)
Жердің өз осінен айналуы — вращение Земли вокруг своей оси
(өз осі — своя ось, айналу — вращаться)
әсер етеді — влияет
(әсер ету — влиять)
құбылыс — явление
Кориолис күші — сила Кориолиса
(Кориолис — Кориолис, күш — сила)
деп аталады — называется
(атау — называть, -лады — страд. залог)
сонымен қатар — кроме того
(сонымен — таким образом, қатар — вместе с тем)
таулар, жазықтар, ормандар мен ғимараттар — горы, равнины, леса и здания
(тау — гора, жазық — равнина, орман — лес, ғимарат — здание)
желдің бағыты мен күшіне әсерін тигізеді — влияют на направление и силу ветра
(бағыт — направление, күш — сила, әсерін тигізу — оказывать влияние)
ашық жазық далаларда — в открытых степях
(ашық — открытый, жазық — равнинный, дала — степь, -да — в)
жел қатты соғады — ветер дует сильно
(қатты — сильно, соғу — дуть)
орман ішінде — в лесу
(орман — лес, ішінде — внутри)
баяу соғады — дует слабо
(баяу — медленно, соғу — дуть)
табиғаттың маңызды құбылысы — важное природное явление
(табиғат — природа, маңызды — важный, құбылыс — явление)
бұлттарды қозғалтады — двигает облака
(бұлт — облако, қозғалту — двигать, винит. падеж)
жаңбыр мен қар әкеледі — приносит дождь и снег
(жаңбыр — дождь, қар — снег, әкелу — приносить)
кемелерді жүздіріп — заставляя плыть корабли
(кеме — корабль, жүздіру — заставлять плыть, дееприч.)
жел диірмендерін айналдырады — вращает ветряные мельницы
(жел диірмені — ветряная мельница, айналдыру — вращать)
кейде — иногда
тыныш — тихий, спокойный
өте қатты соғады — дует очень сильно
(өте — очень, қатты — сильно, соғу — дуть)
Скрыть словарь
📅 49-КҮН / 49-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
💧 ЖУЫНУ — ТЕК ТАЗАЛЫҚ ЕМЕС
УМЫВАНИЕ — ЭТО НЕ ТОЛЬКО ЧИСТОТА
📌 Глагол дня: жуыну – умываться
Бала күнімде таңертең жуынуды ұната қоймайтынмын — бұл уақытты босқа кетіру сияқты көрінетін.
В детстве я не любил умываться по утрам — казалось, это тратит время.
Өссем де бірақ менің әдетім сол күйінде қалып қойды — таңертең автоматты түрде жуынамын.
Я вырос, привычка осталась со мной — я умываюсь утром автоматически.
Бұл іс тек тазалық үшін ғана емес, сергектік үшін де қажет.
Эта процедура нам нужна не только для чистоты, но и для бодрости.
Жуыну кезінде біз ұйқыдан оянып, есімізді жиғандай боламыз — бұған су жақсы көмектеседі.
Во время умывания мы как будто включаемся, приходим в себя после сна — вода в этом хорошо помогает.
Кейбіреулер салқын сумен жуынғанды ұнатады, ал басқалар жылы не орташа сумен жуынғанды жөн көреді.
Некоторые любят умываться холодной водой, а другие предпочитают тёплую или среднюю.
«Жапон мәдениетінде таңғы жуыну — ерекше рәсім: су тек денені емес, ойды да тазартады деп есептеледі.»
«В японской культуре утреннее умывание — это особый ритуал: считается, что вода очищает не только тело, но и мысли.»
Мен бұған кейде келісемін. Жұмыста кейде ойымды жинақтап, өзімді ретке келтіру үшін жуынатын кездерім болады.
С этим я порой соглашаюсь. Я иногда умываюсь на работе, когда мне нужно собраться и привести мысли в порядок.
Дәліздегі жуынатын бөлмеге кіріп, салқын сумен бетімді жуғанда, басымдағы ойлар бірден реттеле бастайды.
Зашёл в ванную комнату, умыл лицо прохладной водой — и мысли в голове сразу пришли в порядок.
📘 ГРАММАТИКА: Өздік етістіктер / Возвратные глаголы в казахском языке
🤔 Сегодня мы разберем возвратные глаголы, тк. жуыну это возвратный глагол.
📖 Өздік етістік — это глагол, который показывает, что действие совершается над самим собой.
Они отвечают на вопрос: «Кімнің үстінен? Өзінің үстінен» (над кем совершается действие? Над собой).
🔁 В русском языке им соответствуют глаголы с -ся:
умываться, одеваться, прятаться, укрываться, мыться, лечь, вставать и т.д.
🛠 етістік (глагол) + -ыну / -іну / -ну / -үну
📑 Примеры:
жуу → жуыну — мыть → умываться
кию → киіну — надевать → одеваться
тағу → тағыну — пристёгивать → надеваться (аксессуар)
шешу → шешіну — снимать → раздеваться
жасыру → жасырыну — прятать → прятаться
көму → көміну — закапывать → зарываться
ілу → іліну — вешать → повиснуть, зацепиться
жабу → жабыну — закрывать → укрываться
қарау → қарану — смотреть → осматриваться
сүрту → сүртіну — тереть → вытираться
тию → тиіну — касаться → прикоснуться
шайқау → шайқану — трясти → трястись
орау → орану — заворачивать → закутаться
иіскеу → иіскіну — нюхать → нюхаться
сүю → сүйіну — прижимать → прижаться
ұру → ұрыну — ударить → натолкнуться
ену → еніну — входить → вползти, проникнуть
шегу → шегіну — отталкивать → отступить
тарту → тартыну — тянуть → отстраняться
жантайю → жантайыну — прилечь → лечь набок
қыстыру → қыстырыну — вставлять → втиснуться
тығу → тығыну — засовывать → спрятаться
сіңіру → сіңіну — впитывать → впитаться
жайғастыру → жайғасыну — размещать → разместиться
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
жуыну — тек тазалық емес — умывание — это не только чистота
(жуыну — умываться, отглагольное сущ., тек — только, тазалық — чистота, емес — не)
бала күнімде — в детстве
(бала — ребёнок, күн — день, -імде — в мой день = в детстве)
таңертең — утром
жуынуды — умываться (винит. падеж от жуыну)
ұната қоймайтынмын — не особенно любил
(ұнату — любить, -майтынмын — я не..., с оттенком частоты/обычности)
уақытты босқа кетіру — тратить время зря
(уақыт — время, босқа — впустую, кетіру — тратить, отпускать)
сияқты көрінетін — казалось
(сияқты — как будто, көріну — казаться, -етін — прош. вр.)
өссем де — хотя я вырос
(өсу — расти, -сем — если я, де — хотя)
әдетім — моя привычка
(әдет — привычка, -ім — моя)
сол күйінде қалып қойды — осталась в том же виде
(сол — та, күй — состояние, қалып қою — застыть, остаться)
автоматты түрде — автоматически
(автоматты — автоматический, түрде — в виде, способом)
жуынамын — умываюсь (жуыну — умываться, -мын — я)
іс — дело, действие
тек тазалық үшін ғана емес — не только ради чистоты
(тек — только, тазалық — чистота, үшін — ради, ғана емес — не только)
сергектік үшін де — и для бодрости тоже
(сергектік — бодрость, үшін — для, де — тоже)
қажет — необходимо
жуыну кезінде — во время умывания
(жуыну — умывание, кезінде — во время)
ұйқыдан оянып — проснувшись ото сна
(ұйқы — сон, ояну — просыпаться, дееприч.)
есімізді жиғандай боламыз — как будто приходим в себя
(ес — сознание, жию — собирать, -ғандай — как будто, болу — быть)
бұған — с этим, на это
(бұл — это, -ған — к этому / на это, направительный падеж)
су жақсы көмектеседі — вода хорошо помогает
(су — вода, жақсы — хорошо, көмектесу — помогать)
кейбіреулер — некоторые (из людей)
салқын сумен жуынғанды ұнатады — любят умываться холодной водой
(салқын — холодный, су — вода, -мен — с, жуынғанды — умываться как объект, ұнату — любить)
басқалар — другие
жылы не орташа сумен — тёплой или средней водой
(жылы — тёплый, орташа — средний, су — вода, -мен — с)
жуынғанды жөн көреді — предпочитают умываться
(жуыну — умываться, жөн көру — считать правильным, предпочитать)
жапон мәдениетінде — в японской культуре
(жапон — японский, мәдениет — культура, -інде — в)
таңғы жуыну — утреннее умывание
(таңғы — утренний, жуыну — умывание)
ерекше рәсім — особый ритуал
(ерекше — особый, рәсім — обряд, ритуал)
су тек денені емес, ойды да тазартады — вода очищает не только тело, но и мысли
(дене — тело, ой — мысль, тек ... емес, ... да — не только ..., но и ..., тазарту — очищать)
деп есептеледі — считается
(есептеу — считать, -леді — страдательный залог)
мен бұған кейде келісемін — я с этим иногда соглашаюсь
(мен — я, бұған — с этим, кейде — иногда, келісу — соглашаться)
жұмыста — на работе
кейде — иногда
ойымды жинақтап — собрав свои мысли
(ой — мысль, -ым — моя, жинақтау — собирать, дееприч.)
өзімді ретке келтіру үшін — чтобы привести себя в порядок
(өзім — себя, ретке келтіру — привести в порядок, үшін — для)
жуынатын кездерім болады — бывают моменты, когда умываюсь
(жуынатын — умываюсь (причастие), кез — момент, -дерім — мои моменты, болу — быть)
дәліздегі жуынатын бөлме — ванная комната в коридоре
(дәліз — коридор, -дегі — в, жуынатын бөлме — ванная комната)
кіріп — зайдя (кіру — заходить, дееприч.)
салқын сумен бетімді жуғанда — когда умываю лицо холодной водой
(бет — лицо, -ім — моё, жуу — умывать, -ғанда — когда)
басымдағы ойлар — мысли в голове
(бас — голова, -ымдағы — в моей, ойлар — мысли)
бірден реттеле бастайды — сразу приходят в порядок
(бірден — сразу, реттелу — упорядочиваться, бастау — начинать)
Скрыть словарь
📅 50-КҮН / 50-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🗣 ҚАЛАЙ ШЕТ ТІЛІНДЕГІ СӨЙЛЕУДІ ТҮСІНУГЕ ҮЙРЕНУГЕ БОЛАДЫ?
КАК НАУЧИТЬСЯ ПОНИМАТЬ ИНОСТРАННУЮ РЕЧЬ?
📌 Глагол дня: түсіну – понимать
Стив Крашеннің айтуынша, тіл үйренудің кілті - түсінікті болатын материал.
По словам Стивена Крашена, ключ к изучению языка - это понятный материал.
Адам 90–95% (тоқсан-тоқсан бес пайыз) түсінсе, қалғанын ми өзі болжайды.
Если человек понимает 90–95 %, остальное мозг способен угадать.
Бұл - тілді қарапайым түрде меңгерудің ең тиімді жолы.
Это - самый естественный и эффективный способ освоить язык.
Түсіну үшін, алдымен жеңіл әрі қызықты фильм, мультфильм немесе подкаст таңда.
Чтобы начать понимать, сначала выбери лёгкий и интересный фильм, мультфильм или подкаст.
Материал таныс болсын, бірақ аздап жаңа сөздер де кездессін.
Пусть материал будет в целом знакомым, но с небольшим количеством новых слов.
Күн сайын 15–30 (он бес - отыз) минут тыңда.
Слушай каждый день по 15–30 минут.
Алдымен субтитрмен, кейін - субтитрсіз.
Сначала с субтитрами, потом - без них.
Жеке сөздерге емес, жалпы мағынаға мән бер.
Обращай внимание не на отдельные слова, а на общий смысл.
Қайталап тыңдау да пайдалы - әр тыңдауда жаңа нәрсені түсіне бастайсың.
Повторное прослушивание тоже полезно - с каждым разом начинаешь понимать что-то новое.
Ми тілдік құрылымды өзі қалыптастырады.
Мозг сам формирует языковые шаблоны.
Уақыт өте келе, сен жай ғана тыңдамайсың, түсініп тыңдай бастайсың.
Со временем ты перестанешь просто слушать - начнёшь слушать с пониманием.
Тыңдауды әдетке айналдыр - шет тілін бір күні өзің түсініп кеткеніңді байқамай қаласың.
Сделай слушание привычкой - и однажды сам не заметишь, как начнёшь понимать иностранную речь.
📘 ГРАММАТИКА: БҰЙРЫҚ РАЙ
Повелительное наклонение в казахском языке
🧩 Пример из текста:
Материал таныс болсын, бірақ аздап жаңа сөздер де кездессін.
Пусть материал будет знакомым, но пусть встретятся и немного новых слов.
📖 Бұйрық рай — форма, которая выражает:
🔹 приказ (Бар! — Иди!)
🔹 просьбу (Келіңіз! — Придите!)
🔹 предложение к действию (Кетейік! — Давайте уйдём)
🔹 пожелание (Келсін! — Пусть придёт)
📌 Окончания различаются по лицам, числу и степени вежливости.
👥 2-ЖАҚ ЖЕКЕ / 2 ЛИЦО, ЕД. ЧИСЛО (СЕН)
Форма: основа глагола
🔹 Кел! — Иди!
🔹 Оқы! — Читай!
🔹 Жаз! — Пиши!
👥 2-ЖАҚ КӨПШЕ / 2 ЛИЦО, МН. ЧИСЛО (СЕНДЕР)
Суффикс: –ңдар / –ңдер
(–ңдар после твёрдых гласных, –ңдер после мягких)
🔹 Келіңдер! — Идите!
🔹 Тыңдаңдар! — Слушайте!
🔹 Жазыңдар! — Пишите!
👥 2-ЖАҚ СЫПАЙЫ / 2 ЛИЦО, ЕД. ЧИСЛО, ВЕЖЛ. (СІЗ)
Суффикс: –ңыз / –ңіз
(по гармонии гласных)
🔹 Келіңіз! — Придите!
🔹 Отырыңыз! — Садитесь!
🔹 Жазыңыз! — Напишите!
👥 2-ЖАҚ СЫПАЙЫ КӨПШЕ / ВЕЖЛ. МН. ЧИСЛО (СІЗДЕР)
Суффикс: –ңыздар / –ңіздер
🔹 Келіңіздер! — Придите!
🔹 Тыңдаңыздар! — Слушайте!
🔹 Барыңыздар! — Идите!
👥 3-ЖАҚ / 3 ЛИЦО (ОЛ /ОЛАР)
Суффикс: –сын / –сін
(–сын после твёрдых гласных, –сін после мягких)
🔹 Келсін. — Пусть придёт.
🔹 Болсын. — Пусть будет.
🔹 Кездессін. — Пусть встретятся.
🔹 Айтсын. — Пусть скажет.
👥 1-ЖАҚ КӨПШЕ / 1 ЛИЦО, МН. ЧИСЛО (БІЗ)
Суффикс: –йық / –йік
(–йық после твёрдых гласных, –йік после мягких)
🔹 Барайық! — Давайте пойдём!
🔹 Бастайық! — Давайте начнём!
🔹 Тыңдайық! — Давайте послушаем!
🧶 ҚОСЫМША / ДОПОЛНИТЕЛЬНО
🔹 Мягкое побуждение: –шы / –ші
Айтшы! — Ну скажи!
Келші! — Ну приди!
🔹 Отрицательная форма:
Барма! — Не иди!
Келмеңдер! — Не приходите!
Айтпаңыз! — Не говорите!
📌 ҚОРЫТЫНДЫ / ИТОГО
🔹 1 л. мн. ч. — –йық / –йік
🔹 2 л. ед. ч. — основа
🔹 2 л. мн. ч. — –ңдар / –ңдер
🔹 2 л. вежл. ед. — –ңыз / –ңіз
🔹 2 л. вежл. мн. — –ңыздар / –ңіздер
🔹 3 л. — –сын / –сін
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
қалай — как
шет тілі — иностранный язык
(шет — внешний, тіл — язык)
шет тіліндегі — в иностранном языке
(-дегі — аффикс местонахождения)
сөйлеу — речь, говорение (инфинитив от сөйлеу — говорить)
сөйлеуді — речь (винительный падеж: -ді)
түсінуге — чтобы понимать (направит. падеж: -ге, от түсіну — понимать)
үйренуге — чтобы учиться (направит. падеж: -ге, от үйрену — учиться)
болады — можно, возможно (болу — быть)
айтуынша — по словам (айту — говорить, -ынша — по словам, согласно)
тіл үйрену — изучение языка
(үйрену — учить, изучать)
кілт — ключ
түсінікті болатын материал — материал, который будет понятным
(түсінікті — понятный, болатын — который будет, материал — материал)
түсінсе — если понимает (түсіну — понимать, -се — если)
қалғанын — остальное (қалған — оставшийся, -ын — винит. падеж)
ми — мозг
болжайды — предсказывает, догадывается (болжау — предсказывать)
қарапайым түрде — в простой форме
(қарапайым — простой, түр — форма, -де — местный падеж)
меңгерудің — освоения (меңгеру — овладевать, -дің — родит. падеж)
ең тиімді жолы — самый эффективный способ
(ең — самый, тиімді — эффективный, жол — путь, способ, -ы — притяж. окончание)
түсіну үшін — чтобы понимать
(түсіну — понимать, -үшін — для того чтобы)
алдымен — сначала
жеңіл әрі қызықты фильм — лёгкий и интересный фильм
(жеңіл — лёгкий, қызықты — интересный, әрі — и, фильм — фильм)
мультфильм — мультфильм
подкаст — подкаст
таңда — выбери (повелительное наклонение от таңдау — выбирать)
таныс болсын — пусть будет знакомым
(таныс — знакомый, болу — быть, -сын — пусть)
аздап жаңа сөздер — немного новых слов
(аздап — немного, жаңа — новый, сөздер — слова)
кездессін — пусть встретятся (кездесу — встречаться, желательная форма)
күн сайын — каждый день
(күн — день, -сайын — каждый)
тыңда — слушай (повелительное наклонение от тыңдау — слушать)
субтитрмен — с субтитрами (-мен — с)
субтитрсіз — без субтитров (-сіз — без)
жеке сөздерге емес — не на отдельные слова
(жеке — отдельный, сөздер — слова, -ге — направит. падеж, емес — не)
жалпы мағына — общий смысл
(жалпы — общий, мағына — значение, смысл)
мән бер — обрати внимание (мән беру — придавать значение)
қайталап тыңдау — повторное слушание
(қайталау — повторение, тыңдау — слушание)
пайдалы — полезно
әр тыңдауда — в каждом прослушивании
(әр — каждый, тыңдау — слушание, -да — местный падеж)
жаңа нәрсе — новая вещь
(жаңа — новый, нәрсе — вещь)
түсіне бастайсың — начинаешь понимать
(түсіну — понимать, бастау — начинать, -сың — ты)
тілдік құрылым — языковая структура
(тіл — язык, -дік — аффикс прилагательного, құрылым — структура)
қалыптастырады — формирует (қалыптастыру — формировать)
уақыт өте келе — со временем
(уақыт — время, өте — проходя, келе — при наступлении)
тыңдамайсың — не слушаешь
(тыңдау — слушать, -май — отрицание, -сың — ты)
түсініп тыңдай бастайсың — начинаешь слушать с пониманием
(түсіну — понимать, тыңдау — слушать, бастау — начинать, -сың — ты)
тыңдауды әдетке айналдыр — сделай слушание привычкой
(тыңдау — слушание, әдет — привычка, -ке — направит. падеж, айналдыру — превращать)
шет тілін — иностранный язык (винит. падеж: -ін)
өзің — сам
түсініп кеткеніңді байқамай қаласың — не заметишь, как понял
(түсініп кету — понять, байқау — заметить, -май — не, қалу — случайно, -сың — ты)
Скрыть словарь
📅 51-КҮН / 51-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🛍 АРТЫҚ ЗАТТАРДАН ҚАЛАЙ ҚҰТЫЛУҒА БОЛАДЫ: САТУ КЕРЕК ПЕ, ӘЛДЕ ТАРАТУ МА?
КАК ПОПРОЩАТЬСЯ С ЛИШНИМИ ВЕЩАМИ: ПРОДАТЬ ИЛИ РАЗДАТЬ?
📌 Глагол дня: сату – продавать
Уақыт өте келе әркімде артық заттар жиналады. Бірақ қайсысы дұрыс: сату ма, әлде тарату ма?
Со временем у каждого из нас накапливаются ненужные вещи, но что лучше: продать их или раздать?
Егер уақытың аз болса, бірдеңе тарату тез болады әрі өзіңе жақсы сезім сыйлайды - себебі біреуге көмектестім деп ойлайсың.
Если у вас мало времени, раздача - это быстрее и приносит внутреннее удовлетворение - потому что вы чувствуете, что помогли кому-то.
Егер заттар жақсы күйде болса, оларды сатып, аздап табыс табуға болады.
Если вещи в хорошем состоянии, можно немного заработать, продав их.
Сату белгілі бір күш пен төзімділікті талап етеді: жақсы суреттер түсіру, сипаттама жазу және сатып алушы табу қажет.
Продажа требует усилий и терпения: нужно сделать хорошие фотографии, написать описание и найти покупателя.
Бұл уақыт пен күшті алса да, мұндай іспен айналысу пайдалы - сіз әртүрлі дағдыларды дамытасыз: сөйлесу, сату, мәтін жазу, безендіру.
Хотя это отнимает ваше время и силы, такая деятельность полезна - вы развиваете различные навыки: коммуникацию, продажу, написание текстов, оформление.
Егер бұл үдеріс сізге қиын болып көрінсе, ұялмаңыз, жай ғана беріп жіберіңіз.
Если этот процесс кажется вам сложным - не стесняйтесь, просто отдайте.
Ең бастысы - артық дүниеден арылып, өміріңізді жеңілдету және оны жайлы ету.
Главное - избавиться от лишнего, упростить свою жизнь и сделать её комфортнее.
📘 ГРАММАТИКА: ШАРТТЫ РАЙ + БҰЙРЫҚ РАЙ
(Условное наклонение + повелительное наклонение)
🧩 Пример из текста:
Егер бұл үдеріс сізге қиын болып көрінсе, ұялмаңыз, жай ғана беріп жіберіңіз.
Если этот процесс кажется вам сложным - не стесняйтесь, просто отдайте.
📌 Это конструкция, где в первой части ставится условие (если...), а во второй — побуждение к действию (сделай...).
🛠 Құрылымы / Схема образования:
Егер + [основа глагола + -са/-се] + ..., [повелительное наклонение]
👉 Егер шарты (если) → глагол в шартты рай:
болса, келсе, түсінбесе, қиын болып көрінсе
👉 Бұйрық (повеление) → глагол в бұйрық рай (повелительное):
айт, кел, бер, көмектесіңіз, жасама
✅ Примеры:
Егер ерте тұрсаң, көп нәрсеге үлгересің.
Если встанешь рано - многое успеешь.
Егер жол жабық болса, басқа бағыт таңда.
Если дорога перекрыта - выбери другой маршрут.
Егер түсінбесең, мұғалімнен сұра.
Если не поймёшь - спроси у учителя.
Егер ауырып қалсаңыз, міндетті түрде дәрігерге барыңыз.
Если вы заболеете - обязательно сходите к врачу.
Егер көмектескің келсе, қазір баста.
Если хочешь помочь - начни сейчас.
Егер ауа райы нашар болса, үйде қал.
Если погода будет плохой - останься дома.
Егер шаршасаң, демалып ал.
Если устанешь - отдохни.
Егер қателессең, қорықпа, қайтадан әрекет ет.
Если ошибёшься - не бойся, попробуй снова.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
артық заттардан — от лишних вещей
(артық — лишний, заттар — вещи, -дан — исход. падеж)
қалай құтылуға болады — как можно избавиться
(құтылу — избавиться, -ға — направит. падеж, болады — можно)
сату — продавать (инфинитив)
керек пе — нужно ли (керек — нужно, пе — вопросит. частица)
әлде тарату ма — или раздавать?
(әлде — или, тарату — раздавать, ма — вопросит. частица)
уақыт өте келе — со временем
(уақыт — время, өту — проходить, келе — при наступлении)
әркімде — у каждого
(әркім — каждый, -де — местный падеж)
артық заттар — лишние вещи
(артық — лишний, заттар — вещи, мн. ч.)
жиналады — накапливаются (жиналу — скапливаться)
қайсысы дұрыс — какой вариант правильный
(қайсысы — какой из, дұрыс — правильный)
уақытың аз болса — если у тебя мало времени
(уақытың — твоё время, аз — мало, -бола — если)
бірдеңе тарату — что-нибудь раздать
(бірдеңе — что-то, тарату — раздавать)
тез болады — будет быстро
(тез — быстро, болу — быть, болады — будет)
өзіңе жақсы сезім сыйлайды — дарит тебе хорошее чувство
(өзіңе — тебе, жақсы — хороший, сезім — чувство, сыйлау — дарить)
себебі — потому что
біреуге көмектестім деп ойлайсың — думаешь, что помог кому-то
(біреуге — кому-то, көмектестім — я помог, деп ойлау — думать)
заттар — вещи (мн. ч.)
жақсы күйде болса — если в хорошем состоянии
(жақсы — хороший, күй — состояние, -де — мест. падеж, болса — если)
оларды сатып — продав их
(оларды — их, винит. падеж от олар, сатып — купив/продав)
аздап табыс табуға болады — можно немного заработать
(аздап — немного, табыс — доход, табу — зарабатывать, -уға — направит. падеж, болады — можно)
белгілі бір күш пен төзімділік — определённые усилия и терпение
(белгілі — определённый, бір — один, күш — сила, төзімділік — выносливость)
талап етеді — требует (талап ету — требовать)
жақсы суреттер — хорошие фотографии
(жақсы — хороший, суреттер — фото, мн. ч.)
түсіру — снимать (фото/видео)
сипаттама жазу — писать описание
(сипаттама — описание, жазу — писать)
сатып алушы табу — найти покупателя
(сатып алушы — покупатель, табу — находить)
уақыт пен күшті алса да — даже если это отнимает время и силы
(уақыт — время, күшті — силы, винит. падеж, алу — забирать)
мұндай іспен айналысу — заниматься таким делом
(мұндай — такой, іс — дело, -пен — с, айналысу — заниматься)
пайдалы — полезно
сіз — вы
әртүрлі дағдыларды дамытасыз — вы развиваете разные навыки
(әртүрлі — разные, дағдыларды — навыки, винит. падеж, дамыту — развивать, -сыз — вы)
сөйлесу — общаться (глагол)
мәтін жазу — писать текст
(мәтін — текст, жазу — писать)
безендіру — оформление (глагол/деяние)
үдеріс — процесс
сізге қиын болып көрінсе — если покажется вам трудным
(сізге — вам, қиын — трудный, болып көріну — казаться)
ұялмаңыз — не стесняйтесь
(ұялу — стесняться, повел. накл.)
жай ғана беріп жіберіңіз — просто отдайте
(жай ғана — просто, беріп жіберу — отдать, жіберіңіз — отправьте)
ең бастысы — самое главное
(ең — самый, басты — главный)
артық дүниеден арылып — избавившись от лишнего
(артық — лишний, дүниеден — от вещей, исход. падеж, арылу — избавиться)
өміріңізді жеңілдету — упростить свою жизнь
(өміріңіз — ваша жизнь, -ді — винит. падеж, жеңілдету — упростить)
жайлы ету — сделать комфортной
(жайлы — комфортный, ету — делать)
Скрыть словарь
📅 52-КҮН / 52-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🤧 ЖӨТЕЛ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
ЧТО ТАКОЕ КАШЕЛЬ?
📌 Глагол дня: жөтелу – кашлять
Жөтел — ағзаның қорғаныс реакциясы.
Кашель — это защитная реакция организма.
Тамаққа немесе өкпеге шаң, түтін, микроб не шырыш түссе, ағза оларды жөтел арқылы сыртқа шығарады.
Если в горло или лёгкие попадает пыль, дым, микробы или слизь, организм выталкивает их наружу с помощью кашля.
Бұл — табиғи әрі пайдалы рефлекс.
Это естественный и полезный рефлекс.
Жөтелген кезде ауа өкпеден сағатына 160 (жүз алпыс) шақырым жылдамдықпен шығады!
При кашле воздух вырывается из лёгких со скоростью 160 км в час!
Бұл — тас жолмен келе жатқан көліктің жылдамдығындай.
Это примерно как скорость автомобиля на шоссе.
Неліктен біз жөтелеміз?
Почему мы кашляем?
Жөтелдің себептері көп: тұмау, аллергия, құрғақ ауа, шылым шегу, асқазан қышқылы немесе түрлі инфекциялар.
Причин кашля много: простуда, аллергия, сухой воздух, курение, желудочная кислота или разные инфекции.
Мұның бәрі тыныс жолдарын тітіркендіреді.
Все это раздражает дыхательные пути.
Түнде жөтел күшеюі мүмкін.
Ночью кашель может усиливаться.
Адам жатқан кезде шырыш төменге ағып, жөтел үдей түседі.
Когда человек ложится, слизь стекает вниз, и кашель становится сильнее.
Ұзаққа созылған жөтел астма, бронхит, пневмония немесе басқа да аурулардың белгісі болуы мүмкін.
Затянувшийся кашель может быть признаком астмы, бронхита, пневмонии или других заболеваний.
Ондай жағдайда міндетті түрде дәрігерге қаралу керек.
В таком случае обязательно нужно обратиться к врачу.
📘 ГРАММАТИКА: СЛОЖНЫЕ ГЛАГОЛЫ С «ТҮСУ» КАК ВСПОМОГАТЕЛЬНЫМ
🧩 ПРИМЕР ИЗ ТЕКСТА:
Жөтел үдей түсуі мүмкін.
Кашель может усиливаться.
Здесь глагол үдеу (усиливаться) + түсу → үдей түсу = впадать во что-то, усилиться резко, стать ещё сильнее.
📌 Когда глаголу добавляется түсу как вспомогательный, он образует күрделі етістік (сложный глагол), который придаёт основному действию:
✅ Падение вниз, впадение.
✅ нарастание / стремительность погружения
📖 Буквально: түсу = падать, спускаться, снижаться, опускаться
Во вспомогательной роли: придаёт действию резкое погружение, усиление, эмоциональную окраску
➡️ похоже на русские приставки: упасть, впасть, сорваться, обрушиться
🧩 ПРИМЕРЫ С «ТҮСУ»
күлу — смеяться → күліп түсу — резко засмеяться
айту — говорить, сказать → айтып түсу — выпалить, резко сказать
үдеу — усиливаться → үдей түсу — усилиться, нарасти
кірісу — браться → кірісіп түсу — энергично взяться
секіру — прыгать → секіріп түсу — спрыгнуть вниз
құлдилау — снижаться, падать → құлдилап түсу — резко обвалиться
шабу — нападать → шауып түсу — налететь, ворваться
айқайлау — кричать → айқайлап түсу — закричать
жүгіру — бегать, бежать → жүгіріп түсу — подбежать, прибежать
шабуылдау — атаковать → шабуылдап түсу — резко напасть
шешу — решать → шешіп түсу — быстро принять решение
құлау — падать → құлап түсу — рухнуть, свалиться
ұшу — летать → ұшып түсу — слететь вниз, резко упасть
сүңгу — нырять → сүңгіп түсу — резко нырнуть
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
жөтел — кашель (зат есім)
дегеніміз не — что такое
(дегеніміз — то, что мы называем, не — что)
ағзаның қорғаныс реакциясы — защитная реакция организма
(ағза — организм, -ның — род. падеж, қорғаныс — защита, реакция — реакция)
тамаққа — в горло
(тамақ — горло, -қа — направит. падеж)
өкпеге — в лёгкие
(өкпе — лёгкие, -ге — направит. падеж)
шаң — пыль
түтін — дым
микроб — микроб
не — или
шырыш — слизь
түссе — если попадёт
(түсу — попадать, -се — если)
ағза — организм
оларды — их
(олар — они, -ды — винит. падеж)
жөтел арқылы — с помощью кашля
(жөтел — кашель, арқылы — посредством)
сыртқа шығарады — выводит наружу
(сырт — наружу, -қа — направит. падеж, шығару — выводить, -ды — винит. падеж)
табиғи — естественный
әрі — и
пайдалы — полезный
рефлекс — рефлекс
жөтелген кезде — когда кашляешь
(жөтелу — кашлять, -ген кезде — когда …)
ауа — воздух
өкпеден — из лёгких
(өкпе — лёгкие, -ден — исход. падеж)
сағатына — в час
(сағат — час, -ына — направит. падеж)
160 шақырым — 160 километров
жылдамдықпен — со скоростью
(жылдамдық — скорость, -пен — с, творит. падеж)
тас жол — шоссе
(тас — камень, жол — дорога)
тас жолмен — по шоссе
(-мен — твор. падеж: по, посредством)
келе жатқан — едущий
(келу — ехать, -е жатқан — причастие наст. времени, продолжительное действие)
көлік — машина, транспорт
көліктің — машины (род. падеж)
жылдамдығындай — как скорость
(жылдамдық — скорость, -ы — его, -ндай — как, вроде)
неліктен — почему
жөтелеміз — мы кашляем
(жөтелу — кашлять, -міз — мы)
жөтелдің себептері — причины кашля
(жөтел — кашель, -дің — род. падеж, себептер — причины)
тұмау — простуда
аллергия — аллергия
құрғақ ауа — сухой воздух
(құрғақ — сухой, ауа — воздух)
шылым шегу — курение
(шылым — сигарета, шегу — курить)
асқазан қышқылы — желудочная кислота
(асқазан — желудок, қышқыл — кислота, -ы — его)
түрлі инфекциялар — различные инфекции
(түрлі — разные, инфекциялар — инфекции)
мұның бәрі — всё это
(мұның — этого, бәрі — всё)
тыныс жолдарын — дыхательные пути
(тыныс жолдары — дыхательные пути, -н — винит. падеж)
тітіркендіреді — раздражает
(тітіркендіру — раздражать)
түнде — ночью
(түн — ночь, -де — мест. падеж)
жөтел күшеюі мүмкін — кашель может усилиться
(жөтел — кашель, күшею — усиление, -і — его, мүмкін — возможно)
жатқан кезде — когда ложишься
(жату — ложиться, -қан кезде — когда)
шырыш — слизь
төменге — вниз
(төмен — низ, -ге — направит. падеж)
ағып — стекая
(ағу — течь)
жөтел үдей түседі — кашель становится сильнее
(үдеу — усиливаться, түсу — усиливаться далее)
ұзаққа созылған жөтел — продолжительный кашель
(ұзақ — долгий, созылған — продолжительный, жөтел — кашель)
астма — астма
бронхит — бронхит
пневмония — пневмония
немесе басқа да аурулардың белгісі — или признак других болезней
(немесе — или, басқа — другой, аурулар — болезни, -дың — род. падеж, белгісі — признак)
болуы мүмкін — может быть
(болу — быть, мүмкін — возможно)
ондай жағдайда — в таком случае
(ондай — такой, жағдай — ситуация, -да — мест. падеж)
міндетті түрде — обязательно
(міндетті — обязательный, түрде — образом)
дәрігерге — к врачу
(дәрігер — врач, -ге — направит. падеж)
қаралу керек — нужно обратиться
(қаралу — проходить осмотр, обращаться, керек — нужно)
Скрыть словарь
📅 53-КҮН / 53-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🛫 НЕГЕ КЕЙ АДАМДАР ҰШУДАН ҚАТТЫ ҚОРҚАДЫ ЖӘНЕ БҰЛ ҚОРҚЫНЫШТЫ ҚАЛАЙ ЖЕҢУГЕ БОЛАДЫ?
ПОЧЕМУ НЕКОТОРЫЕ ЛЮДИ СИЛЬНО БОЯТСЯ ЛЕТАТЬ — И КАК ПОБЕДИТЬ ЭТОТ СТРАХ?
📌 Глагол дня: ұшу – летать
Кейбір адамдарда ұшудан қорқу болады, бұл — аэрофобия деп аталады.
У некоторых людей есть страх перед полётами, это называется аэрофобией.
Неден қорқады?
Чего боятся?
Бақылауды жоғалту. Жағдайды басқара алмау мен ұшақтан шыға алмау қорқыныш туғызады.
Потеря контроля. Невозможность управлять ситуацией и покинуть самолёт вызывает страх.
Биіктік пен апаттан қорқу. Ұшақ биікте ұшады және ауа райына, техникаға тәуелді болады. Шу мен турбуленттілік те әсер етеді.
Страх высоты и катастроф. Самолёт летит высоко и зависит от погоды и техники. Шум и турбулентность тоже влияют.
Белгісіздік. «Бұл қалай ұшады?», «Бірдеңе бұзылса ше?» деген ойлар да адамды мазалайды.
Неизвестность. Мысли вроде «Как это вообще летит?» или «А что, если что-то сломается?» тревожат.
Не көмектесе алады?
Что может помочь?
Назарды басқаға аудару: кітап, подкаст, музыка немесе әңгімелесу.
Отвлечь внимание: книга, подкаст, музыка или разговор.
Денені бос ұстау. Бұлшықеттерді босатып миға қауіп жоқ деген белгі бергенде қорқыныш азаяды.
Расслабление тела. Удержание мышц в расслабленном состоянии подаёт мозгу сигнал, что нет опасности, и уменьшает страх.
Арақ-шарап пен дәрілерден аулақ болу. Олар уақытша көмектесуі мүмкін, бірақ кейін қорқыныш күштірек бола бастауы мүмкін.
Избегать алкоголя и таблеток. Они помогают временно, но позже страх может вернуться ещё сильнее.
📘 ГРАММАТИКА: НЕСОВПАДЕНИЕ ПАДЕЖЕЙ В РУССКОМ И КАЗАХСКОМ ЯЗЫКЕ
🧩 Два примера из текста:
Кейбір адамдарда ұшудан қорқу болады
У некоторых людей есть страх перед полётами
📌 В русском: бояться чего? (родительный) В казахском: неден қорқу? → бояться от чего, или страх от чего → шығыс септік (исходный)
📝 Логика: страх исходит от объекта, поэтому «от чего».
Ұшақ ауа райына, техникаға тәуелді болады
Самолёт зависит от погоды и техники
📌 В русском: зависеть от кого/чего? (родительный) В казахском: кімге/неге тәуелді? → зависеть к кому/чему, зависимость к чему → барыс септік (дательный)
📝 Логика: зависимость направлена к объекту, поэтому «к чему».
🧩 ПРИМЕРЫ:
Иттен қорқамын. – Боюсь собаку.
Биіктіктен қорықпа. – Не бойся высоты.
Аурудан қорқу – табиғи. – Бояться болезни естественно.
Бала ата-анасына тәуелді. – Ребёнок зависит от родителей.
Диқандар ауа райына тәуелді. – Земледельцы зависят от погоды.
Елдің экономикасы шикізатқа тәуелді. – Экономика страны зависит от сырья.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
неге — почему
кей адамдар — некоторые люди
(кей — некоторые, адам — человек)
адамдар — люди (адам — человек, -дар — мн. число)
ұшудан — от полёта (ұшу — лететь, -дан — исходный падеж)
қатты — сильно, сильно выражено
қорқады — боятся (қорқу — бояться, 3 л., наст. вр.)
бұл — это
қорқынышты — страх (қорқыныш — страх, -ты — винит. падеж)
қалай — как
жеңуге болады — можно победить
(жеңу — побеждать, -ге — дат. падеж, болады — можно)
кейбір — некоторые
адамдарда — у людей
(адам — человек, -да — мест. падеж: у кого?)
ұшудан қорқу — страх полёта
(қорқу — бояться, ұшу — летать, -дан — исходный падеж)
аэрофобия — аэрофобия
деп аталады — называется
(атау — называть, -лады — страд. залог)
неден — от чего (не — что, -ден — исходный падеж)
қорқады — боятся
бақылауды — контроль (бақылау — контроль, -ды — винит. падеж)
жоғалту — потеря (жоғалту — терять, инфинитив)
жағдайды — ситуацию
(жағдай — ситуация, -ды — винит. падеж)
басқара алмау — невозможность управлять
(басқару — управлять, алмау — не мочь)
ұшақтан — из самолёта
(ұшақ — самолёт, -тан — исходный падеж)
шыға алмау — невозможность выйти
(шығу — выходить, алмау — не мочь)
қорқыныш туғызады — вызывает страх
(қорқыныш — страх, туғызу — вызывать, 3 л.)
биіктік — высота
апаттан — от катастрофы
(апат — катастрофа, -тан — исходный падеж)
қорқу — страх
ұшақ — самолёт
биікте — на высоте (биік — высокий, -те — мест. падеж)
ұшады — летит (ұшу — летать, 3 л.)
ауа райына — от погоды
(ауа райы — погода, -на — дат. падеж)
тәуелді болады — зависит
(тәуелді — зависимый, болу — быть)
шу — шум
турбуленттілік — турбулентность
де — тоже
әсер етеді — влияет (әсер — влияние, ету — делать, воздействовать)
белгісіздік — неизвестность
бұл қалай ұшады — как это летит
(бұл — это, қалай — как, ұшады — летит)
бірдеңе — что-то
бұзылса ше — а если сломается?
(бұзылу — ломаться, -са — если, ше — усилит. частица)
деген ойлар — мысли вроде
(ой — мысль, деген — называемый, -лар — мн. число)
адамды — человека (адам — человек, -ды — винит. падеж)
мазалайды — тревожат (мазалау — беспокоить, 3 л.)
не көмектесе алады — что может помочь
(көмектесу — помогать, ала алады — может)
назарды — внимание (назар — внимание, -ды — винит. падеж)
басқаға — на другое (басқа — другой, -ға — дат. падеж)
аудару — переключение (аудару — перевести, переключить, инфинитив)
кітап — книга
подкаст — подкаст
музыка — музыка
немесе — или
әңгімелесу — беседа (әңгіме — разговор, лесу — взаимн. форма)
денені — тело (дене — тело, -ні — винит. падеж)
бос ұстау — держать расслабленным
(бос — свободный, расслабленный, ұстау — держать)
бұлшықеттерді — мышцы (бұлшықет — мышца, -терді — винит. падеж, мн. число)
босатып — расслабив (босату — освобождать, расслаблять, деепричастие)
миға — мозгу (ми — мозг, -ға — дат. падеж)
қауіп жоқ деген белгі беру — дать сигнал об отсутствии опасности
(қауіп — опасность, жоқ — нет, белгі — знак, беру — давать)
қорқыныш — страх
азаяды — уменьшается (азаю — уменьшаться)
арақ-шарап — алкоголь
(арақ — водка, шарап — вино)
дәрілерден — от лекарств (дәрі — лекарство, -ден — исходный падеж)
аулақ болу — избегать (аулақ — в стороне, болу — быть)
олар — они
уақытша — временно
көмектесуі мүмкін — может помочь
(көмектесу — помогать, -уі мүмкін — возможно)
бірақ — но
кейін — потом
қорқыныш — страх
күштірек — сильнее
(күшті — сильный, -рек — сравн. степень)
бола бастауы мүмкін — может начаться
(бастау — начинаться, болу — быть, мүмкін — возможно)
Скрыть словарь
📅 54-КҮН / 54-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🎓 «БАСҚАЛАРДЫ ҮЙРЕТУ АРҚЫЛЫ БІЗ ӨЗІМІЗ ДЕ ҮЙРЕНЕМІЗ.» – СЕНЕКА
«ОБУЧАЯ ДРУГИХ, МЫ ОБУЧАЕМСЯ САМИ.» – СЕНЕКА
📌 Глагол дня: үйрету – обучать
Сіз «шәкірт әсері» туралы естідіңіз бе? Бұл ұғым бойынша, адам біреуге тақырыпты түсіндірген кезде, өзі де оны жақсырақ меңгереді.
Вы слышали об «эффекте подопечного»? Согласно этому понятию, когда человек объясняет тему другому, он сам усваивает её лучше.
Басқаларға түсіндіруге дайындалу — ойыңды реттеуге және білімдегі олқылықтарды анықтауға көмектеседі.
Подготовка к объяснению помогает упорядочить мысли и выявить пробелы в знаниях.
Ал түсіндірудің өзі — түсінігіңді тереңдетіп, есте сақтау қабілетіңді нығайтады.
А сам процесс объяснения углубляет понимание и укрепляет память.
Ғалымдардың айтуынша, біреуді үйрету керек деген ойдың өзі мотивация мен зейінді арттырады.
По словам учёных, уже само ожидание того, что придётся кого-то учить, усиливает мотивацию и внимание.
Өз бетіңмен оқыған кездегі ең қиын әрекет — тапсырмаларды орындау.
Когда учишься сам, самое трудное — делать задания.
Ал егер тапсырманы досыңа түсіндіріп көрсең, қызығушылық пен зейін күрт артады.
Но если попытаться объяснить задания другу, интерес и вовлечённость резко возрастают.
Сонымен қатар, басқалармен біліммен бөлісу арқылы біз өзіміздің сөйлеу және көшбасшылық қабілеттерімізді де дамытамыз.
Кроме того, делясь знаниями с другими, мы развиваем свои навыки общения и лидерства.
Ал енді тек оқып қана қоймай, оқығаныңды басқалармен бөлісуге дайынсың ба?
Ну что, ты готов не просто читать, а делиться прочитанным с другими?
📘 ГРАММАТИКА: ИНФИНИТИВ В БАРЫС СЕПТІГІ (–ҒА/–ГЕ) КАК ФОРМА ЦЕЛИ С ДРУГИМ ГЛАГОЛОМ
🧩 Пример из текста:
Басқаларға түсіндіруге дайындалу — ойыңды реттеуге және білімдегі олқылықтарды анықтауға көмектеседі.
Подготовка к объяснению помогает упорядочить мысли и выявить пробелы в знаниях.
📌 Здесь:
- реттеуге көмектеседі → помогает упорядочить
- анықтауға көмектеседі → помогает выявить
📝 Форма инфинитива + –ға/–ге (барыс септік) показывает, для чего / с какой целью совершается другое действие.
🛠 [Глагол1 + –ға/–ге] + Глагол2
= Глагол2 помогает / нужен / выполняется, чтобы сделать Глагол1
✅ Примеры:
Алматыға оқуға келдім.
Я приехал в Алматы (Глагол2: келдім), чтобы учиться (Глагол1: оқу).
Кітап жаңа сөздерді есте сақтауға көмектеседі.
Книга помогает (Глагол2: көмектеседі) запомнить новые слова (Глагол1: есте сақтау).
Жақсы түсінуге көп оқу керек.
Нужно много читать (Глагол2: оқу керек), чтобы хорошо понять (Глагол1: түсіну).
Бұл бағдарлама тілді үйренуге арналған.
Эта программа предназначена (Глагол2: арналған), чтобы выучить язык (Глагол1: үйрену).
Мұнда суретке түсуге болады.
Здесь можно (Глагол2: болады) сфотографироваться (Глагол1: суретке түсу).
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
басқаларды — других (басқалар — другие, -ды — винит. падеж)
үйрету — обучать, учить (инфинитив)
арқылы — через, посредством
біз — мы
өзіміз — сами, мы сами (өз — сам, -іміз — мы)
де — тоже
үйренеміз — учимся (үйрену — учиться, -еміз — мы, наст. вр.)
шәкірт әсері — эффект подопечного
(шәкірт — ученик, подопечный, әсер — эффект, влияние)
туралы — о, про
естідіңіз бе — слышали ли вы
(есту — слышать, -діңіз — вы (прош. вр.), бе — ли)
ұғым — понятие
бойынша — согласно, по
(-бойынша — по, в соответствии)
адам — человек
біреуге — кому-то (біреу — кто-то, -ге — дат. падеж)
тақырыпты — тему (тақырып — тема, -ты — винит. падеж)
түсіндірген кезде — когда объясняет
(түсіндіру — объяснять, -ген кезде — когда)
өзі — сам
де — тоже
жақсырақ — лучше (жақсы — хороший, -рақ — сравн. степень)
меңгереді — усваивает (меңгеру — усваивать, овладевать)
басқаларға — другим (басқалар — другие, -ға — дат. падеж)
түсіндіруге дайындалу — подготовиться к объяснению
(түсіндіру — объяснять, -ге — дат. падеж, дайындалу — готовиться)
ойыңды — свои мысли (ой — мысль, -ыңды — твои, винит. падеж)
реттеуге — упорядочить (реттеу — упорядочить, -ге — направит. падеж)
және — и
білімдегі — в знании (білім — знание, -дегі — в)
олқылықтарды — пробелы (олқылық — пробел, недостаток, -тарды — мн. ч., винит. падеж)
анықтауға — выявить (анықтау — выявлять, -ға — направит. падеж)
көмектеседі — помогает (көмектесу — помогать)
түсіндірудің өзі — само объяснение
(түсіндіру — объяснение, -дің — род. падеж, өзі — само)
түсінігіңді — твоё понимание (түсінік — понимание, -іңді — твоё, винит. падеж)
тереңдетіп — углубляя (тереңдету — углублять)
есте сақтау қабілетіңді — твою память
(есте сақтау — запоминание, қабілет — способность, -іңді — твою, винит. падеж)
нығайтады — укрепляет (нығайту — укреплять)
ғалымдардың айтуынша — по словам учёных
(ғалым — учёный, -дардың — род. падеж, мн. ч., айтуынша — по словам)
біреуді — кого-то (біреу — кто-то, -ді — винит. падеж)
үйрету керек деген ой — мысль о том, что нужно учить
(үйрету — учить, керек — нужно, деген ой — мысль о том)
мотивация мен зейінді — мотивацию и внимание
(мотивация — мотивация, зейін — внимание, -ді — винит. падеж)
арттырады — повышает, усиливает (арттыру — повышать)
өз бетіңмен — самостоятельно, сам
(бет — лицо, в переносном: сам, -іңмен — с твоим)
оқыған кездегі — во время обучения (оқу — учиться, -ған кездегі — во время когда …)
ең қиын әрекет — самое трудное действие
(ең — самый, қиын — трудный, әрекет — действие)
тапсырмаларды — задания (тапсырма — задание, -ларды — мн. ч., винит. падеж)
орындау — выполнение (орындау — выполнять)
егер — если
тапсырманы — задание (тапсырма — задание, -ны — винит. падеж)
досыңа — своему другу (дос — друг, -ыңа — твоему, дат. падеж)
түсіндіріп көрсең — если попробуешь объяснить
(түсіндіру — объяснять, көру — попробовать, -сең — если ты)
қызығушылық пен зейін — интерес и внимание
(қызығушылық — интерес, зейін — внимание)
күрт — резко
артады — возрастает (арту — увеличиваться)
сонымен қатар — кроме того
(сонымен — вместе с этим, қатар — одновременно)
біліммен бөлісу — делиться знаниями
(білім — знание, -мен — с, бөлісу — делиться)
арқылы — через, посредством
сөйлеу қабілеттерімізді — наши навыки речи
(сөйлеу қабілет — способность говорить, -терімізді — наши, мн. ч., винит. падеж)
көшбасшылық қабілеттерімізді — наши лидерские способности
(көшбасшылық — лидерство, қабілет — способность, -терімізді — наши, винит. падеж)
дамытамыз — развиваем (дамыту — развивать, -мыз — мы)
енді — теперь
тек — только
оқып қана қоймай — не только читая (оқу — читать, ғана қоймай — не только)
оқығаныңды — прочитанное тобой (оқыған — прочитанное, -ыңды — твоё, винит. падеж)
бөлісуге — делиться (бөлісу — делиться, -ге — направит. падеж)
дайынсың ба — готов ли ты
(дайын — готовый, -сың ба — ты ли?)
Скрыть словарь
📅 55-КҮН / 55-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🌟 5 СЕБЕП: НЕЛІКТЕН БІРЕУДІ МАҚТАУ КЕРЕК?
5 ПРИЧИН: ПОЧЕМУ СТОИТ ХВАЛИТЬ ДРУГИХ?
📌 Глагол дня: мақтау – хвалить
Біреуді мақтау — кішкентай әрекет, бірақ ол адамға үлкен өзгеріс әкеледі.
Похвалить кого-то — это маленькое действие, но оно приносит большие перемены.
Біріншіден, айтылған мақтау сөзі өз көңіл-күйіңізді де көтереді.
Во-первых, произнесённая похвала поднимает настроение и вам самому.
Бұл — игі іс жасау арқылы ішкі қуатты арттырудың жолы.
Это способ увеличить внутреннюю энергию через доброе дело.
Екіншіден, мақтау – алғыс білдірудің бір түрі.
Во-вторых, похвала — это форма выражения благодарности.
Айналаңыздағы адамдардың еңбегін бағалай отырып, сіз өзіңіздің өмірге деген көзқарасыңызды да жақсартасыз.
Оценивая труд окружающих, вы улучшаете и своё отношение к жизни.
Үшіншіден, жиі мақтау айту — адамдар арасындағы қарым-қатынасты нығайтады.
В-третьих, частая похвала укрепляет отношения между людьми.
Төртіншіден, ол күйзеліске қарсы тұру қабілетін арттырады, себебі жылы сөздер жағымды эмоциялар тудырады.
В-четвёртых, она повышает устойчивость к стрессу, ведь тёплые слова вызывают положительные эмоции.
Бесіншіден, мақтау айналаға жағымды энергия таратады.
В-пятых, похвала распространяет позитивную энергию.
Бір адамға айтқан жылы сөзіңіз бүкіл ортаға әсер етуі мүмкін.
Ваши добрые слова в адрес одного человека могут повлиять на всю обстановку вокруг.
Сондықтан шын жүректен мақтап үйренейік.
Поэтому давайте учиться искренне хвалить.
📘 ГРАММАТИКА: КАУЗАТИВНЫЕ ГЛАГОЛЫ С ПРИНУДИТЕЛЬНЫМ ЗАЛОГОМ
🧩 Примеры из текста:
- тудырады (туу → тудыр- → вызывать)
- арттырады (арту → арттыр- → увеличивать)
📌 Оба глагола образованы каузативными суффиксами.
📝 Каузативный залог показывает, что действие совершается по воле или через посредничество другого лица. Действие из «само происходит» превращается в «кто-то заставляет сделать».
🛠 НЕПЕРЕХОДНЫЙ ГЛАГОЛ + каузативный суффикс → ПЕРЕХОДНЫЙ (каузативный) ГЛАГОЛ
Каузативные суффиксы:
1️⃣ -дыр/-дір/-тыр/-тір (Если глагол оканчивается на гласную)
2️⃣ -ғыз/-гіз/-қыз/-кіз (Если глагол оканчивается на согласную)
3️⃣ -т (в т.ч. с фонетическим изменением основы)
📖 Примеры:
✅ дыр/-дір/-тыр/-тір
туу → тудыр- → тудырады (рождаться → вызывает)
арту → арттыр- → арттырады (увеличиваться → увеличивает)
жазу → жаздыр- → жаздырды (писать → заставил писать)
ашу → аштыр- → аштырды (открываться → заставил открыть)
✅ ғыз/-гіз/-қыз/-кіз
бару → барғыз- → барғызды (идти → заставил пойти)
айту → айтқыз- → айтқызды (сказать → заставил сказать)
жүру → жүргіз- → жүргізді (идти → провёл, вёл, руководил)
беру → бергіз- → бергізді (давать → заставил дать)
✅ т
оқу → оқыт- → оқытты (учиться → обучил, научил)
көбею → көбейт- → көбейтті (увеличиваться → увеличил, умножил)
азаю → азайт- → азайтты (уменьшаться → уменьшил, сократил, снизил)
көру → көрсет- → көрсетті (видеть → показал, продемонстрировал)
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
5 себеп — 5 причин
(себеп — причина)
неліктен — почему
біреуді — кого-то
(біреу — кто-то, -ді — винит. падеж)
мақтаy — хвалить (инфинитив)
керек — нужно
біреуді мақтау — похвалить кого-то
(біреуді — кого-то, мақтаy — хвалить)
кішкентай әрекет — маленькое действие
(кішкентай — маленький, әрекет — действие)
бірақ — но
адамға — человеку
(адам — человек, -ға — дат. падеж)
үлкен өзгеріс — большое изменение
(үлкен — большой, өзгеріс — перемена)
әкеледі — приносит (әкелу — приносить)
біріншіден — во-первых
айтылған мақтау сөзі — произнесённое слово похвалы
(айтылған — сказанное, мақтау сөзі — слово похвалы)
көңіл-күйіңізді — ваше настроение
(көңіл-күй — настроение, -іңізді — ваше, винит. падеж)
көтереді — поднимает (көтеру — поднимать)
игі іс — доброе дело
(игі — доброе, іс — дело)
жасау арқылы — посредством совершения
(жасау — делать, арқылы — через)
ішкі қуатты — внутреннюю энергию
(ішкі — внутренний, қуат — сила, энергия, -ты — винит. падеж)
арттырудың жолы — способ увеличить
(арттыру — увеличить, -дың — род. падеж, жол — путь, способ, -ы — его)
екіншіден — во-вторых
мақтау — похвала (зат есім)
алғыс білдірудің — выражения благодарности
(алғыс — благодарность, білдіру — выражение, -дің — род. падеж)
бір түрі — один вид, форма
(бір — один, түр — вид, -і — его)
айналаңыздағы адамдардың — людей вокруг вас
(айналa — окружение, -ңыздағы — ваше, адамдар — люди, -дың — род. падеж)
еңбегін — труд (винит. падеж, еңбек — труд)
бағалай отырып — оценивая
(бағалау — оценивать, -й отырып — одновременно делая)
өз өмірге деген көзқарасыңызды — своё отношение к жизни
(өз — свой, өмір — жизнь, -ге — дат. падеж, деген — называемый, көзқарас — отношение, -ыңызды — ваше, винит. падеж)
жақсартасыз — улучшаете (жақсарту — улучшать)
үшіншіден — в-третьих
жиі мақтау айту — частая похвала
(жиі — часто, мақтау айту — говорить похвалу)
адамдар арасындағы — между людьми (адамдар — люди, мн. число; арасында — между, в середине; -ғы — аффикс принадлежности)
қарым-қатынасты — отношения
(қарым-қатынас — отношения, -ты — винит. падеж)
нығайтады — укрепляет (нығайту — укреплять)
төртіншіден — в-четвёртых
күйзеліске — стрессу (күйзеліс — стресс, -ке — дат. падеж)
қарсы тұру қабілетін — способность противостоять
(қарсы тұру — противостоять, қабілет — способность, -ін — её, винит. падеж)
арттырады — повышает (арттыру — повышать)
себебі — потому что
жылы сөздер — тёплые слова
(жылы — тёплый, сөздер — слова)
жағымды эмоциялар — положительные эмоции
(жағымды — приятный, положительный, эмоциялар — эмоции)
тудырады — вызывают (тудыру — вызывать)
бесіншіден — в-пятых
айналaға — в окружение (айналa — окружение, -ға — направит. падеж)
жағымды энергия — положительная энергия
(жағымды — приятный, положительный, энергия — энергия)
таратады — распространяет (тарату — распространять)
бір адамға — одному человеку
(бір адам — один человек, -ға — дат. падеж)
айтқан жылы сөзіңіз — сказанное вами тёплое слово
(айтқан — сказанное, жылы сөз — тёплое слово, -іңіз — ваше)
бүкіл ортаға — на всю обстановку
(бүкіл — весь, орта — среда, окружение, -ға — направит. падеж)
әсер етуі мүмкін — может повлиять
(әсер ету — влиять, мүмкін — возможно)
сондықтан — поэтому
шын жүректен — искренне (шын — истинный, жүрек — сердце, в переносном значении: от души)
мақтап үйренейік — давайте учиться хвалить
(мақтаy — хвалить, үйрену — учиться, -ейік — давайте мы)
Скрыть словарь
📅 56-КҮН / 56-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🌱 ӘДЕТ ҚАЛАЙ ҚАЛЫПТАСАДЫ НЕМЕСЕ ӨМІРДІ ӨЗГЕРТУ ТЕОРИЯСЫ
КАК ФОРМИРУЮТСЯ ПРИВЫЧКИ, ИЛИ ТЕОРИЯ ИЗМЕНЕНИЯ ЖИЗНИ
📌 Глагол дня: бастау – начинать
Джеймс Клирдің «Atomic Habits» кітабы үлкен өзгеріс — кішкентай әрекеттен басталатынын үйретеді.
Книга Джеймса Клира «Атомные привычки» учит: большие перемены начинаются с маленьких действий.
Үлкен нәтижеге ұмтылудың орнына жүйеге көңіл бөлу дұрыс.
Вместо того чтобы гнаться за большим результатом, лучше сосредоточиться на системе.
Әдет — бір рет ғана күш салып орындау емес, күнделікті тәжірибе.
Привычка — это не разовое усилие, а ежедневная практика.
Ол жүйенің қозғаушы күші болып танылады.
Она является двигателем системы.
Басты ой: егер күн сайын небәрі 1% (бір пайызға) алға жылжысақ, уақыт өте келе нәтижесі зор болады.
Главная мысль: если каждый день улучшаться хотя бы на 1%, со временем результат будет огромным.
Сондықтан, кішігірім бірақ пайдалы әдеттерді қалыптастыра отырып, біз үлкен нәтижеге жетеміз.
Поэтому, прививая маленькие, но полезные привычки, мы достигаем большого результата.
Жаңа әдет қалыптасуы үшін төрт шарт керек: ол анықтылық, тартымдылық, қарапайым және қанағаттандырарлықтай болуы тиіс.
Чтобы новая привычка прижилась, нужны четыре условия: она должна быть очевидной, привлекательной, простой и приносящей удовлетворение.
Мысалы, оқуды бастағың келе ме? Кітапты көзге көрінер жерге қой, күніне бір беттен оқы және бұл әрекетті ынтамен жаса.
Например, хочешь начать читать? Положи книгу на видное место, читай по одной странице в день — и наслаждайся этим процессом.
📘 ГРАММАТИКА: Спряжение глагола «БАСТАУ» по временам и лицам
📝 Давайте разберём, как спрягается глагол «бастау» (начинать).
Формы образуются с помощью личных окончаний (–мын, –сың, –сыз...) и вспомогательных слов (жатыр, жоқ и др.).
🔷 БУДУЩЕЕ / НЕОПРЕДЕЛЁННОЕ ВРЕМЯ
Мен бастаймын (Я начну, начинаю) / бастамаймын (Я не начну, не начинаю) / бастаймын ба? (Я начну?)
Сен (Ты) бастайсың / бастамайсың / бастайсың ба?
Сіз (Вы) бастайсыз / бастамайсыз / бастайсыз ба?
Біз (Мы) бастаймыз / бастамаймыз / бастаймыз ба?
Сендер (Вы - ровесники) бастайсыңдар / бастамайсыңдар / бастайсыңдар ма?
Сіздер (Вы - уважительная форма) бастайсыздар / бастамайсыздар / бастайсыздар ма?
Ол (Он/Она) бастайды / бастамайды / бастай ма?
Олар (Они) бастайды / бастамайды / бастай ма?
🔸 НАСТОЯЩЕЕ ВРЕМЯ
Мен бастап жатырмын (Я сейчас начинаю) / бастап жатқан жоқпын / бастап жатырмын ба?
Сен бастап жатырсың / бастап жатқан жоқсың / бастап жатырсың ба?
Сіз бастап жатырсыз / бастап жатқан жоқсыз / бастап жатырсыз ба?
Біз бастап жатырмыз / бастап жатқан жоқпыз / бастап жатырмыз ба?
Сендер бастап жатырсыңдар / бастап жатқан жоқсыңдар / бастап жатырсыңдар ма?
Сіздер бастап жатырсыздар / бастап жатқан жоқсыздар / бастап жатырсыздар ма?
Ол бастап жатыр / бастап жатқан жоқ / бастап жатыр ма?
Олар бастап жатыр / бастап жатқан жоқ / бастап жатыр ма?
▪️ ПРОШЕДШЕЕ ВРЕМЯ
Мен бастадым (Я начал) / бастаған жоқпын / бастадым ба?
Сен бастадың / бастаған жоқсың / бастадың ба?
Сіз бастадыңыз / бастаған жоқсыз / бастадыңыз ба?
Біз бастадық / бастаған жоқпыз / бастадық па?
Сендер бастадыңдар / бастаған жоқсыңдар / бастадыңдар ма?
Сіздер бастадыңыздар / бастаған жоқсыздар / бастадыңыздар ма?
Ол бастады / бастаған жоқ / бастады ма?
Олар бастады / бастаған жоқ / бастады ма?
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
әдет — привычка
қалай қалыптасады — как формируется
(қалай — как, қалыптасу — формироваться, -ады — наст. вр.)
немесе — или
өмірді — жизнь (өмір — жизнь, -ді — винит. падеж)
өзгерту теориясы — теория изменения
(өзгерту — изменять, теория — теория, -сы — её)
үлкен өзгеріс — большое изменение
(үлкен — большой, өзгеріс — перемена)
кішкентай әрекеттен — с маленького действия
(кішкентай — маленький, әрекет — действие, -тен — исходный падеж)
басталатынын — то, что начинается
(басталу — начинаться, -атынын — то, что …)
үйретеді — учит (үйрету — обучать)
нәтижеге — к результату (нәтиже — результат, -ге — направит. падеж)
ұмтылудың орнына — вместо стремления
(ұмтылу — стремиться, -дың — род. падеж, орнына — вместо)
жүйеге — на систему (жүйе — система, -ге — направит. падеж)
көңіл бөлу — уделять внимание
(көңіл — внимание, бөлу — делить, уделять)
дұрыс — правильно
бір рет — один раз
(бір — один, рет — раз)
ғана — всего лишь, только
күш салып орындау — выполнить, приложив усилие
(күш — сила, салу — вложить, орындау — выполнять)
күнделікті тәжірибе — ежедневная практика
(күнделікті — ежедневный, тәжірибе — практика, опыт)
жүйенің қозғаушы күші — движущая сила системы
(жүйе — система, -нің — род. падеж, қозғаушы күш — движущая сила)
болып танылады — признаётся, считается
(болу — быть, танылады — признаётся)
басты ой — главная мысль
(басты — главный, ой — мысль)
егер — если
күн сайын — каждый день
(күн — день, сайын — каждый)
небәрі — всего лишь
алға жылжу — продвигаться вперёд
(алға — вперёд, жылжу — двигаться)
уақыт өте келе — со временем
(уақыт — время, өту — проходить, келе — при наступлении)
нәтижесі зор болады — результат будет огромным
(нәтиже — результат, -сі — его, зор — огромный, болады — будет)
сондықтан — поэтому
кішігірім — небольшой, маленький
пайдалы әдеттерді — полезные привычки
(пайдалы — полезный, әдеттер — привычки, -ді — винит. падеж)
қалыптастыра отырып — формируя
(қалыптастыру — формировать, -й отырып — одновременно делая)
үлкен нәтижеге жетеміз — достигаем большого результата
(үлкен — большой, нәтиже — результат, -ге — к, жету — достигать, -міз — мы)
жаңа әдет — новая привычка
қалыптасуы үшін — чтобы сформировалась
(қалыптасу — формироваться, -ы үшін — для того чтобы)
төрт шарт — четыре условия
(төрт — четыре, шарт — условие)
керек — нужно
анықтылық — очевидность, ясность
тартымдылық — привлекательность
қарапайым — простой
қанағаттандырарлықтай — приносящий удовлетворение
(қанағат — удовлетворение, -тандыру — удовлетворять, -лықтай — настолько, что …)
болуы тиіс — должно быть
(болу — быть, -уы тиіс — должно)
мысалы — например
оқуды — чтение (оқу — учёба, чтение, -ды — винит. падеж)
бастағың келе ме — хочешь начать
(бастау — начинать, -ғың — твоё желание, келе ме — хочешь ли)
кітапты — книгу (кітап — книга, -ты — винит. падеж)
көзге көрінер жерге — на видное место
(көз — глаз, -ге — направит. падеж, көрінер жер — видное место)
қой — положи (қою — класть, повелит. наклонение)
күніне бір беттен — по одной странице в день
(күн — день, -іне — в (в день), бет — страница, -тен — из, по)
оқы — читай (оқу — читать, повелит. наклонение)
әрекетті — действие (әрекет — действие, -ті — винит. падеж)
ынтамен жаса — делай с интересом
(ынта — интерес, усердие, -мен — с, жасау — делать, жаса — сделай)
Скрыть словарь
📅 57-КҮН / 57-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
⚖️ ЫСЫРАПШЫЛДЫҚ ПЕН АРТЫҚ ҮНЕМДЕУДІҢ АРАСЫНДА ҚАЛАЙ ТЕПЕ-ТЕҢДІК ТАБУҒА БОЛАДЫ?
КАК НАЙТИ РАВНОВЕСИЕ МЕЖДУ РАСТОЧИТЕЛЬСТВОМ И ЧРЕЗМЕРНОЙ ЭКОНОМИЕЙ?
📌 Глагол дня: үнемдеу – экономить
"Өмірден ләззат алу" мен "бәрін жинау берудің" арасында тепе-теңдік бар – ол қаржыны дұрыс басқару.
Между «наслаждением жизнью» и «собиранием всего» есть золотая середина – это правильное управление финансами.
Бұл үшін қаржыгер болудың қажеті жоқ.
Для этого не нужно быть финансистом.
Ең бастысы – саналы болу.
Главное — быть осознанным.
Егер барлық ақшаңды бірден жұмсасаң — сенің қаржылық қорғанысың болмай қалады.
Если потратишь все деньги сразу — не будет подушки безопасности.
Ал бәрінен бас тартсаң – өмірдің қуанышы жоғалады.
А если откажешься от всего — исчезнет радость жизни.
Шешімі қандай?
Какой выход?
Мысалы, табысты үшке бөлу: 50% (елу пайыз) – қажетті шығындарға, 30% (отыз пайыз) – қалаған нәрселерге, 20% (жиырма пайыз) – жинақтауға.
Например, делить доход на три части: 50% — обязательные расходы, 30% — желания, 20% — сбережения.
Әр апта сайын кофеге, киноға, өзіңе сыйлыққа деп кішкентай «қуаныш қоры» ретінде ақша жинап көр.
Попробуй каждую неделю формировать маленький «фонд удовольствий»: кофе, кино, подарок себе.
Осылайша сен бақылаусыз шығындардан аулақ боласың.
Так ты избежишь неконтролируемых трат.
Ең бастысы — үнемдеу сені қыспаққа алмауы керек.
Самое главное — экономия не должна давить на тебя.
Болмаса бұл енді үнемдеу емес, өзіңді шектеу болады.
Иначе это уже не экономия, а ограничение себя.
Нағыз тепе-теңдік — бүгінмен өмір сүре отырып, болашақты ойлау.
Истинный баланс — жить сегодня и заботиться о будущем.
Өмір сүруге тұрарлық нәрсеге назар аударып, соның айналасына оқиғалар мен жоспарлар құра отырып, өмір сүруге кедергі келтіретін нәрселердің әсерін азайтасың.
Фокусируясь на том, ради чего стоит жить, создавая вокруг этого события и планы, ты уменьшаешь влияние того, что мешает тебе жить.
📘 ГРАММАТИКА: ПОСЛЕЛОГ «ҮШІН»
🧩 Пример из текста:
Бұл үшін қаржыгер болудың қажеті жоқ.
Для этого не нужно быть финансистом.
📌 Үшін переводится как «для», «ради», «из‑за».
📝 Это послелог (в казахском языке послелоги ставятся после слова, к которому относятся).
- Используется для выражения цели, причины или назначения.
👉 Где используется:
Цель: Оқу үшін кітап алдым – Купил книгу для учёбы
Назначение: Балалар үшін ойыншық әкелдім – Принёс игрушку для детей
Причина: Сен үшін уайымдаймын – Волнуюсь из‑за тебя
🛠 Схема построения
[Слово / местоимение] + ҮШІН + [основная часть предложения]
1️⃣ Существительное/местоимение + үшін
Мен үшін – для меня
Дос үшін – для друга
2️⃣ Инфинитив (глагол+у) + үшін
Оқу үшін – для учёбы (чтобы учиться)
Көру үшін – чтобы увидеть
3️⃣ Может стоять в начале предложения как ввод:
Бұл үшін – для этого
Сондықтан үшін – поэтому, ради этого
📖 Примеры в предложениях:
Мен сен үшін келдім.
Я пришёл ради тебя.
Оқу үшін кітап сатып алдым.
Купил книгу для учёбы.
Бұл жұмыс үшін көп уақыт керек.
Для этой работы нужно много времени.
Балалар үшін ойыншық әкелді.
Принёс игрушки для детей.
Сен үшін уайымдадым.
Я волновался из‑за тебя.
Бақыт үшін күресу керек.
Нужно бороться за счастье.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
өткеніңді өшіре алмасаң — если не можешь стереть своё прошлое
(өткен — прошедшее, -ің — твоё, өшіру — стирать, алмау — не мочь)
оны алмастыр — замени его
(ол — он, алмастыру — заменять)
кейде — иногда
жағымсыз ойлар — неприятные мысли
(жағымсыз — неприятный, ой — мысль)
ауыр естеліктер — тяжёлые воспоминания
(ауыр — тяжёлый, естелік — воспоминание)
өмір сүруге — чтобы жить
(өмір сүру — жить)
кедергі келтіреді — мешают
(кедергі келтіру — мешать)
жүректегі — в сердце
(жүрек — сердце, -тегі — в, внутри)
мүлде өшіріп тастау — полностью стереть
(мүлде — совсем, полностью, өшіру — стереть, тастау — выбросить, усилит. частица)
мүмкін емес — невозможно
(мүмкін — возможно, емес — не)
ендеше — значит, тогда
не істеу керек? — что делать?
(істеу — делать, керек — нужно)
өткен өміріңнің тұтқыны — пленник своего прошлого
(өткен өмір — прошлая жизнь, тұтқын — пленник)
теріс ойлардың жетегінде кетпес үшін — чтобы не поддаться негативным мыслям
(теріс ойлар — негативные мысли, жетек — влияние, кетпеу — не поддаться)
ол үшін — для этого
(ол — это, үшін — для)
өмірімізді толықтыру — наполнение нашей жизни
(өмір — жизнь, -іміз — наша, толықтыру — наполнение)
жаңа оқиғалармен — новыми событиями
(оқиға — событие)
жаңа адамдармен — новыми людьми
(адам — человек)
жаңа мақсаттармен — новыми целями
(мақсат — цель)
толықтыруды үйренуіміз керек — мы должны научиться наполнять
(үйрену — учиться, -іміз керек — мы должны)
сені қажытқан нәрселер — вещи, которые тебя изнуряют
(қажыту — изнурять, нәрсе — вещь)
де маңызды — тоже важны, более важные
(маңызды — важный)
саған күш пен шабыт беретін — дающие тебе силу и вдохновение
(күш — сила, шабыт — вдохновение)
жаңа дүниелер — новые вещи, явления
(дүние — вещь, мир)
табылмайынша — пока не найдутся
(табылу — находиться, -майынша — пока не…)
санадағы арамшөптер — сорняки в сознании
(сана — сознание, арамшөп — сорняк)
қайтадан өсіп шыға береді — снова будут прорастать
(қайтадан — снова, өсу — расти, шығу — выходить, бере беру — продолжать действие)
өмір сүруге тұрарлық нәрсе — то, ради чего стоит жить
(тұрарлық — достойный, стоящий, нәрсе — вещь)
тап — найди
(табу — находить)
өміріңді сол адамдар мен сол істерге арна — посвяти свою жизнь этим людям и делам
(өмірің — твоя жизнь, іс — дело, арнау — посвящать)
назар аудару — обратить внимание
(назар — внимание, аудару — обратить)
соның айналасына оқиғалар мен жоспарлар құру — строить события и планы вокруг этого
(айналасы — окружение, оқиға — событие, жоспар — план, құру — строить, составлять)
әсерін азайту — уменьшить влияние
(әсер — влияние, эффект, азайту — уменьшить)
Скрыть словарь
📅 58-КҮН / 58-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🧠 НЕЛІКТЕН БІЗ ҮНЕМІ КӨП УАЙЫМДАЙМЫЗ?
ПОЧЕМУ МЫ ПОСТОЯННО ПЕРЕЖИВАЕМ БОЛЬШЕ, ЧЕМ НУЖНО?
📌 Глагол дня: уайымдау – переживать
Мидың басты міндеті – қауіптен қорғау.
Основная задача мозга — защищать от опасности.
Сол себепті ми белгісіздікті қауіппен шатастырып, адам қаласа да, қаламаса да, мазасыздық тудырады.
Поэтому он путает неопределённость с опасностью и вызывает тревогу — хочет того человек или нет.
Мазасыздықтың айласы міне осында: біз болашаққа қатысты анық емес ойды шынайы қауіп сияқты қабылдаймыз.
Вот в чём уловка тревоги: мы воспринимаем неясную мысль о будущем как реальную угрозу.
Ғылыми тұрғыдан алғанда, мұны миндалина деп аталатын мидың бөлігі басқарады.
С научной точки зрения, за это отвечает участок мозга под названием миндалина.
Ол қауіпке адам түсініп үлгермей-ақ жылдам жауап береді.
Он быстро реагирует на угрозу ещё до осознания.
Ал іс жүзінде, «Мүмкін...» деген ойдан басталған әрбір ой мазасыздық шеңберін туғызады.
А на практике, каждая мысль, начинающаяся с «А вдруг...», запускает круг тревоги.
Не істеу керек?
Что делать?
Мазасыздықты мойында: «Иә, бұл менің мазасыз ойым», оны «Жағдай» деп емес, «Ой» деп ата.
Признай тревогу: «Да, это моя тревожная мысль», смени её название с “Ситуация” на “Мысль”.
Әзілмен қара: осы ойды күлкілі әрі оғаш жағдайға дейін жеткіз, сонда ол сенің көңіліңе әсер етуді тоқтатады.
Посмотри с юмором: доведи эту идею до смешного абсурда, и она перестанет влиять.
Сыртқа шық, ештеңе жасамай, мазасыздықтан арылып, нақты талдау жаса.
Выйди наружу, ничего не делай, отпусти тревогу и проанализируй ситуацию трезво.
📘 ГРАММАТИКА: ПРИЧИННО‑СЛЕДСТВЕННЫЕ КОНСТРУКЦИИ
🧩 Пример из текста:
Сол себепті ми белгісіздікті қауіппен шатастырып, адам қаласа да, қаламаса да, мазасыздық тудырады.
Поэтому мозг путает неопределённость с опасностью и вызывает тревогу — хочет того человек или нет.
👆Здесь «Сол себепті» создаёт причинно‑следственную связь.
🤔 А как ещё в казахском языке выражаются причинно‑следственные конструкции?
1️⃣ Себеп–салдарлық жалғаулықтар (союзы)
✅ Себебі — по причине того, что, потому что
Мен бармадым, себебі ауырып қалдым.
Я не пошёл, потому что заболел.
✅ Өйткені — так как
Мен үйде болдым, өйткені қонақ күтіп алдым.
Я был дома, так как ждал гостей.
✅ Сол себепті — поэтому
Күн суық болды, сол себепті біз шықпадық.
Было холодно, поэтому мы не вышли.
✅ Сондықтан — поэтому, из-за этого
Жаңбыр жауды, сондықтан сабақ болмады.
Пошёл дождь, поэтому урока не было.
2️⃣ Себептік септеуліктер. Причинные послелоги.
Эти выражения уточняют причину или результат:
✅ –ның арқасында — благодаря
Достарының арқасында ол оқуға түсті.
Благодаря друзьям он поступил.
✅ –ның кесірінен — из-за (негативный оттенок)
Қателіктің кесірінен жұмыс тоқтады.
Из-за ошибки работа остановилась.
✅ –ның салдарынан — вследствие
Дауылдың салдарынан үйлер қирады.
Вследствие бури дома разрушились.
3️⃣ Деепричастия
Иногда деепричастие –ып/-іп/-п создаёт оттенок причины: действие вызывает другое.
✅ Артық сөйлеп, досымды ренжітіп алдым.
Сказав лишнее, обидел друга.
✅ Кешігіп, сабақты өткізіп алды.
Опоздав, пропустил урок.
4️⃣ Причинные придаточные с конструкцией –ғандықтан / –гендіктен
Эта форма указывает на причину совершения действия.
✅ Суық болғандықтан, біз үйде отырдық.
Так как было холодно, мы сидели дома.
✅ Кешіккендіктен, пойызды өткізіп алдым.
Поскольку опоздал, пропустил поезд.
5️⃣ Конструкция –ған соң / –ген соң (после того как, из-за того что)
✅ Ауырған соң, сабаққа бара алмадым.
Так как заболел (после того как заболел), не смог пойти на урок.
✅ Жаңбыр жауған соң, дала балшық болып кетті.
После дождя (из-за того что пошёл дождь) улица стала грязной.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
неліктен — почему
біз — мы
үнемі — постоянно
көп — много
уайымдаймыз — переживаем
(уайымдау — переживать, -ймыз — мы, наст. вр.)
мидың — мозга (ми — мозг, -дың — род. падеж)
басты міндеті — главная задача
(басты — главный, міндет — задача, -і — его)
қауіптен — от опасности (қауіп — опасность, -тен — исходный падеж)
қорғау — защищать (инфинитив)
сол себепті — поэтому (сол — тот, себеп — причина, -ті — винит. падеж)
белгісіздікті — неопределённость
(белгісіздік — неопределённость, -ті — винит. падеж)
қауіппен — с опасностью (қауіп — опасность, -пен — твор. падеж)
шатастырып — путая
(шатастыру — путать, деепричастие)
адам — человек
қаласа да, қаламаса да — хочет он или не хочет
(қалау — хотеть, -са да — даже если, қаламау — не хотеть)
мазасыздық — тревога, беспокойство
тудырады — вызывает (тудыру — вызывать)
мазасыздықтың айласы — уловка тревоги
(мазасыздық — тревога, -тың — род. падеж, айла — хитрость, уловка, -сы — её)
міне осында — вот здесь
(міне — вот, осында — здесь)
болашаққа қатысты — относящаяся к будущему
(болашақ — будущее, -қа — направит. падеж, қатысты — связанный с)
анық емес ойды — неясную мысль
(анық емес — неясный, ой — мысль, -ды — винит. падеж)
шынайы қауіп сияқты — как реальную угрозу
(шынайы — настоящий, реальный, қауіп — угроза, сияқты — как)
қабылдаймыз — воспринимаем
(қабылдау — принимать, воспринимать, -ймыз — мы)
ғылыми тұрғыдан алғанда — с научной точки зрения
(ғылыми — научный, тұрғыдан — с точки зрения, алғанда — если взять)
мұны — это (мұн — этот, -ы — винит. падеж)
миндалина — миндалина (участок мозга)
деп аталатын — называемый
(деп — как, аталу — называться, -тын — причастие)
мидың бөлігі — часть мозга
(ми — мозг, -дың — род. падеж, бөлік — часть, -і — её)
басқарады — управляет, контролирует
(басқару — управлять, -ады — наст. вр.)
қауіпке — на угрозу (қауіп — угроза, -ке — направит. падеж)
адам түсініп үлгермей-ақ — ещё до того, как человек поймёт
(адам — человек, түсініп — поняв, үлгермей-ақ — даже не успев)
жылдам жауап береді — быстро реагирует
(жылдам — быстро, жауап беру — отвечать, реагировать)
іс жүзінде — на практике
(іс — дело, жүзінде — в реальности)
мүмкін... деген ой — мысль «а вдруг...»
(мүмкін — возможно, деген ой — называемая мысль)
басталған әрбір ой — каждая начавшаяся мысль
(басталған — начавшаяся, әрбір — каждая, ой — мысль)
мазасыздық шеңберін — круг тревоги
(мазасыздық — тревога, шеңбер — круг, -ін — его, винит. падеж)
туғызады — вызывает
(туғызу — вызывать)
не істеу керек — что делать
(не — что, істеу — делать, керек — нужно)
мазасыздықты мойында — признай тревогу
(мазасыздық — тревога, -ты — винит. падеж, мойында — признай)
иә — да
бұл менің мазасыз ойым — это моя тревожная мысль
(бұл — это, менің — моя, мазасыз ой — тревожная мысль, -ым — моя)
жағдай деп емес, ой деп ата — назови не ситуацией, а мыслью
(жағдай — ситуация, деп емес — не как, ой — мысль, деп ата — назови как)
әзілмен қара — посмотри с юмором
(әзіл — шутка, юмор, -мен — с, қара — посмотри)
күлкілі әрі оғаш жағдай — смешная и странная ситуация
(күлкілі — смешной, әрі — и, оғаш — странный, жағдай — ситуация)
дейін жеткіз — доведи до
(дейін — до, жеткізу — довести)
көңіліңе әсер етуді — влиять на твои чувства
(көңіл — настроение, чувства, -іңе — на твои, әсер ету — влиять, -ді — винит. падеж)
тоқтатады — остановит
(тоқтату — останавливать)
сыртқа шық — выйди наружу
(сырт — наружу, -қа — направит. падеж, шық — выйди)
ештеңе жасамай — ничего не делая
(ештеңе — ничего, жасамау — не делать)
мазасыздықтан арылу — освободиться от тревоги
(мазасыздық — тревога, -тан — исходный падеж, арылу — избавиться)
нақты талдау жаса — сделай конкретный анализ
(нақты — конкретный, талдау — анализ, жасау — делать, жаса — сделай)
Скрыть словарь
📅 59-КҮН / 59-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🎁 СЫЙЛЫҚТЫ ҚАЛАЙ ДҰРЫС БЕРУ КЕРЕК
КАК ПРАВИЛЬНО ДАРИТЬ ПОДАРКИ
📌 Глагол дня: сыйлау – дарить
Сыйлықтың құндылығы бағасымен емес, адамға сыйлайтын көңіл күйімен өлшенеді.
Ценность подарка измеряется не ценой, а эмоцией, которую он вызывает.
Гари Чэпмен „Махаббаттың бес тілі“ кітабында кей адамдар үшін сыйлық – сүйіспеншілік пен қамқорлықты сезінудің басты тәсілі екенін жазады.
Гарри Чэпмен в книге «Пять языков любви» пишет, что для некоторых людей подарки – главный способ почувствовать любовь и заботу.
Сыйлық – көңіл бөлудің белгісі: „Мен сені ойладым, сен маған қымбатсың.“
Подарок – знак внимания: «Я думал о тебе, ты дорог мне».
Ерекше мағынасы бар қарапайым кәдесый қымбат заттан да қымбат болуы мүмкін.
Простой сувенир с особым смыслом может быть дороже дорогой вещи.
Сыйлық – бұл тек зат қана емес, сонымен қатар әсер: бірге түскі ас, серуен, билет.
Подарок – это не только вещь, но и впечатления: совместный обед, прогулка, билет.
Не сыйлау керек?
Что подарить?
Адаммен сөйлесіп, мұқият тыңдаңыз – ол өз қалауын байқаусызда айтып қояды.
Пообщайтесь с человеком и слушайте – он сам невольно расскажет о своих желаниях.
Оның үйінде, кеңсесінде, көлігінде не тұрғанына назар аударыңыз – көзге көрінетін жерде әдетте ең қымбат, ең қастерлі заттар тұрады.
Посмотрите, что стоит у него дома, в офисе, в машине – на видном месте обычно самое ценное.
Оның шағымдарына назар аударыңыз – оларды сыйлықпен шешуге болады.
Обращайте внимание на его жалобы – их можно решить подарком.
Сондай-ақ оның мақтайтын, таңданатын нәрселері де сыйлық идеясына айналады.
А ещё то, что он хвалит и чем восхищается, тоже подскажет идею подарка.
📘 ГРАММАТИКА: Причастия с аффиксом -атын/-етін/-йтын/-йтін
🧩 Пример из текста:
Сондай-ақ оның мақтайтын, таңданатын нәрселері де сыйлық идеясына айналады.
А ещё то, что он хвалит и чем восхищается, тоже подскажет идею подарка.
👆Здесь мақтайтын и таңданатын – это причастия (то, что он хвалит, то, чем он восхищается), которые определяют слово нәрселері (вещи).
📌 Суффиксы -атын/-етін/-йтын/-йтін превращают глагол в определение (какой? который…)
✔️ Эти причастия стоят перед существительным (как прилагательное),
✔️ обозначают действие, которое связано с этим существительным.
🛠 [основа глагола] + аффикс причастия (-атын/-етін/-йтын/-йтін)
= Получаем слово, которое отвечает на вопрос қандай? какой?
🧩 Примеры в предложениях:
Мен әрқашан тыңдайтын әнім бар.
У меня есть песня, которую я всегда слушаю.
Біз баратын жерді алдын ала белгіледік.
Мы заранее определили место, куда пойдём.
Ол сен айтатын әңгімені біледі.
Он знает историю, которую ты рассказываешь.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
сыйлықты — подарок (сыйлық — подарок, -ты — винит. падеж)
қалай — как
дұрыс беру — правильно дарить
(дұрыс — правильно, беру — давать)
керек — нужно
сыйлықтың — подарка (сыйлық — подарок, -тың — род. падеж)
құндылығы — ценность
(құндылық — ценность, -ы — его)
бағасымен емес — не ценой
(баға — цена, -сымен — с её, емес — не)
адамға — человеку (адам — человек, -ға — дат. падеж)
сыйлайтын көңіл күйімен — эмоцией, которую дарит
(сыйлау — дарить, көңіл күй — настроение, эмоция, -імен — с его)
өлшенеді — измеряется (өлшеу — измерять, -неді — страд. залог)
махаббаттың бес тілі — пять языков любви
(махаббат — любовь, -тың — род. падеж, бес — пять, тіл — язык, -і — его)
кітабында — в книге
(кітап — книга, -ында — мест. падеж)
кей адамдар үшін — для некоторых людей
(кей адамдар — некоторые люди, үшін — для)
сыйлық — подарок
сүйіспеншілік пен қамқорлықты — любовь и заботу
(сүйіспеншілік — любовь, қамқорлық — забота, -ты — винит. падеж)
сезінудің басты тәсілі — главный способ почувствовать
(сезіну — ощущать, чувствовать, -дің — род. падеж, басты — главный, тәсіл — способ, -і — его)
жазады — пишет (жазу — писать)
көңіл бөлудің белгісі — знак внимания
(көңіл бөлу — уделять внимание, -дің — род. падеж, белгі — знак, -сі — его)
мен сені ойладым — я думал о тебе
(мен — я, сені — тебя, ойладым — думал)
сен маған қымбатсың — ты дорог мне
(сен — ты, маған — мне, қымбатсың — дорог)
ерекше мағынасы бар — с особым смыслом
(ерекше — особый, мағына — смысл, -сы бар — имеющий)
қарапайым кәдесый — простой сувенир
(қарапайым — простой, кәдесый — сувенир)
қымбат заттан да қымбат — дороже дорогой вещи
(қымбат зат — дорогая вещь, -тан да — чем, тоже, қымбат — дорогой)
мүмкін — может быть
сыйлық – бұл тек зат қана емес — подарок — это не только вещь
(тек — только, зат — вещь, ғана емес — не только)
сонымен қатар әсер — но и впечатление
(сонымен қатар — а также, әсер — впечатление)
бірге түскі ас — совместный обед
(бірге — вместе, түскі ас — обед)
серуен — прогулка
билет — билет
не сыйлау керек — что подарить
(не — что, сыйлау — дарить, керек — нужно)
адаммен сөйлесіп — пообщавшись с человеком
(адам — человек, -мен — с, сөйлесу — общаться, -іп — деепричастие)
мұқият тыңдаңыз — слушайте внимательно
(мұқият — внимательно, тыңдау — слушать, -ыңыз — вежл. форма повелит.)
қалау — желание
байқаусызда айтып қояды — невольно расскажет
(байқаусызда — незаметно, айтып қою — сказать случайно, -ды — прош. вр.)
үйінде — дома (үй — дом, -інде — мест. падеж)
кеңсесінде — в офисе (кеңсе — офис, -сінде — мест. падеж)
көлігінде — в машине (көлік — машина, -гінде — мест. падеж)
не тұрғанына — что стоит
(не — что, тұру — стоять, -ғанына — то, что стоит)
назар аударыңыз — обратите внимание
(назар аудару — обращать внимание, -ыңыз — вежл. форма)
көзге көрінетін жерде — на видном месте
(көз — глаз, -ге — направит. падеж, көрінетін — видимый, жер — место, -де — мест. падеж)
әдетте — обычно
ең қымбат — самое ценное (ең — самый, қымбат — дорогой)
ең қастерлі заттар — самые дорогие сердцу вещи
(ең — самый, қастерлі — почитаемый, ценный, заттар — вещи)
шағымдарына — на его жалобы
(шағым — жалоба, -дары — мн. ч., -на — направит. падеж)
сыйлықпен шешуге болады — можно решить подарком
(сыйлықпен — подарком, шешу — решить, -ге болады — можно)
мақтайтын — которые хвалит
(мақтау — хвалить, -йтын — причастие)
таңданатын нәрселері — вещи, которыми восхищается
(таңдану — восхищаться, нәрселер — вещи, -і — его)
сыйлық идеясына айналады — превращается в идею подарка
(сыйлық идеясы — идея подарка, -на — в, айналу — превращаться)
Скрыть словарь
📅 60-КҮН / 60-Й ДЕНЬ
📹 Видео к уроку
🔄 KASPI.KZ ДҮКЕНІНДЕ ТАУАРДЫ ҚАЛАЙ АУЫСТЫРАДЫ?
КАК ПРОИСХОДИТ ЗАМЕНА ТОВАРА НА KASPI.KZ?
📌 Глагол дня: ауыстыру – менять
Жақында жұбайым Kaspi дүкеннен жаңа кесе сатып алды.
Недавно моя супруга купила новую кружку через Kaspi Магазин.
Кесені Kaspi Терминалға жеткізді.
Кружку доставили в Kaspi Терминал.
Қаптаманы ашқанда, кеседе басқа сурет бар болып шықты.
Когда она открыла упаковку, оказался другой рисунок на кружке.
Ол бірден WhatsApp-та сатушыға жазды.
Она сразу написала продавцу в WhatsApp.
— Сәлеметсіз бе! Маған басқа кесе келді, міне суреті. Ол тапсырыстағы кеседен өзгеше.
— Здравствуйте! Мне пришла другая кружка, вот фото. Она отличается от той, что была в заказе.
— Сіздің тапсырыс нөміріңіз қандай?
— Какой у вас номер заказа?
— 1234987 (Бір, екі, үш, төрт, тоғыз, сегіз, жеті).
— 1234987.
— Күтіңіз, тексеріп жатырмыз. Бұл кесенің екі түрлі сурет нұсқасы бар екен, сізге қате нұсқасы жіберілген. Біз ақшаны қайтарып бере аламыз немесе ауыстырып береміз.
— Ожидайте, проверяем. У этой кружки два варианта рисунка, вам по ошибке отправили другой. Мы можем вернуть деньги или сделать обмен.
— Маған тапсырыстағы суреті барын жеткізе аласыз ба?
— Можете доставить тот вариант с рисунком из заказа?
— Иә, әрине! Ауыстыруды рәсімдеп жатырмын. Бүгін сізге дұрыс нұсқасын жеткіземіз.
— Да, конечно! Оформляю замену. Сегодня доставим правильный вариант.
— Рақмет! Қай уақытта болады?
— Спасибо! А во сколько это будет?
— Дәл уақыты белгісіз, курьер бір сағат бұрын хабарласады.
— Точное время неизвестно, курьер свяжется за час до приезда.
— Рақмет, күтемін, жақсы күн тілеймін!
— Спасибо, буду ждать, хорошего дня!
📘 ГРАММАТИКА: КӨМЕКШІ ЕТІСТІК "АЛУ" - ВСПОМОГАТЕЛЬНЫЙ ГЛАГОЛ.
🧩 Пример из текста:
Маған тапсырыстағы суреті барын жеткізе аласыз ба?
Можете доставить тот вариант с рисунком из заказа?
👆Здесь жеткізу (доставить) + алу (мочь, суметь) образуют жеткізе алу → смочь доставить.
📄 жеткізе аласыз ба? = сможете доставить?
📌 В обычном значении алу = брать, получать. Но как вспомогательный он означает возможность, способность выполнить действие, - мочь, суметь.
🛠 ГЛАГОЛ (основа + а/е/й) + АЛУ + личное окончание
- бар + а + алады → может пойти
- көр + е + алдым → смог увидеть
- айт + а + аласың ба? → можешь сказать?
📖 Где используется
✔️ чтобы вежливо попросить что-то:
- Жеткізе аласыз ба? – Сможете доставить?
- Айта аласыз ба? – Можете сказать?
✔️ чтобы сообщить о возможности:
- Мен бара аламын. – Я могу пойти.
- Ол түсіне алады. – Он может понять.
✔️ чтобы отказать:
- Мен бара алмаймын. – Я не могу пойти.
- Түсіне алмадым. – Я не смог понять.
🧩 Примеры в предложениях:
Мен бүгін бара алмаймын.
Сегодня я не смогу пойти.
Ол бұл кітапты оқи алады.
Он может прочитать эту книгу.
Сен түсіндіре аласың ба?
Ты можешь объяснить?
Біз бәрін уақытында жеткізе аламыз.
Мы можем всё доставить вовремя.
Сіз бізге көмектесе аласыз ба?
Вы можете нам помочь?
Олар тез шешім қабылдай алады.
Они могут быстро принять решение.
📓 СӨЗДІК / СЛОВАРЬ
дүкенінде — в магазине (дүкен — магазин, -інде — мест. падеж)
тауарды — товар (тауар — товар, -ды — винит. падеж)
қалай ауыстырады — как меняют
(қалай — как, ауыстыру — менять, -ады — наст. вр.)
жақында — недавно
жұбайым — моя супруга (жұбай — супруг(а), -ым — моя)
Kaspi дүкеннен — из Kaspi Магазина
(Kaspi дүкен — Kaspi Магазин, -нен — исходный падеж)
жаңа кесе — новая кружка
(жаңа — новый, кесе — кружка)
сатып алды — купил(а) (сатып алу — покупать, -ды — прош. вр.)
кесені — кружку (кесе — кружка, -ні — винит. падеж)
Kaspi Терминалға — в Kaspi Терминал (Kaspi Терминал — Kaspi Терминал, -ға — направит. падеж)
жеткізді — доставили (жеткізу — доставлять, -ді — прош. вр.)
қаптаманы — упаковку (қаптама — упаковка, -ны — винит. падеж)
ашқанда — когда открыли
(ашу — открывать, -ғанда — когда)
кеседе — на кружке (кесе — кружка, -де — мест. падеж)
басқа сурет — другой рисунок
(басқа — другой, сурет — рисунок)
бар болып шықты — оказался
(бар — есть, болып шығу — оказаться)
бірден — сразу
сатушыға — продавцу (сатушы — продавец, -ға — дат. падеж)
жазды — написала (жазу — писать, -ды — прош. вр.)
сәлеметсіз бе — здравствуйте
маған — мне (мен — я, -ге → маған — мне, дат. падеж)
басқа кесе — другая кружка
келді — пришла (келу — приходить, -ді — прош. вр.)
міне суреті — вот фото
(міне — вот, сурет — фото, рисунок, -і — его)
тапсырыстағы кеседен — от кружки из заказа
(тапсырыс — заказ, -тағы — находящийся в, кесе — кружка, -ден — исходный падеж)
өзгеше — отличается, другой
тапсырыс нөміріңіз — ваш номер заказа
(тапсырыс — заказ, нөмір — номер, -іңіз — ваш)
қандай — какой
күтіңіз — подождите (күту — ждать, -іңіз — вежл. форма)
тексеріп жатырмыз — проверяем (тексеру — проверять, -іп жатырмыз — процесс сейчас мы)
екі түрлі сурет нұсқасы — два варианта рисунка
(екі — два, түрлі — разный, сурет — рисунок, нұсқа — вариант, -сы — его)
жіберілген — отправленный (жіберу — отправлять, -ілген — причастие)
ақшаны — деньги (ақша — деньги, -ны — винит. падеж)
қайтарып бере аламыз — можем вернуть
(қайтарып беру — вернуть, -а аламыз — можем)
немесе — или
ауыстырып береміз — обменяем
(ауыстырып беру — обменять, -еміз — мы)
тапсырыстағы суреті барын — тот, у которого рисунок из заказа
(тапсырыс — заказ, -тағы — находящийся в, сурет — рисунок, -і бар — имеющий, -ын — винит. падеж)
жеткізе аласыз ба — можете доставить?
(жеткізу — доставить, -е аласыз ба — можете ли?)
иә, әрине — да, конечно
ауыстыруды рәсімдеп жатырмын — оформляю замену
(ауыстыру — замена, рәсімдеу — оформлять, -п жатырмын — процесс сейчас я)
дұрыс нұсқасын — правильный вариант
(дұрыс — правильный, нұсқа — вариант, -сын — его, винит. падеж)
дәл уақыты — точное время
(дәл — точный, уақыт — время, -ы — его)
белгісіз — неизвестно
курьер — курьер
бір сағат бұрын — за один час
(бір сағат — один час, бұрын — до, заранее)
хабарласады — свяжется
(хабарласу — связываться, -ады — наст. вр.)
күтемін — буду ждать (күту — ждать, -мін — я)
жақсы күн тілеймін — желаю хорошего дня
(жақсы — хороший, күн — день, тілеу — желать, -ймін — я)
Скрыть словарь
© Татьяна Валяева, 20072025