|
Фразеологизмы
| |
Пословицы
Родина, Народ
Семья, Дети
Дружба, Вражда
Труд, Дело
Учение, Мудрость
| |
Слово, Речь, Язык
Добро, Зло
Богатство, Бедность
Смелость, Риск
Цель, Мечта
Здоровье
| |
Еда (хлеб)
Разные
| |
Если хотите сказать
|
|
25
|
Етігі жаман төрге шыға алмас, жеңі жаман табаққа кіре алмас. | У кого грязны сапоги, не может в комнату войти, у кого грязны рукава, не может еды коснуться. |
Etıgı jaman törge şyğa almas, jeñı jaman tabaqqa kıre almas.
| |
Сумен ойнама - батарсың, отпен ойнама - күйерсің. | Не шути с водой - утонешь, не играй с огнём - сгоришь. |
Sumen oinama - batarsyñ, otpen oinama - küiersıñ.
| |
Асы бар аяқтан аттама. | Блюдо с едой не перешагивай. |
Asy bar aiaqtan attama.
| |
Жақсы әйел зейнет, жаман әйел бейнет. | Хорошая жена - счастье, плохая - обуза. |
Jaqsy äiel zeinet, jaman äiel beinet.
| |
Ат арбадан қашып құтылмас, түйе жүктен қашып құтылмас. | Верблюду не убежать от вьюка, коню - от телеги. |
At arbadan qaşyp qūtylmas, tüie jükten qaşyp qūtylmas.
| |
Артық байлық аздырар, артық күлкі тоздырар. | От лишнего богатства похудеешь, от излишних развлечений постареешь. |
Artyq bailyq azdyrar, artyq külkı tozdyrar.
| |
Атаң өлсе де, атаңды көрген өлмесін. | Пока живут те, кто знал отца, память о нём жива. |
Atañ ölse de, atañdy körgen ölmesın.
| |
Қонағыңның алтынын алма, алғысын ал. | Золото у гостя не бери, а лучше благодарность проси. |
Qonağyñnyñ altynyn alma, alğysyn al.
| |
Қазан қайнаса, қатығы төгілер, ашу қайнаса, ақылың төгілер. | Котёл перекипит - навар сбежит, гнев вскипает - разум убегает. |
Qazan qainasa, qatyğy tögıler, aşu qainasa, aqylyñ tögıler.
| |
Қисықтың көлеңкесі де қисық. | Кривой человек и тень кривую бросает. |
Qisyqtyñ köleñkesı de qisyq.
|
26
|
Малды баға білмеген пайданы таба білмейді. | Кто скот содержать не умеет, тот выгоды не имеет. |
Maldy bağa bılmegen paidany taba bılmeidı.
| |
От пен су - тілсіз жау. | Огонь и вода - два немых врага. |
Ot pen su - tılsız jau.
| |
Жолаушының азығы жолында. | Путника кормит дорога. |
Jolauşynyñ azyğy jolynda
| |
Күншілді ит те күндемейді. | Жизни завистливого и собака не завидует. |
Künşıldı it te kündemeidı.
| |
Мал көкке тоймай, аузың аққа тимейді. | Если скот травой не насытится, ты не насытишься молоком. |
Mal kökke toimai, auzyñ aqqa timeidı.
| |
Өлі арыстаннан тірі тышқан артық. | Живая мышь лучше мёртвого льва. |
Ölı arystannan tırı tyşqan artyq.
| |
Өлім туралы айта берсе, саудың да сабыры кетер. | Если о смерти много говорят, и здоровый теряет покой. |
Ölım turaly aita berse, saudyñ da sabyry keter.
| |
Оң көзіңе сол көзің қарауыл болсын. | Пусть левый глаз за правим смотрит. |
Oñ közıñe sol közıñ qarauyl bolsyn.
| |
Сыпайы қонақ сыйыңды жейді, мылжың қонақ миыңды жейді. | Скромный гость, что дашь, то сьест, болтливый гость все мозги проест. |
Sypaiy qonaq syiyñdy jeidı, myljyñ qonaq miyñdy jeidı.
| |
Мысықтың өлімі - тышқанға той. | Смерть кошки - для мышки праздник. |
Mysyqtyñ ölımı - tyşqanğa toi.
|
27
|
Тойған білмес, сойған білер. | Тот, кто вкушал не знает, а тот, кто резал знает. |
Toiğan bılmes, soiğan bıler.
| |
Түлік төлден өседі. | Скот приплодом умножается. |
Tülık tölden ösedı.
| |
Ұрымен жақын болсаң ұятқа қаларсың, қораға шабарсың. | С вором дружить, в стыде быть, сам на воровство пойдёшь. |
Ūrymen jaqyn bolsañ ūiatqa qalarsyñ, qorağa şabarsyñ.
| |
Шегірткеден қорыққан егін екпес. | Саранчи бояться - хлеб не растить. |
Şegırtkeden qoryqqan egın ekpes.
| |
Ақ сауыттың жағасы бар, жеңі жоқ, шын жақсының ашуы бар, кегі жоқ. | У белой кольчуги есть воротник, да нет рукавов, у хорошего человека есть гнев, да нет мести. |
Aq sauyttyñ jağasy bar, jeñı joq, şyn jaqsynyñ aşuy bar, kegı joq.
| |
Ақсақ қой ауыл маңында, я құдық басында. | Хромой баран возле аула бродит или возле колодца. |
Aqsaq qoi auyl mañynda, ia qūdyq basynda.
| |
Ерлі-зайыптының арасына есі кеткен түседі. | Человек неразумный вмешивается в дела между мужем и женой. |
Erlı-zaiyptynyñ arasyna esı ketken tüsedı.
| |
Ертеңгі сауда - сауда, кешкі сауда дауға. | Утренняя торговля - торговля, вечерняя торговля к спорам. |
Erteñgı sauda - sauda, keşkı sauda dauğa.
| |
Есептемегенге бәрі түгел. | Кто счёта не ведёт, у того всё на месте. |
Eseptemegenge bärı tügel.
| |
Жақсы жаныңа жолдас, жаман малыңа жолдас. | Хороший человек - друг тебе самому, плохой человек - друг богатству твоему. |
Jaqsy janyña joldas, jaman malyña joldas.
|
28
|
Жақсы ит өлімтігін көрсетпейді. | Хорошая собака смерть свою не покажет. |
Jaqsy it ölımtıgın körsetpeidı.
| |
Күріштің мәні майменен. | Масло вкус плову придаст. |
Kürıştıñ mänı maimenen.
| |
Күшіңе сенбе, ісіңе сен. | Не доверяй силе, а доверяй делам. |
Küşıñe senbe, ısıñe sen.
| |
Қарыз қатынас бұзады. | Долг дружбу разрушает. |
Qaryz qatynas būzady.
| |
Сұқ семірмес, ұры байымас. | Жадному не растолстеть, вору не разбогатеть. |
Sūq semırmes, ūry baiymas.
| |
Хан жарлығынан қатын жарлығы күшті. | Приказ жены своей приказа ханского страшней. |
Han jarlyğynan qatyn jarlyğy küştı.
| |
Шақырғанға бармасаң, шақыруға зар боларсың. | Один раз от приглашения отвернёшься, в другой раз приглашения не дождёшься. |
Şaqyrğanğa barmasañ, şaqyruğa zar bolarsyñ.
| |
Ағын су арам болмас, ит жалдап жалатса да. | Проточная вода всегда чиста, даже если и собака пила. |
Ağyn su aram bolmas, it jaldap jalatsa da.
| |
Айран ішкен құтылар, шелегін жалаған тұтылар. | Выпивший айран спасётся, а ведро облизавший попадётся. |
Airan ışken qūtylar, şelegın jalağan tūtylar.
| |
Ата өнері балаға мұра. | Ремесло отца - сыну наследство. |
Ata önerı balağa mūra.
|
29
|
Шыбын да тәттіге қонады. | И муха садится на мёд. |
Şybyn da tättıge qonady.
| |
Ынтымақты үйдің асы тәтті. | Когда в семье ладится, всё вкусным покажется. |
Yntymaqty üidıñ asy tättı.
| |
Ай мінбей, атыңды мақтама, жыл тұрмай, әйеліңді мақтама. | Коня не хвали, покуда месяц не проездил, не хвали жену, покуда года не прожил. |
Ai mınbei, atyñdy maqtama, jyl tūrmai, äielıñdı maqtama.
| |
Алла деген пенделер еш нәрсеге зар болмас. | Кто уповает на бога, не будет терпеть нужду. |
Alla degen pendeler eş närsege zar bolmas.
| |
Ат айналып иесін табар, сөз айналып жүйесін табар. | Конь хозяина найдёт, слово по адресу придёт. |
At ainalyp iesın tabar, söz ainalyp jüiesın tabar.
| |
Балалы үйдің ұрлығы жатпас. | В доме, где есть дети, тайн не бывает. |
Balaly üidıñ ūrlyğy jatpas.
| |
Бір биеден ала да туады, құла да туады. | От кобылы одной жеребёнок может быть и хороший, и плохой. |
Bır bieden ala da tuady, qūla da tuady.
| |
Бір гүл толып ашылады, бір гүл солып ашылады. | Один цветок раскрывается, когда созревает, другой открывается, когда увядает. |
Bır gül tolyp aşylady, bır gül solyp aşylady.
| |
Қасірет шекпеген өзгенің қайғысын білмес. | Кто горя не знал, тот чужого несчастья не поймёт. |
Qasıret şekpegen özgenıñ qaiğysyn bılmes.
| |
Құс балапаны үшін тұзаққа түседі, адам баласы үшін азапқа түседі. | Птица из-за птенцов в сети залетает, родители всегда из-за детей страдают. |
Qūs balapany üşın tūzaqqa tüsedı, adam balasy üşın azapqa tüsedı.
|
30
|
Қыстағы қар, жаздағы жаңбыр - жерге жауған нұр. | Снежная зима, или дождливое лето - всё земле на пользу это. |
Qystağy qar, jazdağy jañbyr - jerge jauğan nūr.
| |
Отырса опақ, тұрса сопақ. | Стоишь не так, сидишь не этак. |
Otyrsa opaq, tūrsa sopaq.
| |
Өз қатесін көрмеген кісінің қатесін сезбейді. | Кто своей ошибки не замечает, чужой не поймёт. |
Öz qatesın körmegen kısınıñ qatesın sezbeidı.
| |
Панасы жоқ таудан без, пайдасы жоқ байдан без. | Прочь беги от горы, которая не защищает, прочь беги от богача, который не помогает. |
Panasy joq taudan bez, paidasy joq baidan bez.
| |
Соқырдың тілегені - екі көзі. | Слепой о паре глаз мечтает. |
Soqyrdyñ tılegenı - ekı közı.
| |
Қайырсыз пайдадан қайырлы залал артық. | Чем бесполезное приобретение, лучше полезная утрата. |
Qaiyrsyz paidadan qaiyrly zalal artyq.
| |
Арғымақтың қадірі жүргенінде білінер, жақсы адамның қадірі өлгенінде білінер. | Цена скакуну при езде познаётся, цена хорошему человеку после смерти его узнаётся. |
Arğymaqtyñ qadırı jürgenınde bılıner, jaqsy adamnyñ qadırı ölgenınde bılıner.
| |
Арзанның сорпасы татымас. | У дешевого товара нет качества (От дешевого мяса навара не будет). |
Arzannyñ sorpasy tatymas.
| |
Ортақ өгізден оңаша бұзау артық. | Чем общий вол, лучше собственный телёнок. |
Ortaq ögızden oñaşa būzau artyq.
| |
Өз балаң, өзекке тепсең де, кетпейді, кісі баласы, кісендесең де, тұрмайды. | Хоть в грудь толкай - не уйдёт сын родной, и путы не удержат, если сын чужой. |
Öz balañ, özekke tepseñ de, ketpeidı, kısı balasy, kısendeseñ de, tūrmaidy.
|
31
|
Өтпес пышақ қол кесер. | Тупой нож руку порежет. |
Ötpes pyşaq qol keser.
| |
Терең құдықтың суы тәтті. | В глубоком колодце сладкая вода. |
Tereñ qūdyqtyñ suy tättı.
| |
Таутекенің, тауға шықпаса, тұяғы қышиды. | У горного козла копыта чесаться будут, пока не заберется на скалу. |
Tautekenıñ, tauğa şyqpasa, tūiağy qyşidy.
| |
Ердің атын я аты шығарар, я әйелі шығарар. | Прославит имя молодца либо конь, либо жена. |
Erdıñ atyn ia aty şyğarar, ia äielı şyğarar.
| |
Бір ауылда мың туысың болғанша, әр ауылда бір туысың болсын. | Чем тысячу родственников в ауле одном, лучше по одному родственнику, но в каждом ауле. |
Bır auylda myñ tuysyñ bolğanşa, är auylda bır tuysyñ bolsyn.
| |
Сауының болса, жоқпын деме. | Нужды не знает тот, кто имеет дойный скот. |
Sauynyñ bolsa, joqpyn deme.
| |
Әсіре қызыл тез оңар. | Сильно красное быстро выцветет (Ярок цвет, да не долог свет). |
Äsıre qyzyl tez oñar.
| |
Тігіншінің азығы инесінде. | Портного кормит иголка. |
Tıgınşınıñ azyğy inesınde.
| |
Ішімдегінің бәрі тілімде, тілімдегінің бәрі түрімде. | Что душа переживает, то на языке, что на языке, то и на лице. |
Işımdegınıñ bärı tılımde, tılımdegınıñ bärı türımde.
| |
Сақтықты сұңқардан үйрен. | Учись осторожности у сокола. |
Saqtyqty sūñqardan üiren.
|
32
|
Қазанға не салсаң, қасығыңа сол ілінер. | Что положииль в котел, то и попадет в ложку. |
Qazanğa ne salsañ, qasyğyña sol ılıner.
| |
Қазанға түскен қапқа қайтып түспейді. | Что в котёл опустишь, обратно в мешок не вернёшь. |
Qazanğa tüsken qapqa qaityp tüspeidı.
| |
Әкең бермегенді базар береді. | Что отец не дал, даст базар. |
Äkeñ bermegendı bazar beredı.
| |
Жақыныңды жат етсең, жатқа күлкі боларсың. | Сторониться своих – стать посмешищем для чужих. |
Jaqynyñdy jat etseñ, jatqa külkı bolarsyñ.
| |
Ер қадірін ер білер, зер қадірін зергер білер. | Достоинства джигита - джигит ценит, ювелирную работу - ювелир оценит. |
Er qadırın er bıler, zer qadırın zerger bıler.
| |
Ит құтырса, иесін қабар, торғай құтырса, бүркітке шабар. | Собака взбесится - на хозяина кидается, воробей взбесится - на беркута бросается. |
İt qūtyrsa, iesın qabar, torğai qūtyrsa, bürkıtke şabar.
| |
Иттің ырылдасқаны - амандасқаны. | Рычание собак - приветствия знак. |
İttıñ yryldasqany - amandasqany.
| |
Істеу қиын, сынау оңай. | Тяжело делать, легко критиковать. |
Isteu qiyn, synau oñai.
| |
Кедейлікке көндігу кедейліктен құтылу емес. | С бедностью смириться - с бедностью не проститься. |
Kedeilıkke köndıgu kedeilıkten qūtylu emes.
| |
Жарқын күлкі алтын жүзіктен қымбат. | Светлая улыбка на устах лучше перстня золотого на руках. |
Jarqyn külkı altyn jüzıkten qymbat.
|
© Татьяна Валяева, 2007–2024
|
Цвета текста на сайте
Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»
kaz-tili@yandex.kz
Гостевая книга
|
|
