Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Сборник №1
Менің Қазақстаным
Көзімнің қарасы
Көктем вальсі
Жаяу
Көзіңе қарай бердім
Әй-әй, бөпем
Ұмытшы мені тез
Жаса Қазақстан
Таңғы қала
Арман
Дайдидау
Қайда?
Жауап бар ма?
Әнім сен едің
Махаббат әні
Қош, махаббат
Құстар әні
Сұлу қыз
Өмір-ай
Жеңіс Күні
Өмір, өмір
Өмірде олай...
Мейірімді бол
Отан Ана
Уайымдама
Келші, келші...
Қой, күрсінбе
Кинодағыдай
Алыстама
Жаным
Ғасырлық мұң
Алло
Оқ
Сен
Қамажай
Шудың бойында
Сен маған массың
Жүрегіңнен бір...
Сен қорқақсың
Қайран көңіл-ай
Махаббат бер маған
Аспанға қараймын
Келсеңші, күнім
Сен үшін
Тамаша
Бұл өмірде
Алыста
Енешка vs Келін
Перевод с русского:
Төрт жаңбыр...
Сен менi ұмытқанда
Сен келер деп
Менің Қазақстаным
Сборник №2

Все по сборникам
Все по алфавиту
 Қаз 
 Qaz

Қамажай

 

Қамажай

1-шумақ:
Басында Қамажайдың бір тал үкі,
Айрылып Қамажайдан болдым күлкі.
Айрылып Қамажайдан отырғанда,
Келеді қай жерімнен ойын-күлкі?

Қайырмасы:
Ахау хайлилайым, лилилайым,
Қамажай, қалдың кейін, сәулетайым.

2-шумақ:
Қолында Қамажайдың алтын жүзік.
Қамажай отыр ма екен көзін сүзіп?
Көрмесе, жарты сағат тұра алмаушы ед.
Апырмай, кетті ме екен күдер үзіп?

Қайырмасы:
Ахау хайлилайым, лилилайым,
Қамажай, қалдың кейін, сәулетайым.

3-шумақ:
Ертістің жағалауын жағалаймын,
Мұз болса, көк бестіні тағалаймын.
Үш топтан таңдап алған Қамажайым
Өзіңді тоқсан қызға бағалаймын.

Қайырмасы:
Ахау хайлилайым, лилилайым,
Қамажай, қалдың кейін, сәулетайым.

4-шумақ:
Мал жақсы жылқы деген бағып жүрсе,
Монына үкі-тұмар тағып жүрсе,
Ішінен бір жорғаны таңдап мініп,
Аулына Қамажайдың барып жүрсе.

Қайырмасы:
Ахау хайлилайым, лилилайым,
Қамажай, қалдың кейін, сәулетайым.


Cлушать песню:





Разбор грамматики (первого, второго куплета и припева):

1-й куплет:

Басында Қамажайдың бір тал үкі, - На голове у Камажай совиное перо,
бас – голова
Қамажай+дың бас+ы+нда – на голове Камажай («дың» - родительный падеж, «ы» - притяжательное окончание 3-го лица, «нда» - местный падеж)
бір – один
тал үкі – перо совы

Айрылып Қамажайдан болдым күлкі. - Лишившись Камажай, я стал посмешищем.
айрылу – лишаться
Қамажай+дан айрыл+ып – лишившись Камажай (буквально: от Камажай разлучиться, «дан» - исходный падеж, «ып» - образует деепричастие прошедшего времени)
күлкі болу – быть посмешищем
күлкі бол+ды+м – я стал посмешищем («ды» - суффикс прошедшего времени, «м» - усечённое личное окончание 1-го лица)

Айрылып Қамажайдан отырғанда, - Когда я разлучён с Камажай,
айрыл+ып отыр+ған+да – когда я разлучён (отыру – вспомогательный глагол, который образует длительное действие, «ған+да» - «когда происходит какое-либо действие»)

Келеді қай жерімнен ойын-күлкі? - Как я могу предаваться веселью?
келу – приходить
кел+е+ді – придут (здесь – возьмутся)
қай – какой
жер – земля, место
қай жер+ім+нен – из чего у меня
ойын-күлкі – игры-увеселения

Припев:

Ахау хайлилайым, лилилайым,
Қамажай, қалдың кейін, сәулетайым. - Камажай, ты осталась позади, солнышко моё.
қалу - оставаться
қал+ды+ң – ты осталась («ды» - суффикс прошедшего времени, «ң» - личное окончание 3-го лица)
кейін – после, позади
сәуле – луч, свет
сәулетай+ым – светик мой

2-й куплет:

Қолында Қамажайдың алтын жүзік. - На руке у Камажай золотое кольцо,
қол – рука
Қамажай+дың қол+ы+нда – на руке у Камажай («ы» - притяжательное окончание 3-го лица, «нда» - местный падеж)
алтын – золотое
жүзік – кольцо, перстень

Қамажай отыр ма екен көзін сүзіп, - Сидит ли Камажай, выглядывая меня?
екен – здесь: интересно
отыр ма екен – интересно, сидит ли?
көз - глаз
көз+і+н сүзу – пристально смотреть («і» - притяжательное окончание 3-го лица, «н» - винительный падеж)
көзін сүз+іп – пристально смотря («іп» - суффикс деепричастия)

Көрмесе, жарты сағат тұра алмаушы ед. - Не увидев меня, не могла и полчаса просидеть,
көру – видеть
көр+ме+се – если не увидит («ме» - отрицательный суффикс, «се» - суффикс условного наклонения)
жарты – половина
сағат – час
тұру – стоять, находиться (здесь по смыслу – сидеть)
тұр+а ал+ма+ушы ед – не могла просидеть («а» - суффикс деепричастия настоящего времени, «ма» - отрицательный суффикс, «ед» - сокращение от «еді», «+уші еді» - прошедшее переходное время)

Апырмай, кетті ме екен күдер үзіп? - Боже мой, потеряла ли она надежду?
апырмай – боже мой
күдер – надежда, упование
үзу – разрывать, терять
күдер үз+іп кет+ті – потеряла надежду – («іп» - суффикс деепричастия прошедшего времени, «кету» - вспомогательный глагол, здесь показывает «уход в другое состояние», «ті» - суффикс прошедшего времени)



© Татьяна Валяева,  2007–2024
 <<  Сен Вернуться к началу Шудың бойында  >> 

Цвета текста на сайте             Telegram-канал «Казахский язык. Просто о сложном»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга