Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Лёгкое чтение (Easy Reading)

Том 2, страница 2
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      21. Өсімдіктерге су керек
      Ер адам өзінің өсімдіктерін жақсы көретін. Оның өсімдіктері құмырада өсіп тұрған. Үйдің артында 10 құмыра бар . Үйдің алдында сегіз құмыра бар. Әрбір құмырада әртүрлі өсімдік бар. Екі бірдей өсімдік жоқ. Олардың барлығы әртүрлі. Олардың барлығы әдемі. Жұма күні болатын. Өсімдіктерді суаратын кез еді. Ер адам өсімдіктерді аптасына бір рет суарады. Ол далаға шықты. Ол шлангті алды. Шланг жасыл және ұзын. Оның ұзындығы шамамен 40 фут (12 метр) Ол суды қосты. Шлангтен су аға бастады. Ол үйінің артындағы әрбір өсімдікті суарды. Ол әрбір өсімдікті топырақ қара және ылғал болғанға дейін суарды. Ол әрбір өсімдікті топырақ жұмсақ болғанға дейін суарды. Сосын ол үйдің алдындағы өсімдіктерге келді. Үйдің алдындағы шланг те жасыл болатын. Оның ұзындығы 30 фут (9 метр) еді. Ер адам үйдің алдындағы барлық өсімдіктерді суарды. Әрбір құмыраның жанында шалшық жиналды. Сегіз шалшық болды. Ылғал өсімдіктерге көбелектер мен аралар ұшып келді. Ер адам біраз уақыт оларды бақылап тұрды. Сосын ол үйге қайтып келді. Келесі аптада ол тағы да өсімдіктерді суарады.

      21. Ösımdıkterge su kerek
      Er adam özınıñ ösımdıkterın jaqsy köretın. Onyñ ösımdıkterı qūmyrada ösıp tūrğan. Üidıñ artynda 10 qūmyra bar . Üidıñ aldynda segız qūmyra bar. Ärbır qūmyrada ärtürlı ösımdık bar. Ekı bırdei ösımdık joq. Olardyñ barlyğy ärtürlı. Olardyñ barlyğy ädemı. Jūma künı bolatyn. Ösımdıkterdı suaratyn kez edı. Er adam ösımdıkterdı aptasyna bır ret suarady. Ol dalağa şyqty. Ol şlangtı aldy. Şlang jasyl jäne ūzyn. Onyñ ūzyndyğy şamamen 40 fut (12 metr) Ol sudy qosty. Şlangten su ağa bastady. Ol üiınıñ artyndağy ärbır ösımdıktı suardy. Ol ärbır ösımdıktı topyraq qara jäne ylğal bolğanğa deiın suardy. Ol ärbır ösımdıktı topyraq jūmsaq bolğanğa deiın suardy. Sosyn ol üidıñ aldyndağy ösımdıkterge keldı. Üidıñ aldyndağy şlang te jasyl bolatyn. Onyñ ūzyndyğy 30 fut (9 metr) edı. Er adam üidıñ aldyndağy barlyq ösımdıkterdı suardy. Ärbır qūmyranyñ janynda şalşyq jinaldy. Segız şalşyq boldy. Ylğal ösımdıkterge köbelekter men aralar ūşyp keldı. Er adam bıraz uaqyt olardy baqylap tūrdy. Sosyn ol üige qaityp keldı. Kelesı aptada ol tağy da ösımdıkterdı suarady.
Скрыть текст
      22. Сүрленген ет пен жержаңғақ
      "Сізде тұздалған жержаңғақ бар ма? " - деп сұрады Джо. "Иә бар" - деді басқарушы. "Олар төртінші қатардағы картопты чипстермен бірге. Оларды байқау қиын". Джо басқарушыға алғыс білдірді. Ол заттар салынған арбасымен төртінші қатармен жүрді. Ол тұздалған қияр банкілерін көрді. Тұздалған қияр, сүрленген ет қосылған сэндвичпен жақсы үйлеседі. Ол бір банкіні арбасына салды. Ол сол қатармен ары қарай жүрді. Ол қораптағы нанды көрді. Оған сүрленген етпен сэндвич жасау үшін керек. Ол нанды да арбасына салды. Ол соңғы қатарға келді. Ол қуырылған жержаңғақты көрді. Жержаңғақ тазаланбаған. Тұздалмаған жержаңғақ көк белгісі бар пакетте болды. Тұздалған жержаңғақ қызыл белгісі бар пакетте болды. Барлық пакеттер бір бағамен. Джо тұздалған жержаңғақтың бір пакетін арбасына салды. Тұздалған жержаңғақ тұздалмаған жержаңғаққа қарағанда денсаулыққа аса пайдалы емес. Бірақ тұздалған жержаңғақ дәмдірек. Джо бесінші қатарға кірді. Бұл қатарда тұздалған ет болатын. Джо туралған сүрленген етті арбасына салды. Ол кассаға жақындады. Ол жиырма доллар беріп, қалған ақшасын алды. Ол үйіне жеткенше асықты. Оның жержаңғақты, тұздалған қияр мен сүрленген етті жегісі келді.

      22. Sürlengen et pen jerjañğaq
      "Sızde tūzdalğan jerjañğaq bar ma? " - dep sūrady Djo. "iä bar" - dedı basqaruşy. "Olar törtınşı qatardağy kartopty şipstermen bırge. Olardy baiqau qiyn". Djo basqaruşyğa alğys bıldırdı. Ol zattar salynğan arbasymen törtınşı qatarmen jürdı. Ol tūzdalğan qiar bankılerın kördı. Tūzdalğan qiar, sürlengen et qosylğan sendvişpen jaqsy üilesedı. Ol bır bankını arbasyna saldy. Ol sol qatarmen ary qarai jürdı. Ol qoraptağy nandy kördı. Oğan sürlengen etpen sendviş jasau üşın kerek. Ol nandy da arbasyna saldy. Ol soñğy qatarğa keldı. Ol quyrylğan jerjañğaqty kördı. Jerjañğaq tazalanbağan. Tūzdalmağan jerjañğaq kök belgısı bar pakette boldy. Tūzdalğan jerjañğaq qyzyl belgısı bar pakette boldy. Barlyq paketter bır bağamen. Djo tūzdalğan jerjañğaqtyñ bır paketın arbasyna saldy. Tūzdalğan jerjañğaq tūzdalmağan jerjañğaqqa qarağanda densaulyqqa asa paidaly emes. Bıraq tūzdalğan jerjañğaq dämdırek. Djo besınşı qatarğa kırdı. Būl qatarda tūzdalğan et bolatyn. Djo turalğan sürlengen ettı arbasyna saldy. Ol kasağa jaqyndady. Ol jiyrma dollar berıp, qalğan aqşasyn aldy. Ol üiıne jetkenşe asyqty. Onyñ jerjañğaqty, tūzdalğan qiar men sürlengen ettı jegısı keldı.
Скрыть текст
      23. Менің қызым
      Менің қызымды сүйемін. Ол сүйкімді әрі мейірімді. Ол мені күлдіреді. Ол мені сүйеді. Бізге бірге көңілді. Біз бірге киноға, мейрамxанаға барамыз. Біз жағажайға шомылуға барамыз. Біз саябаққа пикникке барамыз. Біз шіркеуге барамыз. Біз бірге ұзақ серуен құрамыз. Біз кітаптар, журналдар, газеттер оқимыз. Біз түрлі тақырыптарда әңгімелесеміз. Біз көп нәрсемен келісеміз, кейде келіспейміз. Кейде сөз тартыстырамыз. Меніңше, оған сөз тартыстырған ұнайды. Ол маған сөз тартыстырған ұнайды деп ойлайды. Біз түкке тұрмайтын нәрселер үшін сөз тартыстырамыз. Кеше біз терезе үшін сөз тартыстық. Ол терезенің ашық тұрғанын қалады. Мен терезенің жабық болуын қаладым. Біз ауа райы туралы, үкімет туралы сөйлесеміз. Біз өз отбасыларымыз туралы сөйлесеміз. Ол теннисті жақсы ойнайды. Кейде ол мені жеңеді. Біз шахмат пен "Скрэббл" ойнаймыз. Скрэббл - сөздермен ойналатын қызықты ойын. Жеңу үшін сенің сөздік қорың көп болу керек. Мен әдетте оны шахматтан жеңемін, ал ол әдетте мені "скрэбблдан" жеңеді. Мен өзімнің сөздік қорымның жақсы еместігінен деп ойлаймын. Бірнеше жылдан кейін біз үйленеміз. Біз қалған өмірімізді бірге өткізгіміз келеді. Біз отбасын құрамыз. Біз екі бала болғанын қалаймыз-ұл және қыз. Біз өте бақытты боламыз.

      23. Menıñ qyzym
      Menıñ qyzymdy süiemın. Ol süikımdı ärı meiırımdı. Ol menı küldıredı. Ol menı süiedı. Bızge bırge köñıldı. Bız bırge kinoğa, meiramxanağa baramyz. Bız jağajaiğa şomyluğa baramyz. Bız saiabaqqa piknikke baramyz. Bız şırkeuge baramyz. Bız bırge ūzaq seruen qūramyz. Bız kıtaptar, jurnaldar, gazetter oqimyz. Bız türlı taqyryptarda äñgımelesemız. Bız köp närsemen kelısemız, keide kelıspeimız. Keide söz tartystyramyz. Menıñşe, oğan söz tartystyrğan ūnaidy. Ol mağan söz tartystyrğan ūnaidy dep oilaidy. Bız tükke tūrmaityn närseler üşın söz tartystyramyz. Keşe bız tereze üşın söz tartystyq. Ol terezenıñ aşyq tūrğanyn qalady. Men terezenıñ jabyq boluyn qaladym. Bız aua raiy turaly, ükımet turaly söilesemız. Bız öz otbasylarymyz turaly söilesemız. Ol tenistı jaqsy oinaidy. Keide ol menı jeñedı. Bız şahmat pen "Skrebbl" oinaimyz. Skrebbl - sözdermen oinalatyn qyzyqty oiyn. Jeñu üşın senıñ sözdık qoryñ köp bolu kerek. Men ädette ony şahmattan jeñemın, al ol ädette menı "skrebbldan" jeñedı. Men özımnıñ sözdık qorymnyñ jaqsy emestıgınen dep oilaimyn. Bırneşe jyldan keiın bız üilenemız. Bız qalğan ömırımızdı bırge ötkızgımız keledı. Bız otbasyn qūramyz. Bız ekı bala bolğanyn qalaimyz-ūl jäne qyz. Bız öte baqytty bolamyz.
Скрыть текст
      24. Ол құстарды жақсы көреді
      Ер адам теледидарды қосты. Ол сағат 6 да болатын жаңалықтарды қарады. Жаңалықтар ұшақ туралы болып жатқан. Ұшақтың екі қозғалтқышы бар. Үлкен құс әрбір қозғалтқышқа ұшып кіріп кеткен екен. Қозғалтқыштар жұмыс істеуін тоқтатты. Ұшқыш ұшақты өзенге қондырды. Жолаушылар ұшақтың қанаттарына көтеріліп шығып алды. Қайықтар ұшақтың тұрған жеріне келіп жетті. Ұшақ өзеннің бетінде қалқып тұрған. Кеме қайықтардағы адамдар барлық жолаушылар мен экипажды құтқарып алды. Ұшақтарғы адамдар тірі қалды. Ешкім қаза болған жоқ. Ешкім жарақаттанған жоқ. Барлығы бұны ғажайып деп жатты. Ұшқыш халық батыры болды. Америкадағы әрбір адам оның атын біледі. Жолаушылар оны батыр деп айтып жатыр. Баспасөздер оның батыр екенін жазып айтып жатыр. Құрама Штаттар президенті де оның батырлығын айтты. Оның әйелі оның батыр екенін айтты. Олар ұшқыштың атына арнап оның туған қаласында шеру өткізді. Губернатор сөз сөйледі. Мэр де сөйледі. Оның үшінші сынып оқып жүргендегі оқытушысы оған арнап сөз сөйледі. Ұшқыштың өзі де халыққа шығып сөйледі. Бұл қысқа да нұсқа сөйлеу болды. Ол жануарларды жақсы көретінін айтты. Ол ет жемейтінін айтты. Ол балық жемейтінін айтты. Ол тауық жемейтінін айтты. Тек қана көкөніс пен жемістер жейтін, өйткені ол жануарларды жақсы көретін. Ұшқыш өліп қалған екі құсты аяйтынын айтты, сол үшін кешірім сұрады.

      24. Ol qūstardy jaqsy köredı
      Er adam teledidardy qosty. Ol sağat 6 da bolatyn jañalyqtardy qarady. Jañalyqtar ūşaq turaly bolyp jatqan. Ūşaqtyñ ekı qozğaltqyşy bar. Ülken qūs ärbır qozğaltqyşqa ūşyp kırıp ketken eken. Qozğaltqyştar jūmys ısteuın toqtatty. Ūşqyş ūşaqty özenge qondyrdy. Jolauşylar ūşaqtyñ qanattaryna köterılıp şyğyp aldy. Qaiyqtar ūşaqtyñ tūrğan jerıne kelıp jettı. Ūşaq özennıñ betınde qalqyp tūrğan. Keme qaiyqtardağy adamdar barlyq jolauşylar men ekipajdy qūtqaryp aldy. Ūşaqtarğy adamdar tırı qaldy. Eşkım qaza bolğan joq. Eşkım jaraqattanğan joq. Barlyğy būny ğajaiyp dep jatty. Ūşqyş halyq batyry boldy. Amerikadağy ärbır adam onyñ atyn bıledı. Jolauşylar ony batyr dep aityp jatyr. Baspasözder onyñ batyr ekenın jazyp aityp jatyr. Qūrama Ştattar prezidentı de onyñ batyrlyğyn aitty. Onyñ äielı onyñ batyr ekenın aitty. Olar ūşqyştyñ atyna arnap onyñ tuğan qalasynda şeru ötkızdı. Gubernator söz söiledı. Mer de söiledı. Onyñ üşınşı synyp oqyp jürgendegı oqytuşysy oğan arnap söz söiledı. Ūşqyştyñ özı de halyqqa şyğyp söiledı. Būl qysqa da nūsqa söileu boldy. Ol januarlardy jaqsy köretının aitty. Ol et jemeitının aitty. Ol balyq jemeitının aitty. Ol tauyq jemeitının aitty. Tek qana kökönıs pen jemıster jeitın, öitkenı ol januarlardy jaqsy köretın. Ūşqyş ölıp qalğan ekı qūsty aiaitynyn aitty, sol üşın keşırım sūrady.
Скрыть текст
      25. Толық актриса
      Бетт әйгілі әнші әрі белгілі актриса болатын. Барлығы оның қолтаңбасын алғысы келетін. Барлығы оны суретке түсіретін. Оның жасы 26 да. Оның дене бітімі керемет еді. Ол сымбатты да әсем еді. Ол ажырасқан. Оның бір баласы бар. Оның аты Чарли. Оның жасы алтыда. Бір киноактер Бетті жақсы көретін. Уильям толық әрі кәрі, бірақ бай әрі ақылды. Ол Бетті кешкі асқа шақырды. Бетт онымен кешкі асқа барды. Олар көп рет бірге тамақтанған. Сосын ол Бетті өзінің жеке аралына шақырды. Бетт өзімен бірге Чарлиді алып барды. Олар аралда бір жылдай тұрды. Уильям Беттке оған тұрмысқа шығуын өтінді. Ол сол аралда үйленді. Сосын ол жаңа фильм түсіруге Голливудқа қайтып оралды. Голливудта Бетті ешкім танымай қалды. "Мен сізді танимын ба?" деп сұрады барлығы. Олар Бетті танымай қалды, өйткені ол 80 фунттай қосып алған еді. Адамдар оның тым толып кеткенін айтты. Олар оның енді әдемі еместігін айтты. Бетт өзіне бәрібір екенін айтты. "Менің күйеуім толық, және ол менің де толық болғанымды ұнатады." деді ол. "Егер сіздер менің толық түрімді ұнатпасаңыздар, бұл оны уайымдатпайтынын айтты. Мен өзімнің аралыма қайтып барып, не қаласам соны жейтін боламын деді ол. Мен Голливудқа мұқтаж емеспін. Менің өзімді жақсы көретін балам мен күйеуім бар. Әйелдер тағы басқа нені қалайды?"

      25. Tolyq aktrisa
      Bett äigılı änşı ärı belgılı aktrisa bolatyn. Barlyğy onyñ qoltañbasyn alğysy keletın. Barlyğy ony suretke tüsıretın. Onyñ jasy 26 da. Onyñ dene bıtımı keremet edı. Ol symbatty da äsem edı. Ol ajyrasqan. Onyñ bır balasy bar. Onyñ aty Şarli. Onyñ jasy altyda. Bır kinoakter Bettı jaqsy köretın. Uiläm tolyq ärı kärı, bıraq bai ärı aqyldy. Ol Bettı keşkı asqa şaqyrdy. Bett onymen keşkı asqa bardy. Olar köp ret bırge tamaqtanğan. Sosyn ol Bettı özınıñ jeke aralyna şaqyrdy. Bett özımen bırge Şarlidı alyp bardy. Olar aralda bır jyldai tūrdy. Uiläm Bettke oğan tūrmysqa şyğuyn ötındı. Ol sol aralda üilendı. Sosyn ol jaña film tüsıruge Gollivudqa qaityp oraldy. Gollivudta Bettı eşkım tanymai qaldy. "Men sızdı tanimyn ba?" dep sūrady barlyğy. Olar Bettı tanymai qaldy, öitkenı ol 80 funttai qosyp alğan edı. Adamdar onyñ tym tolyp ketkenın aitty. Olar onyñ endı ädemı emestıgın aitty. Bett özıne bärıbır ekenın aitty. "Menıñ küieuım tolyq, jäne ol menıñ de tolyq bolğanymdy ūnatady." dedı ol. "Eger sızder menıñ tolyq türımdı ūnatpasañyzdar, būl ony uaiymdatpaitynyn aitty. Men özımnıñ aralyma qaityp baryp, ne qalasam sony jeitın bolamyn dedı ol. Men Gollivudqa mūqtaj emespın. Menıñ özımdı jaqsy köretın balam men küieuım bar. Äielder tağy basqa nenı qalaidy?"
Скрыть текст
      26. Ішіп алған ұшқыш
      Ұшақта 120 жолаушы бар. Олар ұшақтың ұшуын күтіп отыр. Бірақ ұшақ орнынан қозғалар емес. Ұшақ ұшқышсыз әуеге көтеріле алмайды. Екінші ұшқыш ұшақтың бортында болды. Бірақ тағы бір ұшқыш жоқ. Ұшқыш қайда екен? Ұшақтың даяшылары ол туралы білмеді. Екінші ұшқыш та ол туралы білмеді. Жолаушылар да ол туралы білмеді. Ақырында ұшқыш ұшаққа көтерілді. Ол ән айтып, мәз болып келе жатты. Жолаушыларға қол бұлғап, амандасты. Өз атын үш рет қайталап айтты. Оның көздері қанталап кетіпті. Одан ішімдіктің иісі аңқып тұрды. Ол: "Ұшуға бәрің дайынсыңдар ма, қазір біз ұшамыз. Біз жоғары аспанда ұшамыз" - деді. Оған жақын отырған жолаушы, ашулы еді. " Сіз неге кешіктіңіз?" Ұшқыш: "Мен кешіккен жоқпын - ол сендер ұшаққа ерте орналасып алыпсыңдар!" - деді. Ол өзінің сөзіне қарқылдап күлді. " Сіз ішіп алыпсыз" - деді жолаушылардың бірі. Жолаушы 9-11 нөмірін теріп қоңырау шалды. Полиция келіп, ұшқышпен сөйлесті. Олар оны ұшақтан жерге алып түсті. Ол сол баяғы қалпы әндетіп, мәз болды. "Анашым, егер полиция ұшқышты түрмеге алып кетсе, біздің ұшақты кім жүргізеді?" - деп сұрады кішкентай бала анасынан. Ұшақ даяшылары, жақын арада жаңа ұшқыш келетінін хабарлады. Барлық жолаушылар қол сағаттарына қарады.

      26. Işıp alğan ūşqyş
      Ūşaqta 120 jolauşy bar. Olar ūşaqtyñ ūşuyn kütıp otyr. Bıraq ūşaq ornynan qozğalar emes. Ūşaq ūşqyşsyz äuege köterıle almaidy. Ekınşı ūşqyş ūşaqtyñ bortynda boldy. Bıraq tağy bır ūşqyş joq. Ūşqyş qaida eken? Ūşaqtyñ daiaşylary ol turaly bılmedı. Ekınşı ūşqyş ta ol turaly bılmedı. Jolauşylar da ol turaly bılmedı. Aqyrynda ūşqyş ūşaqqa köterıldı. Ol än aityp, mäz bolyp kele jatty. Jolauşylarğa qol būlğap, amandasty. Öz atyn üş ret qaitalap aitty. Onyñ közderı qantalap ketıptı. Odan ışımdıktıñ iısı añqyp tūrdy. Ol: "Ūşuğa bärıñ daiynsyñdar ma, qazır bız ūşamyz. Bız joğary aspanda ūşamyz" - dedı. Oğan jaqyn otyrğan jolauşy, aşuly edı. " Sız nege keşıktıñız?" Ūşqyş: "Men keşıkken joqpyn - ol sender ūşaqqa erte ornalasyp alypsyñdar!" - dedı. Ol özınıñ sözıne qarqyldap küldı. " Sız ışıp alypsyz" - dedı jolauşylardyñ bırı. Jolauşy 9-11 nömırın terıp qoñyrau şaldy. Polisia kelıp, ūşqyşpen söilestı. Olar ony ūşaqtan jerge alyp tüstı. Ol sol baiağy qalpy ändetıp, mäz boldy. "Anaşym, eger polisia ūşqyşty türmege alyp ketse, bızdıñ ūşaqty kım jürgızedı?" - dep sūrady kışkentai bala anasynan. Ūşaq daiaşylary, jaqyn arada jaña ūşqyş keletının habarlady. Barlyq jolauşylar qol sağattaryna qarady.
Скрыть текст
      27. Қар жауып тұр
      Жүзден астам жолаушылар ұшақ бортына көтерілді. Қыс мезгілі. Қаңтар айы. Ауа райы өте суық еді. Қар жауып тұр. Жолдар мұз болып қатып қалған. Бірақ әуежай ашық. Үлкен ұшақтар ұшып жүр. Аздаған қар ұшақтың ұшуына мүлдем кедергі емес. Үлкен ұшақтар әрдайым ұшады. Ол ауа райы нашар кезде де сирек құлайды. Олар жақсы ауа райы кезінде де сирек құлайды. Үлкен ұшақтар өте қауіпсіз. Жолаушылар ұшақ бортына көтерілді. Сағат таңғы жеті еді. Ұшақ сағат жеті отызда ұшуы керек еді. Ол жеті отызда ұшпады. Ол түске дейін де ұшпады. Ол түстен кейін де ұшпады. Ұшақ ұшу алаңында кешкі сағат алты жарымға дейін тұрды. Жолаушылар ұшақта күні бойы отырды. Ұшақ ұшпады. Ұшқыш ұшу алаңын көрмеді. Ол ештеңе көрмеді. Ол тек өзінің екі қолын ғана көрді. Аздаған қар проблема емес. Бірақ бұл жолы қар көп болатын. Көп қар еді. Бірақ қардың тоқтауы мүмкін еді. Сонда олар ұшатын еді. Сондықтан ұшқыш күтті. Жолаушылар күтті. Кешкі сағат алты жарымда ұшқыш ұшақтан түсулерін сұрады. Бәрі ұшақтан түскендеріне қуанды. Олар әуежай ғимаратына қайтты. Олар қардың тоқтағанын күтті. Бірақ ол тоқтамады. Қар екі күн қатарынан жауды.

      27. Qar jauyp tūr
      Jüzden astam jolauşylar ūşaq bortyna köterıldı. Qys mezgılı. Qañtar aiy. Aua raiy öte suyq edı. Qar jauyp tūr. Joldar mūz bolyp qatyp qalğan. Bıraq äuejai aşyq. Ülken ūşaqtar ūşyp jür. Azdağan qar ūşaqtyñ ūşuyna müldem kedergı emes. Ülken ūşaqtar ärdaiym ūşady. Ol aua raiy naşar kezde de sirek qūlaidy. Olar jaqsy aua raiy kezınde de sirek qūlaidy. Ülken ūşaqtar öte qauıpsız. Jolauşylar ūşaq bortyna köterıldı. Sağat tañğy jetı edı. Ūşaq sağat jetı otyzda ūşuy kerek edı. Ol jetı otyzda ūşpady. Ol tüske deiın de ūşpady. Ol tüsten keiın de ūşpady. Ūşaq ūşu alañynda keşkı sağat alty jarymğa deiın tūrdy. Jolauşylar ūşaqta künı boiy otyrdy. Ūşaq ūşpady. Ūşqyş ūşu alañyn körmedı. Ol eşteñe körmedı. Ol tek özınıñ ekı qolyn ğana kördı. Azdağan qar problema emes. Bıraq būl joly qar köp bolatyn. Köp qar edı. Bıraq qardyñ toqtauy mümkın edı. Sonda olar ūşatyn edı. Sondyqtan ūşqyş küttı. Jolauşylar küttı. Keşkı sağat alty jarymda ūşqyş ūşaqtan tüsulerın sūrady. Bärı ūşaqtan tüskenderıne quandy. Olar äuejai ğimaratyna qaitty. Olar qardyñ toqtağanyn küttı. Bıraq ol toqtamady. Qar ekı kün qatarynan jaudy.
Скрыть текст
      28. Ішіп алған жүргізуші
      Полиция автокөлікті көрді. Автокөлік жылдамдығын арттырды. Көліктің тізгінінде Ричард отыр еді. Рұқсат етілген жылдамдық сағатына 56 км. болатын. Ал Ричард сағатына 80 км. жылдамдықпен келе жатты. Полиция сигнал гудогы мен жарқылдағышын қосты. Ол Ричардтың автокөлігін қуып жетті. Бірақ Ричард оған тоқтамады. Ричард ішіп алған болатын. Ричард суық сыра ішіп, әнді тыңдап келе жатты. Ол өмірдің рахатына бөленіп келе жатты. Ақырында ол артындағы сигнал гудогы мен жарқылдағышты сезді. Ричард тоқтады. Ол көлігін тоқтатып, тежегішін сөндірді. Сырадан босаған банкіні терезеден лақтырып жіберді. Көлікке полиция жақындап келді. Ол бос банкіні жерден көтерді. "Бұл сіздікі ме?" - деп сұрады. "Жоқ" - деді Ричард. "Ол суық" - деді полиция қызметкері. "Мұнда әлі сыра бар ғой. Мен сенімдімін мұнда сіздің саусақтарыңыздың ізі бар". Полиция қызметкері Ричардтың көліктен шығуын талап етті. Полиция қызметкері оған басын жоғары қаратып, көзін жұмуын бұйырды. Сосын саусағын мұрнына жеткізуін сұрады. Ричардтың басы айналып, тепе -теңдігін жоғалтып алды. Ол құлап қала жаздады. Полиция қызметкері оны ұстап қалды. Ол Ричардты көлігінің артқы орындығына отырғызды. Полиция қызметкері: "Көлік тізгініне мас күйінде отыруға болмайды" - деді. "Мен білемін" - деді Ричард. "Барлығы мұны біледі" - деді полиция қызметкері. "Бірақ біле тұра ішімдік ішіп, көлікке отырады".

      28. Işıp alğan jürgızuşı
      Polisia avtokölıktı kördı. Avtokölık jyldamdyğyn arttyrdy. Kölıktıñ tızgınınde Rişard otyr edı. Rūqsat etılgen jyldamdyq sağatyna 56 km. bolatyn. Al Rişard sağatyna 80 km. jyldamdyqpen kele jatty. Polisia signal gudogy men jarqyldağyşyn qosty. Ol Rişardtyñ avtokölıgın quyp jettı. Bıraq Rişard oğan toqtamady. Rişard ışıp alğan bolatyn. Rişard suyq syra ışıp, ändı tyñdap kele jatty. Ol ömırdıñ rahatyna bölenıp kele jatty. Aqyrynda ol artyndağy signal gudogy men jarqyldağyşty sezdı. Rişard toqtady. Ol kölıgın toqtatyp, tejegışın söndırdı. Syradan bosağan bankını terezeden laqtyryp jıberdı. Kölıkke polisia jaqyndap keldı. Ol bos bankını jerden köterdı. "Būl sızdıkı me?" - dep sūrady. "Joq" - dedı Rişard. "Ol suyq" - dedı polisia qyzmetkerı. "Mūnda älı syra bar ğoi. Men senımdımın mūnda sızdıñ sausaqtaryñyzdyñ ızı bar". Polisia qyzmetkerı Rişardtyñ kölıkten şyğuyn talap ettı. Polisia qyzmetkerı oğan basyn joğary qaratyp, közın jūmuyn būiyrdy. Sosyn sausağyn mūrnyna jetkızuın sūrady. Rişardtyñ basy ainalyp, tepe -teñdıgın joğaltyp aldy. Ol qūlap qala jazdady. Polisia qyzmetkerı ony ūstap qaldy. Ol Rişardty kölıgınıñ artqy oryndyğyna otyrğyzdy. Polisia qyzmetkerı: "Kölık tızgınıne mas küiınde otyruğa bolmaidy" - dedı. "Men bılemın" - dedı Rişard. "Barlyğy mūny bıledı" - dedı polisia qyzmetkerı. "Bıraq bıle tūra ışımdık ışıp, kölıkke otyrady".
Скрыть текст
      29. Үйдегі мәселелер
      Эмили диванда отыр. Ол аяқ киімін шешті. Ол аяғын үстелдің үстіне қойды. Ол артқа қарай жатты. Пультті алып теледидарды қосты. Сағат алты болатын. Жаңалықтар үш каналда болып жатты. Оның жаңалық қарағысы келмеді. Жаңалықтар оны күйзеліске ұшырататын. Олар әдетте өлім және бақытсыз жағдай туралы болатын. Телевизияда жаман жаңалықтар көп болатын. Ол ток-шоу тауып алды. Ол Эллен болатын. Ол Элленді жақсы көретін. Эллен әзілшіл Ол жақсы әзілдер айтады. Ол жануарлардың күлкілі әрекеттерін көрсетті. Кейде оқырмандарына қымбат сыйлықтар сыйлайтын. Бұл бағдарламаны қайталап көрсетіп жатқан болатын, өйткені Элленнің бағдарламасы тікелей эфирде сағат төртте болатын. Бірақ Эмилиге бәрібір болатын. Оның тек раxаттанғысы келді. Оның өмірі мәселеге толы еді. Оның күйеуі жұмысынан айырылып қалды. Оның жалғыз ұлы мектепті тастап кетті. Ең жаманы ол үйден кетіп қалды. Ол анасына xабарласып тұратынын айтты. Бірақ ол екі аптадан бері xабарласпады. Ол қатты уайымдап жүр. Ол оның қайда екенін білмеді. Ол оның не өлі не тірі екенін де білмеді. Күйеуі оған уайымдаудың қажеті жоқ деді. Ол да 17 жасында тура осылай істеген. Бірақ ол қаңғырып жүргеннің оңай еместігін түсініп, үйіне оралып, мектеп бітіріп аттестат алған.

      29. Üidegı mäseleler
      Emili divanda otyr. Ol aiaq kiımın şeştı. Ol aiağyn üsteldıñ üstıne qoidy. Ol artqa qarai jatty. Pülttı alyp teledidardy qosty. Sağat alty bolatyn. Jañalyqtar üş kanalda bolyp jatty. Onyñ jañalyq qarağysy kelmedı. Jañalyqtar ony küizelıske ūşyratatyn. Olar ädette ölım jäne baqytsyz jağdai turaly bolatyn. Televiziada jaman jañalyqtar köp bolatyn. Ol tok-şou tauyp aldy. Ol Ellen bolatyn. Ol Ellendı jaqsy köretın. Ellen äzılşıl Ol jaqsy äzılder aitady. Ol januarlardyñ külkılı äreketterın körsettı. Keide oqyrmandaryna qymbat syilyqtar syilaityn. Būl bağdarlamany qaitalap körsetıp jatqan bolatyn, öitkenı Ellennıñ bağdarlamasy tıkelei efirde sağat törtte bolatyn. Bıraq Emilige bärıbır bolatyn. Onyñ tek raxattanğysy keldı. Onyñ ömırı mäselege toly edı. Onyñ küieuı jūmysynan aiyrylyp qaldy. Onyñ jalğyz ūly mekteptı tastap kettı. Eñ jamany ol üiden ketıp qaldy. Ol anasyna xabarlasyp tūratynyn aitty. Bıraq ol ekı aptadan berı xabarlaspady. Ol qatty uaiymdap jür. Ol onyñ qaida ekenın bılmedı. Ol onyñ ne ölı ne tırı ekenın de bılmedı. Küieuı oğan uaiymdaudyñ qajetı joq dedı. Ol da 17 jasynda tura osylai ıstegen. Bıraq ol qañğyryp jürgennıñ oñai emestıgın tüsınıp, üiıne oralyp, mektep bıtırıp atestat alğan.
Скрыть текст
      30. Бұл ненің иісі?
      Шуақты, жылы күн болатын. Күн сәулесі көзіне түспес үшін қалпақ киді. Оған банкке бару керек болды. Ол көшенің бұрышына қарай бет алды. Жол қиылысында төрт ғимарат болатын. Біреуі банк болатын. Банкке қарама-қарсы бетте жылдам тамақтануға арналған мейрамхана орналасқан. Қалғаны химиялық тазарту мен кеңсе ғимараты болатын. Ол бұрышқа жете бергенде қуырылған тауықтың иісін сезді. Мейрамхана аптасына жеті күн ашық болатын, сол себепті қуырылған тауықтың иісі күнде сезілетін. Ол вегетариан болатын. Ол қоқыс жәшігінен өлі мысықты тауып алмағанша, ет пен балықты жейтін. Ол өлі мысықтың иісін, қоқыс жәшігінің қақпағын ашпай тұрып сезіп қойды. Өліктің иісі қандай екенін бәрі біледі. Ол өліктің иісі екенін аңғарды, бірақ ненің иісі екенін білмеді. Адам емес пе екен деп ( кейбір адамдар жаңа туған сәбилерін қоқыс жәшігінде қалдырып кетеді) қақпақты ашты. Ол мысықты көрді. Оның денесінде шыбындар болды. Шыбындар тамағынан рахаттанып жүр. Ол мысықтарды жақсы көретін. Онда екі мысық болатын. Бір аптадан кейін ол мейрамханадан гамбургерге тапсырыс берді. Оның тістеп алған бөлігі тамағында тұрып қалды. Ол оны түкіріп тастады. Ол әлгі өлі мысықтың иісі туралы ғана ойлады. Дәл сол күні ол вегетариан болды.

      30. Būl nenıñ iısı?
      Şuaqty, jyly kün bolatyn. Kün säulesı közıne tüspes üşın qalpaq kidı. Oğan bankke baru kerek boldy. Ol köşenıñ būryşyna qarai bet aldy. Jol qiylysynda tört ğimarat bolatyn. Bıreuı bank bolatyn. Bankke qarama-qarsy bette jyldam tamaqtanuğa arnalğan meiramhana ornalasqan. Qalğany himialyq tazartu men keñse ğimaraty bolatyn. Ol būryşqa jete bergende quyrylğan tauyqtyñ iısın sezdı. Meiramhana aptasyna jetı kün aşyq bolatyn, sol sebeptı quyrylğan tauyqtyñ iısı künde sezıletın. Ol vegetarian bolatyn. Ol qoqys jäşıgınen ölı mysyqty tauyp almağanşa, et pen balyqty jeitın. Ol ölı mysyqtyñ iısın, qoqys jäşıgınıñ qaqpağyn aşpai tūryp sezıp qoidy. Ölıktıñ iısı qandai ekenın bärı bıledı. Ol ölıktıñ iısı ekenın añğardy, bıraq nenıñ iısı ekenın bılmedı. Adam emes pe eken dep ( keibır adamdar jaña tuğan säbilerın qoqys jäşıgınde qaldyryp ketedı) qaqpaqty aşty. Ol mysyqty kördı. Onyñ denesınde şybyndar boldy. Şybyndar tamağynan rahattanyp jür. Ol mysyqtardy jaqsy köretın. Onda ekı mysyq bolatyn. Bır aptadan keiın ol meiramhanadan gamburgerge tapsyrys berdı. Onyñ tıstep alğan bölıgı tamağynda tūryp qaldy. Ol ony tükırıp tastady. Ol älgı ölı mysyqtyñ iısı turaly ğana oilady. Däl sol künı ol vegetarian boldy.
Скрыть текст
      31. Барлығы үшін тегін таңғы ас
      "Денни" бұл танымал мейрамханалар желісі. Олар Американың барлық ірі қалаларында бар. Олар таңғы ас, түскі ас және кешкі астарды ұсынады. Олар күніне 24 сағат, аптасына жеті күн істейді. Тұтынушыларды қуанту үшін "Денни" арнайы науқан жариялады. Дүйсенбіде Супербол ойынынан кейін олар Америкадағы барлық адам үшін тегін таңғы ас ұсынды. Бұл таңғы 6дан күндізгі 2ге дейін берілген толық таңғы ас болатын. Олар барлығына өздерімен бірге ақша емес тәбетін ашып келуді сұрайды. Тамаша асқа құймақ, жұмыртқа, бекон және шұжықшаларды қосады. Адамдар кептелісте қалмау үшін ерте тұрады. Бен және Мэри таңғы сағат 5те ұйқыдан тұрды. Дүйсенбі. Олар киініп алып "Денниге" кетті. Олар кезекке сағат 5:20да келіп тұрды. "Құдайым ай" - деді Мэри. "Біздің алдымызда жүздеген адамдар тұр. Қарашы, қандай ұзын кезек. Бізге мұнда сағат 4:20 келген дұрыс болар еді". Кезек өте баяу жылжыды. Бен артында тұрған кісімен әңгімелесіп кетті. Оның аты Брэд болатын. Брэд өзімен бірге әйелін, бес баласын және ағасының төрт баласын ертіп келіпті. "Қанша адам мұнда, а? Ах, егер мен тағы көп балаларды ертіп келгенімде ғой". деді Брэд. "Тегін түскі астан басқа ештеңе. Бірақ бүгін Америкада "Денни" мейрамханасы тегін таңғы ас деген заттың бар екенін көрсетуде".

      31. Barlyğy üşın tegın tañğy as
      "Denni" būl tanymal meiramhanalar jelısı. Olar Amerikanyñ barlyq ırı qalalarynda bar. Olar tañğy as, tüskı as jäne keşkı astardy ūsynady. Olar künıne 24 sağat, aptasyna jetı kün ısteidı. Tūtynuşylardy quantu üşın "Denni" arnaiy nauqan jarialady. Düisenbıde Superbol oiynynan keiın olar Amerikadağy barlyq adam üşın tegın tañğy as ūsyndy. Būl tañğy 6dan kündızgı 2ge deiın berılgen tolyq tañğy as bolatyn. Olar barlyğyna özderımen bırge aqşa emes täbetın aşyp keludı sūraidy. Tamaşa asqa qūimaq, jūmyrtqa, bekon jäne şūjyqşalardy qosady. Adamdar keptelıste qalmau üşın erte tūrady. Ben jäne Meri tañğy sağat 5te ūiqydan tūrdy. Düisenbı. Olar kiınıp alyp "Dennige" kettı. Olar kezekke sağat 5:20da kelıp tūrdy. "Qūdaiym ai" - dedı Meri. "Bızdıñ aldymyzda jüzdegen adamdar tūr. Qaraşy, qandai ūzyn kezek. Bızge mūnda sağat 4:20 kelgen dūrys bolar edı". Kezek öte baiau jyljydy. Ben artynda tūrğan kısımen äñgımelesıp kettı. Onyñ aty Bred bolatyn. Bred özımen bırge äielın, bes balasyn jäne ağasynyñ tört balasyn ertıp kelıptı. "Qanşa adam mūnda, a? Ah, eger men tağy köp balalardy ertıp kelgenımde ğoi". dedı Bred. "Tegın tüskı astan basqa eşteñe. Bıraq bügın Amerikada "Denni" meiramhanasy tegın tañğy as degen zattyñ bar ekenın körsetude".
Скрыть текст
      32. Дүкенге баратын кез келді
      Дүкенге баратын уақыт болыпты. Оның бананы да, алмасы да, сүті де қалмапты. Ол көлігіне отырып дүкенге кетті. Дүкен бес минут жүріп баратын жерде болатын. Автотұрақ бос . Жақсы, мен кезекте көп тұра қоймаспын - деп, ойлады ол. Көлігін қойып, арбаны алуға бет алды. Ол бір арбаны алып дүкенге кірді. Дүкеннен ол салфетка алып, арбаның тұтқасын сүртті. Сосын ол тағы салфетка алып қолын сүртті. Сақтық ешқашан артық болмайды - деп, ойлады ол. Ол солға бұрылып, көкөністер мен жемістер бөлігіне кірді. Бүгін оның бақытты күні еді. Алмалар жаппай сатылымда – бір фут бір доллар. Әдетте олардың бір футы екі доллар немесе одан да қымбат болатын. Ол 10 алманы пакетке салып, салмағын өлшетті. Алмалар салмағы үш фут болды. Ол бананға келді, олар әдеттегі бағамен сатылып жатты, бір футы - 79 цент. Ол үш фут банан алды. Кенет сәбізді көріп ойына түсті. Сәбіздің бір футы- 1 доллар 29 цент ғана тұрды. Ол екі фут сәбізді алды. Ол сүт бөліміне барып, галлон сүті 4 доллар тұратынын көрді. Ол оның біреуін арбаға салып, шығуға бет алды. Алған азық- түлігіне төлем төлеп, чегін алып, көлігіне қарай кетті. Алған азық түлігін көлігінің жүк салғышына салып, үйіне кетті.

      32. Dükenge baratyn kez keldı
      Dükenge baratyn uaqyt bolypty. Onyñ banany da, almasy da, sütı de qalmapty. Ol kölıgıne otyryp dükenge kettı. Düken bes minut jürıp baratyn jerde bolatyn. Avtotūraq bos . Jaqsy, men kezekte köp tūra qoimaspyn - dep, oilady ol. Kölıgın qoiyp, arbany aluğa bet aldy. Ol bır arbany alyp dükenge kırdı. Dükennen ol salfetka alyp, arbanyñ tūtqasyn sürttı. Sosyn ol tağy salfetka alyp qolyn sürttı. Saqtyq eşqaşan artyq bolmaidy - dep, oilady ol. Ol solğa būrylyp, kökönıster men jemıster bölıgıne kırdı. Bügın onyñ baqytty künı edı. Almalar jappai satylymda – bır fut bır dollar. Ädette olardyñ bır futy ekı dollar nemese odan da qymbat bolatyn. Ol 10 almany paketke salyp, salmağyn ölşettı. Almalar salmağy üş fut boldy. Ol bananğa keldı, olar ädettegı bağamen satylyp jatty, bır futy - 79 sent. Ol üş fut banan aldy. Kenet säbızdı körıp oiyna tüstı. Säbızdıñ bır futy- 1 dollar 29 sent ğana tūrdy. Ol ekı fut säbızdı aldy. Ol süt bölımıne baryp, gallon sütı 4 dollar tūratynyn kördı. Ol onyñ bıreuın arbağa salyp, şyğuğa bet aldy. Alğan azyq- tülıgıne tölem tölep, şegın alyp, kölıgıne qarai kettı. Alğan azyq tülıgın kölıgınıñ jük salğyşyna salyp, üiıne kettı.
Скрыть текст
      33. Тарақандар
      Ол үйдің иесіне хабарласты. Оның пәтерінде тарақандар толып кетті. Тарақандар барлық жерде болды. Олар ас үйдегі ыдыс жуатын жердің астында болды. Олар ас үйдегі шкафтардың ішінде жүрді. Олар ас әзірлейтін үстелдердің үстінде болды. Олар пештің ішінде жүрді. Олар плитаның үстінде де болды. Ол газды қосты. Тарақандар ыстық оттан қашып кетті. Ол пәтерін күн сайын сепкішпен сеуіп тұрды. Ол жәндіктерге қарсы себетін құралдың екі баллонын пайдаланды. Біріншіден ол барлық терезелерді ашып алды. Сосын ол барлық жерге сеуіп шықты. Пәтерде жәндіктерге қарсы құралдың иісі мүңкіп кетті. Ол иістен оның басы ауыратын. Ақыры үй иесі келді. Ол пәтерді қарап шықты. Ол барлық жерден тарақандарды көрді. Жетілген тарақандарды және жаңа туған тарақандарды көрді. Жетіліп келе жатқан тарақандарды көріп: "Ал керек болса! Сіз қалжыңдамапсыз. Шынында да тарақандар қаптап кетіпті", - деді. "Иә Мен білемін! Сіз бұлармен не істемекшісіз?" "Алаңдамаңыз. Мен тарақандармен күрес ісінің маманына қоңырау шаламын. Ол бүкіл ғимараттың үстінен үлкен тент тартады. Сосын ол бүкіл ғимаратқа тарақандарға қарсы дәріні сеуіп шығады. Ғимарат тентпен бір айға жуық қоршаулы болады. Барлық тарақандар жойылады. Сіздің мәселеңіз шешілетін болады". "Бұл керемет" - деді әйел. "Бірақ мен бір ай бойы қайда тұратын боламын?" Үй иесі: "Бұл үлкен мәселе. Мен сіздің қайда тұратыныңызды білмеймін. Сіздің достарыңыз бар ма? Бәлкім сіз соларда бола тұратын шығарсыз" - деді.

      33. Taraqandar
      Ol üidıñ iesıne habarlasty. Onyñ päterınde taraqandar tolyp kettı. Taraqandar barlyq jerde boldy. Olar as üidegı ydys juatyn jerdıñ astynda boldy. Olar as üidegı şkaftardyñ ışınde jürdı. Olar as äzırleitın üstelderdıñ üstınde boldy. Olar peştıñ ışınde jürdı. Olar plitanyñ üstınde de boldy. Ol gazdy qosty. Taraqandar ystyq ottan qaşyp kettı. Ol päterın kün saiyn sepkışpen seuıp tūrdy. Ol jändıkterge qarsy sebetın qūraldyñ ekı balonyn paidalandy. Bırınşıden ol barlyq terezelerdı aşyp aldy. Sosyn ol barlyq jerge seuıp şyqty. Päterde jändıkterge qarsy qūraldyñ iısı müñkıp kettı. Ol iısten onyñ basy auyratyn. Aqyry üi iesı keldı. Ol päterdı qarap şyqty. Ol barlyq jerden taraqandardy kördı. Jetılgen taraqandardy jäne jaña tuğan taraqandardy kördı. Jetılıp kele jatqan taraqandardy körıp: "Al kerek bolsa! Sız qaljyñdamapsyz. Şynynda da taraqandar qaptap ketıptı", - dedı. "iä Men bılemın! Sız būlarmen ne ıstemekşısız?" "Alañdamañyz. Men taraqandarmen küres ısınıñ mamanyna qoñyrau şalamyn. Ol bükıl ğimarattyñ üstınen ülken tent tartady. Sosyn ol bükıl ğimaratqa taraqandarğa qarsy därını seuıp şyğady. Ğimarat tentpen bır aiğa juyq qorşauly bolady. Barlyq taraqandar joiylady. Sızdıñ mäseleñız şeşıletın bolady". "Būl keremet" - dedı äiel. "Bıraq men bır ai boiy qaida tūratyn bolamyn?" Üi iesı: "Būl ülken mäsele. Men sızdıñ qaida tūratynyñyzdy bılmeimın. Sızdıñ dostaryñyz bar ma? Bälkım sız solarda bola tūratyn şyğarsyz" - dedı.
Скрыть текст
      34. Көлік жөндеу
      Ол көлікке отырды. Ол көліктің от алатынына сенді. Алдыңғы айда ол кілтті бұрағанында, көлік екі рет от алмай қалған болатын. Екінші рет бұрағанында ғана от алған болатын, бұл оның жынын келтірді. Ерте ме, кеш пе, оған мүмкін үш рет, сосын төрт рет бұрауға тура келеді. Ол өзінің жөндеушісіне телефон соқты. Жөндеушісі оған, көлікті уақыты болған кезде әкелуін айтты. Ол екі жұмыста істейтін. Ол киім сататын дүкенде сатушы. Аптасына бес күн ол киімдерді жинап, не болмаса киімдерді ілгішке ілуге жұмсайды. Әдетте, адамдар киімді өлшеп қарап болған соң, киімді киім өлшейтін жерге қойып кететін. Олар киімді орнына сирек жинап кететін. Дүкен пәтерінен он бес минуттық жерде болатын және тұрақ тегін болатын. Тағы да, ол аптасына төрт кеш мейрамханада даяшы болып істейтін. Шайлықтан жақсы ақша табатын. Әдетте, келетін қонақтар – жылы шырайлы әрі қызықты болатын. Оған жұмысы ұнайтын, бірақ пәтерінен отыз минуттық жерде. Мейрамхана кешкі сағат онда жабылатын. Көлігі оталмай жатса, оны автотұраққа қалдырғысы келмеді. Демалыс күндері жөндеушісі жұмыс істемейтін. Ол киім дүкеніндегі бастығынан сұранатын болды. Кейін ол көлігін жөндегеннен соң, мейрамханаға сол күні кешкісін бара алатын болды. Ол тек бір күн жұмысынан қалады.

      34. Kölık jöndeu
      Ol kölıkke otyrdy. Ol kölıktıñ ot alatynyna sendı. Aldyñğy aida ol kılttı būrağanynda, kölık ekı ret ot almai qalğan bolatyn. Ekınşı ret būrağanynda ğana ot alğan bolatyn, būl onyñ jynyn keltırdı. Erte me, keş pe, oğan mümkın üş ret, sosyn tört ret būrauğa tura keledı. Ol özınıñ jöndeuşısıne telefon soqty. Jöndeuşısı oğan, kölıktı uaqyty bolğan kezde äkeluın aitty. Ol ekı jūmysta ısteitın. Ol kiım satatyn dükende satuşy. Aptasyna bes kün ol kiımderdı jinap, ne bolmasa kiımderdı ılgışke ıluge jūmsaidy. Ädette, adamdar kiımdı ölşep qarap bolğan soñ, kiımdı kiım ölşeitın jerge qoiyp ketetın. Olar kiımdı ornyna sirek jinap ketetın. Düken päterınen on bes minuttyq jerde bolatyn jäne tūraq tegın bolatyn. Tağy da, ol aptasyna tört keş meiramhanada daiaşy bolyp ısteitın. Şailyqtan jaqsy aqşa tabatyn. Ädette, keletın qonaqtar – jyly şyraily ärı qyzyqty bolatyn. Oğan jūmysy ūnaityn, bıraq päterınen otyz minuttyq jerde. Meiramhana keşkı sağat onda jabylatyn. Kölıgı otalmai jatsa, ony avtotūraqqa qaldyrğysy kelmedı. Demalys künderı jöndeuşısı jūmys ıstemeitın. Ol kiım dükenındegı bastyğynan sūranatyn boldy. Keiın ol kölıgın jöndegennen soñ, meiramhanağa sol künı keşkısın bara alatyn boldy. Ol tek bır kün jūmysynan qalady.
Скрыть текст
      35. Жолдағы ұры
      Ол (әйел адам) жаяу жолмен, әдемі үйлердің қасымен келе жатқан ер адамға қарады. Ол бұл үйлерде тұрмайды. Ол әлгі адамды бұрын бірнеше рет көрген. Түрі қылмыскерге ұқсайды. Кітапты сыртқы бетіне қарап сынауға болмайтынын біледі, алайда бұл адамнан ешқандай жақсы нәрсе байқамадым. Ол әлгі адамның жанынан өтіп кетті. Әлгі адам жанынан өтіп бара жатқан әйел адамды байқайды. Ол жүре берді. Көлігінің артқа қарайтын айнасынан бақылады. Ол бір бұрышқа дейін барып тоқтады, бірақ бақылауды тоқтатпады. Әлгі адам оның артымен келе жатып, аяқ асты солға кірме жолға қарай бұрылды. Кірме жолда дәл жолдың қасында қызыл жол талғамайтын көлік тұрды. Әлгі адамның жүзгізуші жағынан келгенін көрді. Ол қайта жаяу жолға түсіп, әйел адамға қарай жүре берді. Бұның барлығы нені білдіреді – деп, өзіне сұрақ қоя берді. Сосын ол әлгі адамның көліктердің есігін тексергенін түсінеді. Ол қылмыскер. Мінеки, неғып жүргені анық болды – деді ол өзіне. Ол осы жерде жүріп көліктердің қайсысын айдап кетуге болатынын тексеріп жүр. Ол полицияға хабарласты. Әлгі адамды сипаттап берді. Полицей оны білетінін айтты. Тұрғындар аптасына екі-үш рет хабарласып, бұл адамның үйлерінің жанында жүретінін айтып тұрады. Бірақ полицей мұның жай жүргені үшін тұтқындай алмайтынын жеткізді. Оларға мұның бір затты ұрлап ұсталғаны керек екенін айтты. «Сол адам көліктерді қарап, джиптердің есіктерін тексеріп жүр» - деді әйел. «Кешіріңіз» - деді полицей. «Бұл заңды бұзғанға жатпайды. Егер оның бір нәрсе ұрлағанын көрсеңіз, бізге хабарласыңыз».

      35. Joldağy ūry
      Ol (äiel adam) jaiau jolmen, ädemı üilerdıñ qasymen kele jatqan er adamğa qarady. Ol būl üilerde tūrmaidy. Ol älgı adamdy būryn bırneşe ret körgen. Türı qylmyskerge ūqsaidy. Kıtapty syrtqy betıne qarap synauğa bolmaitynyn bıledı, alaida būl adamnan eşqandai jaqsy närse baiqamadym. Ol älgı adamnyñ janynan ötıp kettı. Älgı adam janynan ötıp bara jatqan äiel adamdy baiqaidy. Ol jüre berdı. Kölıgınıñ artqa qaraityn ainasynan baqylady. Ol bır būryşqa deiın baryp toqtady, bıraq baqylaudy toqtatpady. Älgı adam onyñ artymen kele jatyp, aiaq asty solğa kırme jolğa qarai būryldy. Kırme jolda däl joldyñ qasynda qyzyl jol talğamaityn kölık tūrdy. Älgı adamnyñ jüzgızuşı jağynan kelgenın kördı. Ol qaita jaiau jolğa tüsıp, äiel adamğa qarai jüre berdı. Būnyñ barlyğy nenı bıldıredı – dep, özıne sūraq qoia berdı. Sosyn ol älgı adamnyñ kölıkterdıñ esıgın teksergenın tüsınedı. Ol qylmysker. Mıneki, neğyp jürgenı anyq boldy – dedı ol özıne. Ol osy jerde jürıp kölıkterdıñ qaisysyn aidap ketuge bolatynyn tekserıp jür. Ol polisiağa habarlasty. Älgı adamdy sipattap berdı. Polisei ony bıletının aitty. Tūrğyndar aptasyna ekı-üş ret habarlasyp, būl adamnyñ üilerınıñ janynda jüretının aityp tūrady. Bıraq polisei mūnyñ jai jürgenı üşın tūtqyndai almaitynyn jetkızdı. Olarğa mūnyñ bır zatty ūrlap ūstalğany kerek ekenın aitty. «Sol adam kölıkterdı qarap, jipterdıñ esıkterın tekserıp jür» - dedı äiel. «Keşırıñız» - dedı polisei. «Būl zañdy būzğanğa jatpaidy. Eger onyñ bır närse ūrlağanyn körseñız, bızge habarlasyñyz».
Скрыть текст
      36. Қатты құйын
      Көктемнің жылы күні болатын. Күн шуақты болатын, бірақ қатты дауыл келе жатты. Аспан қара - қошқылдана бастады. Бір кезде аспаннан қара шұңқыр төмен түсіп келе жатты. Қара шұңқыр жерге келіп түсті. Бұл құйын болатын. Құйын - күшті. Құйын жеңіл көліктер мен жүк көліктерін жоғары көтеріп әкетті. Олар қағазша ауада қалықтап ұшып жүрді. Сиренаның дауыстары шығып, қатты дауылдың келе жатқанын ескертіп жатты. Олар қала тұрғындарына қауіпсіз жерге орналасуын ескертті. Барлық адамдар балалары мен асыранды үй жануарларын алып, жинала бастады. Олар жертөлелеріне түсе бастады. Қатты дауыл үйлерді бұзып кетуі мүмкін, ал жертөлелер қауіпсіз жерлерге орналасқан. Қатты дауыл қалаға ескертусіз кенеттен келді. Бұдан бір жыл бұрын бір ер адам өзінің ваннасында отырған болатын. Ол ваннада рахатқа бөленіп отырған. Кенет қатты шуды естіді. Оның үйіне құдды поезд кіріп кеткендей болды. Бірақ ол темір жолға жақын тұрмайтын. Бұл поезд емес қатты дауыл болатын. Қатты дауыл оның үйін ескертусіз келіп соқты. Қатты дауыл оның үйін түгелімен бұзып өтті. Кенет ол сол ваннада отырған қалпымен даладан бірақ шықты. Үйдің төбесі мен қабырғалары әп сәтте жоқ болды. Әйелі үйге оралды. Алғашқыда әйелі үйдің жоқ болғанына жылады. Сонан соң күлді. Оның ваннада отырған күйеуі соншалықты күлкілі еді. Ол ваннада шыға алмады, себебі жалаңаш еді. Ол көршілерінің жалаңаш отырғанын көргенін қаламады. Әйелінің көлігінде бет орамалы бар еді. Ол еріне орамалды берді, сонан соң ғана ол ваннадан шықты. Екеуі бақытты еді, себебі ері тірі қалды.

      36. Qatty qūiyn
      Köktemnıñ jyly künı bolatyn. Kün şuaqty bolatyn, bıraq qatty dauyl kele jatty. Aspan qara - qoşqyldana bastady. Bır kezde aspannan qara şūñqyr tömen tüsıp kele jatty. Qara şūñqyr jerge kelıp tüstı. Būl qūiyn bolatyn. Qūiyn - küştı. Qūiyn jeñıl kölıkter men jük kölıkterın joğary köterıp äkettı. Olar qağazşa auada qalyqtap ūşyp jürdı. Sirenanyñ dauystary şyğyp, qatty dauyldyñ kele jatqanyn eskertıp jatty. Olar qala tūrğyndaryna qauıpsız jerge ornalasuyn eskerttı. Barlyq adamdar balalary men asyrandy üi januarlaryn alyp, jinala bastady. Olar jertölelerıne tüse bastady. Qatty dauyl üilerdı būzyp ketuı mümkın, al jertöleler qauıpsız jerlerge ornalasqan. Qatty dauyl qalağa eskertusız kenetten keldı. Būdan bır jyl būryn bır er adam özınıñ vanasynda otyrğan bolatyn. Ol vanada rahatqa bölenıp otyrğan. Kenet qatty şudy estıdı. Onyñ üiıne qūddy poezd kırıp ketkendei boldy. Bıraq ol temır jolğa jaqyn tūrmaityn. Būl poezd emes qatty dauyl bolatyn. Qatty dauyl onyñ üiın eskertusız kelıp soqty. Qatty dauyl onyñ üiın tügelımen būzyp öttı. Kenet ol sol vanada otyrğan qalpymen daladan bıraq şyqty. Üidıñ töbesı men qabyrğalary äp sätte joq boldy. Äielı üige oraldy. Alğaşqyda äielı üidıñ joq bolğanyna jylady. Sonan soñ küldı. Onyñ vanada otyrğan küieuı sonşalyqty külkılı edı. Ol vanada şyğa almady, sebebı jalañaş edı. Ol körşılerınıñ jalañaş otyrğanyn körgenın qalamady. Äielınıñ kölıgınde bet oramaly bar edı. Ol erıne oramaldy berdı, sonan soñ ğana ol vanadan şyqty. Ekeuı baqytty edı, sebebı erı tırı qaldy.
Скрыть текст
      37. Кір жуу және кептіру (1)
      Ол киімге арналған себетке қарады. Ол себет әйелінің киімімен толы болатын. Әйелі жұмыста еді. Әйелі аптасына жеті күн жұмыс істейтін. Әйелі жылжымайтын мүлік бойынша агент еді. Әйелі күн сайын пәтер жалдаушыларға пәтерлерді көрсететін. Әйелі барлық жерге ауыр сөмке көтеріп жүреді. Сөмкесінде жылжымайтын мүлікке қатысты көптеген бланктер болды. Сөмкесінде көп кілттер болды. Әйелі үйге келгенде шаршап тұрады. Оның аяқтары ауырады. Оның белі ауырды. Ол әйеліне көмектеспек болды. Ол киімге арналған себетті төменгі қабаттағы кір жуу орнына апарды. Әйелі өзінің түрлі-түсті киімдерін ақ киімдерінен бөлек қоятын. Ол бұлай жасамады. Артық ақшаны шығындаудың керегі не? Ол түрлі-түсті киімдерін ақ киімдерінен бөлмеді. Ол барлық киімдерін кір жуу машинасына салды. Ол қосқышты «Ыстық жууға» қойды. Әйелім қуанып қалады деп ойлады. Ыстық су барлық микробтарды өлтіреді. Әйелі микробтарға төзбейді. Ол өзін мақтан тұтты.

      37. Kır juu jäne keptıru (1)
      Ol kiımge arnalğan sebetke qarady. Ol sebet äielınıñ kiımımen toly bolatyn. Äielı jūmysta edı. Äielı aptasyna jetı kün jūmys ısteitın. Äielı jyljymaityn mülık boiynşa agent edı. Äielı kün saiyn päter jaldauşylarğa päterlerdı körsetetın. Äielı barlyq jerge auyr sömke köterıp jüredı. Sömkesınde jyljymaityn mülıkke qatysty köptegen blankter boldy. Sömkesınde köp kıltter boldy. Äielı üige kelgende şarşap tūrady. Onyñ aiaqtary auyrady. Onyñ belı auyrdy. Ol äielıne kömektespek boldy. Ol kiımge arnalğan sebettı tömengı qabattağy kır juu ornyna apardy. Äielı özınıñ türlı-tüstı kiımderın aq kiımderınen bölek qoiatyn. Ol būlai jasamady. Artyq aqşany şyğyndaudyñ keregı ne? Ol türlı-tüstı kiımderın aq kiımderınen bölmedı. Ol barlyq kiımderın kır juu maşinasyna saldy. Ol qosqyşty «Ystyq juuğa» qoidy. Äielım quanyp qalady dep oilady. Ystyq su barlyq mikrobtardy öltıredı. Äielı mikrobtarğa tözbeidı. Ol özın maqtan tūtty.
Скрыть текст
      38. Кір жуу және кептіру (2)
      Біраз уақыттан кейін ол киімдерін кептіргішке салды. Ол машинаны «Ыстық кептіруге» қойды. Бұл қалған микробтарды жояды деп ойлады. Кептіру аяқталды. Ол киімдерді жоғарыға апарды. Әйелі үйге келді. Таза киімдер кереуетте жатты. Ол оған қарап, күлімсіреді. Менің киімімді жуып қойғаныңа рақмет", – деді ."Бұл бір таза рақат болды" – деді күйеуі. Әйелі жейдесін алып, кенет айқайлап жіберді. Ол: "Не болды?" – деп сұрады. "Менің жейдеме қарашы! Менің ақ жейдеме не болған? Ол ақ және қара. Сен жейдеме не істеп қойдың?!" – деді әйелі. Әйелі кереуеттегі қара шалбарына қарады. Ол оны ұстады. "Оған не болған?" – деді әйелі. Күйеуі ештеңе демеді. Әйелі қоңыр шалбарын шешті. Ол қара шалбарын өлшей бастады. Ол оған сыймады. "Сен шалбарымды бүлдірдің!" – деп ұрысты әйелі. "Ол сенің жуғаныңнан қысқарып қалды!"

      38. Kır juu jäne keptıru (2)
      Bıraz uaqyttan keiın ol kiımderın keptırgışke saldy. Ol maşinany «Ystyq keptıruge» qoidy. Būl qalğan mikrobtardy joiady dep oilady. Keptıru aiaqtaldy. Ol kiımderdı joğaryğa apardy. Äielı üige keldı. Taza kiımder kereuette jatty. Ol oğan qarap, külımsıredı. Menıñ kiımımdı juyp qoiğanyña raqmet", – dedı ."Būl bır taza raqat boldy" – dedı küieuı. Äielı jeidesın alyp, kenet aiqailap jıberdı. Ol: "Ne boldy?" – dep sūrady. "Menıñ jeideme qaraşy! Menıñ aq jeideme ne bolğan? Ol aq jäne qara. Sen jeideme ne ıstep qoidyñ?!" – dedı äielı. Äielı kereuettegı qara şalbaryna qarady. Ol ony ūstady. "Oğan ne bolğan?" – dedı äielı. Küieuı eşteñe demedı. Äielı qoñyr şalbaryn şeştı. Ol qara şalbaryn ölşei bastady. Ol oğan syimady. "Sen şalbarymdy büldırdıñ!" – dep ūrysty äielı. "Ol senıñ juğanyñnan qysqaryp qaldy!"
Скрыть текст
      39. Көктемде алға, күзде артқа
      "Ертең жазғы уақытқа өтетін боламыз. Өтінемін, менің сағатымды бұрап қойшы." деді әйелі. Джон тырысып көретінін айтты. Джон жылына екі рет сағаттарды жылжытуды жек көретін. Ол ешқашан өзінің машинасындағы сағатты түземеген. Ол бұны қалай істеу керектігін түсінбеген. Оның машинасындағы сағат наурыздан қарашаға дейін қате уақытты көрсетіп тұратын. Әйелінің сағаты оның түнгі үстелінде жатқан. Бұл таймерлі сағат болатын. Олар бір батарейканың қуатымен жұмыс істейтін. Сағаттың көп тетіктері болған. Джон "Сағат" тетігін басты. Ештеңе болмады. Ол "Сағат" тетігін тағы басты. Ештеңе өзгермеді. Ол екі тетікті бір уақытта басты. Тағы да өзгеріс жоқ. Ол "Старт" тетігін басып көрді. Ол "Тоқтату" тетігін басты. Ол "Болдырмау" тетігін де басты. Ол "Түсіру " тетігін басты. Ол "Минут" тетігін басты. Ол "Секунд" тетігін басты. Ол "Т1" тетігін басты. Ол "Т2" тетігін басты. Ештеңе де болмады. Ол қолымен басын ұстады. Оның әйелі кіріп келді. "А, мен саған айтуды ұмытым кетіппін." деді ол. "Алдымен сағаттың артқы жағындағы батырманы басу керек".

      39. Köktemde alğa, küzde artqa
      "Erteñ jazğy uaqytqa ötetın bolamyz. Ötınemın, menıñ sağatymdy būrap qoişy." dedı äielı. Djon tyrysyp köretının aitty. Djon jylyna ekı ret sağattardy jyljytudy jek köretın. Ol eşqaşan özınıñ maşinasyndağy sağatty tüzemegen. Ol būny qalai ısteu kerektıgın tüsınbegen. Onyñ maşinasyndağy sağat nauryzdan qaraşağa deiın qate uaqytty körsetıp tūratyn. Äielınıñ sağaty onyñ tüngı üstelınde jatqan. Būl taimerlı sağat bolatyn. Olar bır batareikanyñ quatymen jūmys ısteitın. Sağattyñ köp tetıkterı bolğan. Djon "Sağat" tetıgın basty. Eşteñe bolmady. Ol "Sağat" tetıgın tağy basty. Eşteñe özgermedı. Ol ekı tetıktı bır uaqytta basty. Tağy da özgerıs joq. Ol "Start" tetıgın basyp kördı. Ol "Toqtatu" tetıgın basty. Ol "Boldyrmau" tetıgın de basty. Ol "Tüsıru " tetıgın basty. Ol "Minut" tetıgın basty. Ol "Sekund" tetıgın basty. Ol "T1" tetıgın basty. Ol "T2" tetıgın basty. Eşteñe de bolmady. Ol qolymen basyn ūstady. Onyñ äielı kırıp keldı. "A, men sağan aitudy ūmytym ketıppın." dedı ol. "Aldymen sağattyñ artqy jağyndağy batyrmany basu kerek".
Скрыть текст
      40. 2010 жылғы халық санағы (1)
      Ол пошта жәшігін ашты. Ол конвертке қарады. Оның ішінде халық санағына арналған сауалнама болды. Ол басын шайқады. Бұл қанша уақыт алады екен, қызық ә. Ол қайта пәтеріне келді. Ол конвертті ашты. Оның ішінде тағы бір конверт болды. Ол анкетаны ашты. Ол нұсқаулықты оқып шықты. Қандай жағымды тосынсый деп ойлады . Бұл оңай сияқты. Оған бар болғаны 17 сұраққа жауап беру керек Олар бірінші екі бетте болатын. Ол қаламды алды. Ол аты-жөнін, туған күнін, телефон нөмірін толық жазды. Ол сұрақтарға жауап берді. Сіздің үйіңізде неше адам тұрады? Сіз үйдің иесіміз бе, әлде жалдайсыз ба? Сіздің жынысыңыз қандай? Сіздің жасыңыз нешеде? Сіз латынамерикандықсыз ба? Сіздің нәсіліңіз қандай? Сіз тағы бір жерде уақытша өмір сүресіз бе? Ол дұрыс клеткаларға Х деп белгі қойды.

      40. 2010 jylğy halyq sanağy (1)
      Ol poşta jäşıgın aşty. Ol konvertke qarady. Onyñ ışınde halyq sanağyna arnalğan saualnama boldy. Ol basyn şaiqady. Būl qanşa uaqyt alady eken, qyzyq ä. Ol qaita päterıne keldı. Ol konverttı aşty. Onyñ ışınde tağy bır konvert boldy. Ol anketany aşty. Ol nūsqaulyqty oqyp şyqty. Qandai jağymdy tosynsyi dep oilady . Būl oñai siaqty. Oğan bar bolğany 17 sūraqqa jauap beru kerek Olar bırınşı ekı bette bolatyn. Ol qalamdy aldy. Ol aty-jönın, tuğan künın, telefon nömırın tolyq jazdy. Ol sūraqtarğa jauap berdı. Sızdıñ üiıñızde neşe adam tūrady? Sız üidıñ iesımız be, älde jaldaisyz ba? Sızdıñ jynysyñyz qandai? Sızdıñ jasyñyz neşede? Sız latynamerikandyqsyz ba? Sızdıñ näsılıñız qandai? Sız tağy bır jerde uaqytşa ömır süresız be? Ol dūrys kletkalarğa H dep belgı qoidy.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Nurdaulet Aspenov, Гульнар Абдраимова, Еркежан Каймоллаева, Акжайык Сабырбаева, Алтынгуль Кептербаева, Жанара Қабина, Гаухар Назымбекова, Аслан Бисенов, Сауле Ибраева, Señor Chingón, Бахытжан Ертай, Гульзайнаб Сисенова
Корректор текстов на казахском языке: Жанар Уалиева



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Лёгкое чтение. Том 2, стр.1 Вернуться к началу Лёгкое чтение. Том 2, стр.3  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга