Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Казахский по уровням

Уровень 5, страница 5
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      81. Cырт келбет мәселесі
      Жаз мезгілі еді. Бәрі қаланың ыстығынан қашып жағажайға барып жатқан. Элен мен Кэтрин де жағажайға барғысы келген, бірақ олардың құрбысы Мэйси онда барғысы келмеді. Мәселе оның самал жел мен майда құмды жақсы көрмеуінде емес еді. Негізінде ол жағажай десе, ішкен асын жерге қоятын. Оған жүзу киімін қайта кию керектігі ұнамады. Оған денесінің көп жерін ашып жүрген ыңғайсыз болды, өйткені ол артық салмақ қосып алған еді.
      Элен мен Кэтрин оның осылай да әдемі көрінетінін айтып көндіре алмай жатты. «Неге саған тұтас тігілген жүзу киім алмасқа?» - деді Элен. «Жоқ, өйткені ол бәрібір денемді тырыстырып қарнымды томпитып көрсетеді», - деді Мэйси. Мэйсидің өзінің денесінен қысылғаны Элен мен Кэтринге өздерін еркін сезінуіне кедергі болды. Олар Мэйсиге жағажайда болатын адамдардың да дене тұрпаты әдемі боп асып бара жатқан жоқтығын айтып, оның денесіне ешкім мән бере қоймайтынын айтты.
      Элен мен Кэтрин жағажайда айналысатын қызықты заттардың тізімін беріп, оны өздерімен бірге жүруге көндірмек болды. «Егер сен костюм кигің келмесе, онсыз-ақ та жүре берсең болады! Сен жай жағажай маңында серуендеп жүрерсің», - деді Кэтрин. Мэйси құрбыларының айтып отырғанын дұрыс деп шешіп, солармен бірге жағажайға қарай кетті.

      81. Syrt kelbet mäselesı
      Jaz mezgılı edı. Bärı qalanyñ ystyğynan qaşyp jağajaiğa baryp jatqan. Elen men Ketrin de jağajaiğa barğysy kelgen, bıraq olardyñ qūrbysy Meisi onda barğysy kelmedı. Mäsele onyñ samal jel men maida qūmdy jaqsy körmeuınde emes edı. Negızınde ol jağajai dese, ışken asyn jerge qoiatyn. Oğan jüzu kiımın qaita kiu kerektıgı ūnamady. Oğan denesınıñ köp jerın aşyp jürgen yñğaisyz boldy, öitkenı ol artyq salmaq qosyp alğan edı.
      Elen men Ketrin onyñ osylai da ädemı körınetının aityp köndıre almai jatty. «Nege sağan tūtas tıgılgen jüzu kiım almasqa?» - dedı Elen. «Joq, öitkenı ol bärıbır denemdı tyrystyryp qarnymdy tompityp körsetedı», - dedı Meisi. Meisidıñ özınıñ denesınen qysylğany Elen men Ketringe özderın erkın sezınuıne kedergı boldy. Olar Meisige jağajaida bolatyn adamdardyñ da dene tūrpaty ädemı bop asyp bara jatqan joqtyğyn aityp, onyñ denesıne eşkım män bere qoimaitynyn aitty.
      Elen men Ketrin jağajaida ainalysatyn qyzyqty zattardyñ tızımın berıp, ony özderımen bırge jüruge köndırmek boldy. «Eger sen kästöm kigıñ kelmese, onsyz-aq ta jüre berseñ bolady! Sen jai jağajai mañynda seruendep jürersıñ», - dedı Ketrin. Meisi qūrbylarynyñ aityp otyrğanyn dūrys dep şeşıp, solarmen bırge jağajaiğa qarai kettı.
Скрыть текст
      82. Команда құрамына іріктеу
      Майлз спорттық ойын түрлерін жақсы көретін. Ол баскетбол мен теннис ойнап өскен. Ол спортпен колледжде оқып жүріп те айналысып, ақыры кәсіби дәрежеге жетуді көздеген. Және оған тағы жеңіске жету маңызды еді.
      Дене шынықтыру сабағында Майлз және тағы бір басқа оқушы Антониоға мұғалім баскетболдан ойын өткізу үшін екі команда құрып, төрт оқушыдан бөліп алуын қалады. Роланд та сол сыныпта дене шынықтыру сабағында болған. Майлз Роландты қымсындырмау үшін оны бірінші таңдап алуын қалап тұрғанын білген. Әрдайым оқушылар команда құрғанда Роландты ең соңынан таңдайтын. Ол толық денелі, ебедейсіз әрі тез шаршайтын. Майлзға ыңғайсыз болды, себебі ол да Роландты өз командасына қосқысы келмеді.
      Екі қалған адам Том мен Роланд. Олардың екеуі де спортқа жақсы емес еді, бірақ Том сәл икемділеу, өйткені оның бойы ұзынырақ болды. Майлздың басында екі ой күресіп жатты. Ол Роландты алмаса, оның ренжіп қалатынын білді. Қайсысы маңыздырақ - жеңіс пе әлде достық па? Майлз жеңіске жету маңызды деп шешіп, Томды таңдады. Роланд есеңгіреп қалды да, жылап алуға дәретханаға қарай жүгіріп кетті. Барлық балалар оның бұл қылығына күліп жатты. Майлз онымен сөйлесу үшін оның артына түсті. Роланд оған көзіне көрінбеуін айтты. Майлз баскетбол ойнауға қайта оралды, дегенмен оның командасы жеңіске жетті. Алайда бұл жеңіс Роландтың көз жасына тұрмайтын еді.

      82. Komanda qūramyna ırıkteu
      Mailz sporttyq oiyn türlerın jaqsy köretın. Ol basketbol men tenis oinap ösken. Ol sportpen kolejde oqyp jürıp te ainalysyp, aqyry käsıbi därejege jetudı közdegen. Jäne oğan tağy jeñıske jetu mañyzdy edı.
      Dene şynyqtyru sabağynda Mailz jäne tağy bır basqa oquşy Antonioğa mūğalım basketboldan oiyn ötkızu üşın ekı komanda qūryp, tört oquşydan bölıp aluyn qalady. Roland ta sol synypta dene şynyqtyru sabağynda bolğan. Mailz Rolandty qymsyndyrmau üşın ony bırınşı tañdap aluyn qalap tūrğanyn bılgen. Ärdaiym oquşylar komanda qūrğanda Rolandty eñ soñynan tañdaityn. Ol tolyq denelı, ebedeisız ärı tez şarşaityn. Mailzğa yñğaisyz boldy, sebebı ol da Rolandty öz komandasyna qosqysy kelmedı.
      Ekı qalğan adam Tom men Roland. Olardyñ ekeuı de sportqa jaqsy emes edı, bıraq Tom säl ikemdıleu, öitkenı onyñ boiy ūzynyraq boldy. Mailzdyñ basynda ekı oi küresıp jatty. Ol Rolandty almasa, onyñ renjıp qalatynyn bıldı. Qaisysy mañyzdyraq - jeñıs pe älde dostyq pa? Mailz jeñıske jetu mañyzdy dep şeşıp, Tomdy tañdady. Roland eseñgırep qaldy da, jylap aluğa därethanağa qarai jügırıp kettı. Barlyq balalar onyñ būl qylyğyna külıp jatty. Mailz onymen söilesu üşın onyñ artyna tüstı. Roland oğan közıne körınbeuın aitty. Mailz basketbol oinauğa qaita oraldy, degenmen onyñ komandasy jeñıske jettı. Alaida būl jeñıs Rolandtyñ köz jasyna tūrmaityn edı.
Скрыть текст
      83. Достар арасындағы керіс
      Роланд пен Майлз тоғызыншы сыныптан бергі жақын достар еді. Олар бір-бірімен жақсы араласып кеткен, себебі олардың екеуі де видео ойындарына қызығатын еді. Олар бір-бірінің үйіне сабақтарын орындап болған соң видео ойындар ойнауға баратын. Олар бәрін бірге жасайтын, таңғы астан бастап кешкісін үйлерінде қонып қалумен аяқтағанда. Ал бірақ қазір олар бір-бірімен сөйлеспейді. Майлз Роналдты баскетбол командасына қоспады ,сосын ол ренжіп қалды. Бұл екі аптаға созылды.
      Майлз онымен әр күн сайын татуласуға әрекет қылды. Ол оған таңғы ас дайындады, мектепке дейін апарып тастауды ұсынды, оның оқулықтарын тасуға дайын болды. Тек Роналд оны әрдайым елемеді. Майлз тағы не істесе болатынын білмеді. Майлз бір жолы одан бұл туралы тікелей сұрады, сосын Роналд былай деді: "Сен не қылсаң да, ешнәрсе де сенің істегеніңді түзете алмайды." Майлз қамығып ақыры оны жайына қоя салды.
      Қазір Майлз бен Роналдтың мектеп бітірулеріне сәл ғана қалды. Олар бір-бірімен сөйлеспегелі бір жыл өтті. Оқу жылының соңғы күні Роналд Майлзға келді. "Тыңдашы ,мен сенімен бірге өткізген сәттерді сағындым. Қоштасу салтанатынан соң, бірге видео ойындар ойнауға қалайсың?" - деп сұрады Роналд. Майлз күлімсіреп, иә деп жауап берді. Кейде сен қателіктеріңді бірден түзей алмайсың. Ал достықты қалпына келтіруге тек уақыт керек.

      83. Dostar arasyndağy kerıs
      Roland pen Mailz toğyzynşy synyptan bergı jaqyn dostar edı. Olar bır-bırımen jaqsy aralasyp ketken, sebebı olardyñ ekeuı de video oiyndaryna qyzyğatyn edı. Olar bır-bırınıñ üiıne sabaqtaryn oryndap bolğan soñ video oiyndar oinauğa baratyn. Olar bärın bırge jasaityn, tañğy astan bastap keşkısın üilerınde qonyp qalumen aiaqtağanda. Al bıraq qazır olar bır-bırımen söilespeidı. Mailz Ronaldty basketbol komandasyna qospady ,sosyn ol renjıp qaldy. Būl ekı aptağa sozyldy.
      Mailz onymen är kün saiyn tatulasuğa äreket qyldy. Ol oğan tañğy as daiyndady, mektepke deiın aparyp tastaudy ūsyndy, onyñ oqulyqtaryn tasuğa daiyn boldy. Tek Ronald ony ärdaiym elemedı. Mailz tağy ne ıstese bolatynyn bılmedı. Mailz bır joly odan būl turaly tıkelei sūrady, sosyn Ronald bylai dedı: "Sen ne qylsañ da, eşnärse de senıñ ıstegenıñdı tüzete almaidy." Mailz qamyğyp aqyry ony jaiyna qoia saldy.
      Qazır Mailz ben Ronaldtyñ mektep bıtırulerıne säl ğana qaldy. Olar bır-bırımen söilespegelı bır jyl öttı. Oqu jylynyñ soñğy künı Ronald Mailzğa keldı. "Tyñdaşy ,men senımen bırge ötkızgen sätterdı sağyndym. Qoştasu saltanatynan soñ, bırge video oiyndar oinauğa qalaisyñ?" - dep sūrady Ronald. Mailz külımsırep, iä dep jauap berdı. Keide sen qatelıkterıñdı bırden tüzei almaisyñ. Al dostyqty qalpyna keltıruge tek uaqyt kerek.
Скрыть текст
      84. Шопингке құмарлық
      Джанеттің шопингке құмарлығы бар. Ол киім-кешекті, мектепке қажетті заттарды және электр тауарларын сатып алғанды ұнатады. Егер ол тауарларды дүкеннен сатып алмаса, онда оларды онлайн алады. Ол шопингті өзінің сүйікті ісі деп ойлайды. Джанет көңіл күйі жабырқау болған сәттерде жиі шопингпен айналысады, себебі оның ойынша шопинг оған күш-қуат береді. Ол шамадан тыс көлемде сатып ала бергендіктен, оның үйі түрлі заттарға толы.
      Оның әке-шешесі оның дебеттік және кредиттік картасын жабу арқылы, оны ақша-қаражатынан шектеді. Сонымен қатар олар Джанетке күнделікті шығындарына ақша беруді доғарды. Бұл Джанеттің шопинг жасауына бөгет бола алмады. Жағдай одан әрі ушығып кетті. Джанет дүкендерден ұрлай бастады. Сонымен қатар ол бұл шаруаны ойдағыдай жүзеге асырды. Киімге келетін болсақ, ол өлшеу бөлмесіне кіріп, оны сөмкесіне салатын. Өлшеуге арналған бөлмеде бейнебақылау болған жоқ, сондықтан оның бұл әрекеті жүзеге асатын. Мектеп қажеттіліктерін ұрлау тіпті оңай болатын. Джанет айналасына қарап тұрғандай болып, қаламсаптарды өзінің қалтасына салатын. Электр тауарларын ұрлау қиын болатын, сондықтан ол тырыспайтын.
      Джанет өзіне ұнаған алқаны көрді. Әдеттегідей ол өлшеу бөлмесіне барып, оны өз сөмкесіне салды. Ол шығып келе жатқанда, күзет дабылы іске қосылды. Джанет таң қалды, себебі бұндай жағдай бұрын болып көрмеген. Қызметкер оның сөмкесін тексеріп, алқаны алып шықты. Алқаның арнайы таңбасы болған екен.

      84. Şopingke qūmarlyq
      Djanettıñ şopingke qūmarlyğy bar. Ol kiım-keşektı, mektepke qajettı zattardy jäne elektr tauarlaryn satyp alğandy ūnatady. Eger ol tauarlardy dükennen satyp almasa, onda olardy onlain alady. Ol şopingtı özınıñ süiıktı ısı dep oilaidy. Djanet köñıl küiı jabyrqau bolğan sätterde jiı şopingpen ainalysady, sebebı onyñ oiynşa şoping oğan küş-quat beredı. Ol şamadan tys kölemde satyp ala bergendıkten, onyñ üiı türlı zattarğa toly.
      Onyñ äke-şeşesı onyñ debettık jäne kredittık kartasyn jabu arqyly, ony aqşa-qarajatynan şektedı. Sonymen qatar olar Djanetke kündelıktı şyğyndaryna aqşa berudı doğardy. Būl Djanettıñ şoping jasauyna böget bola almady. Jağdai odan ärı uşyğyp kettı. Djanet dükenderden ūrlai bastady. Sonymen qatar ol būl şaruany oidağydai jüzege asyrdy. Kiımge keletın bolsaq, ol ölşeu bölmesıne kırıp, ony sömkesıne salatyn. Ölşeuge arnalğan bölmede beinebaqylau bolğan joq, sondyqtan onyñ būl äreketı jüzege asatyn. Mektep qajettılıkterın ūrlau tıptı oñai bolatyn. Djanet ainalasyna qarap tūrğandai bolyp, qalamsaptardy özınıñ qaltasyna salatyn. Elektr tauarlaryn ūrlau qiyn bolatyn, sondyqtan ol tyryspaityn.
      Djanet özıne ūnağan alqany kördı. Ädettegıdei ol ölşeu bölmesıne baryp, ony öz sömkesıne saldy. Ol şyğyp kele jatqanda, küzet dabyly ıske qosyldy. Djanet tañ qaldy, sebebı būndai jağdai būryn bolyp körmegen. Qyzmetker onyñ sömkesın tekserıp, alqany alyp şyqty. Alqanyñ arnaiy tañbasy bolğan eken.
Скрыть текст
      85. Ащы шындық
      Гарольд сурет салғанды жақсы көретін. Оның сүрет салуға құштарлығы бес жасында оянған еді. Ол бес жасында мұражайға барған, ол ондағы барлық суреттерді көріп, қатты сүйсінген еді. Оның анасы бір кездері оның да көркемөнер туындылары осы қабырғаларға ілінері мүмкін екенін айтқан. Сол кезден бері ол күн сайын бір нәрсені сурет қылып салып жүрді. Бірақ бір мәселе бар еді. Гарольдтың суреттері онша жақсы шықпайтын. Олар адам қарағысыз да емес еді, әйтеуір бір орташа деңгейлі болатын.
      Гарольд қазір 10 жаста, бес жыл бойы оның достары мен ата-анасы оған әдемі сурет салатынын айтып жүретін. Гарольд оларға сенетін. Мектепте ол бесінші сынып оқушылары арасындағы жарыс туралы парақты көріп қалды. Тақырыбы- экологиялық сауаттылық. Бірінші орын алғанға 100 доллар табысталатын еді. Гарольд қағазды көргеніне қатты қуанышты болды. Бұл өз қабілетін көрсетіп қалатын мүмкіндік болатын.
      Гарольд байқау туралы ата-анасына айтты. Оның әкесі мен анасы бір-біріне жалт қарап қалды. Олар өз ұлдарының негізінде ондай жақсы суретші емес екенін білгенін қаламады. Олар Гарольдқа оның суретшілік жұмыстары туралы негізінде не ойлайтыны туралы айтып берді. "Сонда сіздер мені жақсы сурет салады деп ойламайсыздар ғой?"-деп сұрады ол. Олар бастарын шайқады. Гарольдтың ренжігені соншалық, барлық салған суреттерін жыртып тастады. Ол бөлмесін жауып, отырып алды. Кешкісін оның ата-анасы оған кешкі ас беру үшін оның бөлмесіне кірді. «Балам, біз сенің алдыңда қатты ұялып тұрмыз. Біз сенің сурет салуды жалғастыруға деген ниетіңді жақсы деп ойлап , сені сурет салу үйірмесіне тіркеп қоюды жөн көрдік», - деді Гарольдтың әкесі. Гарольд ата-анасына қарай жүгіріп барып, оларды құшақтап алды.

      85. Aşşy şyndyq
      Garold suret salğandy jaqsy köretın. Onyñ süret saluğa qūştarlyğy bes jasynda oianğan edı. Ol bes jasynda mūrajaiğa barğan, ol ondağy barlyq suretterdı körıp, qatty süisıngen edı. Onyñ anasy bır kezderı onyñ da körkemöner tuyndylary osy qabyrğalarğa ılınerı mümkın ekenın aitqan. Sol kezden berı ol kün saiyn bır närsenı suret qylyp salyp jürdı. Bıraq bır mäsele bar edı. Garoldtyñ suretterı onşa jaqsy şyqpaityn. Olar adam qarağysyz da emes edı, äiteuır bır ortaşa deñgeilı bolatyn.
      Garold qazır 10 jasta, bes jyl boiy onyñ dostary men ata-anasy oğan ädemı suret salatynyn aityp jüretın. Garold olarğa senetın. Mektepte ol besınşı synyp oquşylary arasyndağy jarys turaly paraqty körıp qaldy. Taqyryby- ekologialyq sauattylyq. Bırınşı oryn alğanğa 100 dollar tabystalatyn edı. Garold qağazdy körgenıne qatty quanyşty boldy. Būl öz qabıletın körsetıp qalatyn mümkındık bolatyn.
      Garold baiqau turaly ata-anasyna aitty. Onyñ äkesı men anasy bır-bırıne jalt qarap qaldy. Olar öz ūldarynyñ negızınde ondai jaqsy suretşı emes ekenın bılgenın qalamady. Olar Garoldqa onyñ suretşılık jūmystary turaly negızınde ne oilaityny turaly aityp berdı. "Sonda sızder menı jaqsy suret salady dep oilamaisyzdar ğoi?"-dep sūrady ol. Olar bastaryn şaiqady. Garoldtyñ renjıgenı sonşalyq, barlyq salğan suretterın jyrtyp tastady. Ol bölmesın jauyp, otyryp aldy. Keşkısın onyñ ata-anasy oğan keşkı as beru üşın onyñ bölmesıne kırdı. «Balam, bız senıñ aldyñda qatty ūialyp tūrmyz. Bız senıñ suret saludy jalğastyruğa degen nietıñdı jaqsy dep oilap , senı suret salu üiırmesıne tırkep qoiudy jön kördık», - dedı Garoldtyñ äkesı. Garold ata-anasyna qarai jügırıp baryp, olardy qūşaqtap aldy.
Скрыть текст
      86. Интернетпен байланыс жоқ
      Джэкобқа ертеңге Авраам Линкольн туралы он беттік реферат керек еді. Ал ол әлі бастаған да жоқ еді. Ол әрқашан бәрін сосынға ысырып қоятын ,бірақ ол әрдайым жақсы бағалар алатын. Джэкоб өзіне бір шыны-аяқ кофе құйып алды да бәрін ішіп алды. Ол ноутбукты ашты. Сосын ол мәліметке таза бір бет ашты. Сосын ол интернет шолғышын ашты. Оған Авраам Линкольн туралы мәліметтер табу керек еді.
      Ол ақпаратты табу үшін "Енгізу" батырмасын басқан сәтте интернетке қосылу тоқтатылды деген хабарландыру шықты. Ол өз роутерін тексерді. Бәрі өз орындарында тұрған еді. Ол "Авраам Линкольн" деп дұрыс жазған-жазбағанын тексерді. Ол өзінің Wi-Fi-ын сөндіріп қайта қосып көрді. Ол сонда да интернетке қосыла алмады. Джэкоб терлеп кетті. Ол мұғалімінің тапсырманы тапсыру күнін жылжытуға рұқсат етпейтінін білді. Джэкоб тұтынушыларға көмек көрсету орталығына қоңырау шалып, өз мәселесін түсіндірді.
      Желінің ар жағындағы адам оған ұсыныстарын беріп көрді ,бірақ ол да іске аспады. Джэкоб әлгі адаммен бір сағаттай сөйлесіп, ақыры беріле салды. Ол бір сағат уақытын жоғалтқанына өкініп отырды. Сағат кешкі тоғыз еді ,ал оған рефератты таңғы сегізде тапсыру керек еді. Джэкобқа жағдайды өзгерту үшін тез арада бірдеңе ойлап табу керек еді. Ол кітапханаға барып, Линкольн туралы он түрлі кітапты алып, кітапхананың компьютерін қолданды. Ол рефератты түнгі сағат екілер шамасында жазып бітірді. Сайып келгенде ол ізденген еңбегі үшін бестік алды!

      86. İnternetpen bailanys joq
      Djekobqa erteñge Avraam Linkoln turaly on bettık referat kerek edı. Al ol älı bastağan da joq edı. Ol ärqaşan bärın sosynğa ysyryp qoiatyn ,bıraq ol ärdaiym jaqsy bağalar alatyn. Djekob özıne bır şyny-aiaq kofe qūiyp aldy da bärın ışıp aldy. Ol noutbukty aşty. Sosyn ol mälımetke taza bır bet aşty. Sosyn ol internet şolğyşyn aşty. Oğan Avraam Linkoln turaly mälımetter tabu kerek edı.
      Ol aqparatty tabu üşın "Engızu" batyrmasyn basqan sätte internetke qosylu toqtatyldy degen habarlandyru şyqty. Ol öz routerın tekserdı. Bärı öz oryndarynda tūrğan edı. Ol "Avraam Linkoln" dep dūrys jazğan-jazbağanyn tekserdı. Ol özınıñ Wı-Fı-yn söndırıp qaita qosyp kördı. Ol sonda da internetke qosyla almady. Djekob terlep kettı. Ol mūğalımınıñ tapsyrmany tapsyru künın jyljytuğa rūqsat etpeitının bıldı. Djekob tūtynuşylarğa kömek körsetu ortalyğyna qoñyrau şalyp, öz mäselesın tüsındırdı.
      Jelınıñ ar jağyndağy adam oğan ūsynystaryn berıp kördı ,bıraq ol da ıske aspady. Djekob älgı adammen bır sağattai söilesıp, aqyry berıle saldy. Ol bır sağat uaqytyn joğaltqanyna ökınıp otyrdy. Sağat keşkı toğyz edı ,al oğan referatty tañğy segızde tapsyru kerek edı. Djekobqa jağdaidy özgertu üşın tez arada bırdeñe oilap tabu kerek edı. Ol kıtaphanağa baryp, Linkoln turaly on türlı kıtapty alyp, kıtaphananyñ kompüterın qoldandy. Ol referatty tüngı sağat ekıler şamasynda jazyp bıtırdı. Saiyp kelgende ol ızdengen eñbegı üşın bestık aldy!
Скрыть текст
      87. Ұрланған велосипед
      Беатрис барлық жерге велосипедімен жүретін. Оның сыныптастарының көбісі аудан ішінде өз көліктерімен жүретін. Беатристің жанұясы оған жеке көлік алып беретін жағдайы болмады, сондықтан ол жүргізуші куәлігіне кейін тапсыратын болып шешті. Ол бұған қатты қарсы болмады. Велосипедпен жүру қызықты, әрі денеге жақсы жаттығу.
      Мектептен қайтып келе жатып, Беатрис супермаркетке соқты. Ол велосипедінің құлпын ұмытып кеткен екен. Ол қалай қыларын ойлап , ақыры велосипедін жай көшеде қалдыра салуды жөн көрді. Ол велосипедін ешкім ұрлап кетпес деп ойлады. Ол сүт салып алу үшін ішке кірді. Ол дүкеннен шыққан кезде, оның велосипеді еш жерден көрінбеді! Ол оны таба алмай есі шықты. Ұры әлі жақын маңда жүрген болар деп, дүкеннің айналасын қарап шықты. Уақыт зырғып жатты, ал ол әлі велосипедін таба алмай жатыр.
      Беатрис қолындағы сүт бөтелкесімен үйге қарай қайтып келе жатты. Ол басын көтеріп, қарап еді ,оны велосипеді үйінің алдында тұр екен! Ол аң-таң болды. Ол қалайша үйдің алдынан шықты? Ол үйдегілерден велосипедтің үйге қалай жеткізілгенін сұрады. Сөйтсе, оның інісі жай күлкі қып, велосипедті алып кеткен екен.

      87. Ūrlanğan velosiped
      Beatris barlyq jerge velosipedımen jüretın. Onyñ synyptastarynyñ köbısı audan ışınde öz kölıkterımen jüretın. Beatristıñ janūiasy oğan jeke kölık alyp beretın jağdaiy bolmady, sondyqtan ol jürgızuşı kuälıgıne keiın tapsyratyn bolyp şeştı. Ol būğan qatty qarsy bolmady. Velosipedpen jüru qyzyqty, ärı denege jaqsy jattyğu.
      Mektepten qaityp kele jatyp, Beatris supermarketke soqty. Ol velosipedınıñ qūlpyn ūmytyp ketken eken. Ol qalai qylaryn oilap , aqyry velosipedın jai köşede qaldyra saludy jön kördı. Ol velosipedın eşkım ūrlap ketpes dep oilady. Ol süt salyp alu üşın ışke kırdı. Ol dükennen şyqqan kezde, onyñ velosipedı eş jerden körınbedı! Ol ony taba almai esı şyqty. Ūry älı jaqyn mañda jürgen bolar dep, dükennıñ ainalasyn qarap şyqty. Uaqyt zyrğyp jatty, al ol älı velosipedın taba almai jatyr.
      Beatris qolyndağy süt bötelkesımen üige qarai qaityp kele jatty. Ol basyn köterıp, qarap edı ,ony velosipedı üiınıñ aldynda tūr eken! Ol añ-tañ boldy. Ol qalaişa üidıñ aldynan şyqty? Ol üidegılerden velosipedtıñ üige qalai jetkızılgenın sūrady. Söitse, onyñ ınısı jai külkı qyp, velosipedtı alyp ketken eken.
Скрыть текст
      88. Әдемі және ақылсыз
      Ария әрқашан мектептегі әдемі қыз болып саналатын. Ол қалың, ақ сары және бұйра шашты болатын. Оның бойы ұзын және ол арық болатын. Оның әдемі болғанына байланысты сыныптастары оны ақылсыз деп ойлайтын. Ария ең ақылды қыз емес еді, алайда ең ақылсыз да емес еді. Ол басқаларға олардың қателесетінін дәлелдегісі келетін, ол ағылшын әдебиетін тереңдетіп оқытатын курсқа жазылды. Сабақтың бірінші күні адамдар оны көріп, таң қалған еді. Мұғалім тіпті оған сыныппен қателескенін айтты. Арияның мұғалімге сабақтар кестесін көрсетуіне тура келді.
      Мұғалім оқушыларға бір үзіндіні оқып, талдауға берді. Мұғалім оларды төрт адамнан топтарға бөлді. Арияның тобы оған назар салмай, үзіндіні талдады. Ария бірдеңе айтуға тырысты, бірақ топ мүшелері оған назар салмай, сөзін бөле берді. Тобының бұндай әрекетінен шаршаған Ария: «Мен бірдеңе айтуға тырысып жатырмын!» - деп айқайлады. «Сені ешкімнің тыңдағысы келмейді. Сенің айтқың келетін нәрсе бәрібір ақымақтық шығар», - деді оның тобының бір мүшесі.
      Сабақтың соңында Ария мұғаліміне курсты тастауды шешкенін айтты. Санчес ханым: «Тастамаңыз, әйтпесе олардың айтқанының рас екенін дәлелдейсіз. Оларға ақылды екеніңізді дәлелдеңіз. Сабақ кезінде өзіңіздің ойларыңызбен бөлісіп, эсселеріңіз бойынша бес алуға тырысыңыз». Санчес ханымның айтқаны дұрыс болды. Ария бұл курсты тастаса, ешқашан «ақылсыз» деген атақтан құтыла алмас еді.

      88. Ädemı jäne aqylsyz
      Aria ärqaşan mekteptegı ädemı qyz bolyp sanalatyn. Ol qalyñ, aq sary jäne būira şaşty bolatyn. Onyñ boiy ūzyn jäne ol aryq bolatyn. Onyñ ädemı bolğanyna bailanysty synyptastary ony aqylsyz dep oilaityn. Aria eñ aqyldy qyz emes edı, alaida eñ aqylsyz da emes edı. Ol basqalarğa olardyñ qatelesetının däleldegısı keletın, ol ağylşyn ädebietın tereñdetıp oqytatyn kursqa jazyldy. Sabaqtyñ bırınşı künı adamdar ony körıp, tañ qalğan edı. Mūğalım tıptı oğan synyppen qateleskenın aitty. Arianyñ mūğalımge sabaqtar kestesın körsetuıne tura keldı.
      Mūğalım oquşylarğa bır üzındını oqyp, taldauğa berdı. Mūğalım olardy tört adamnan toptarğa böldı. Arianyñ toby oğan nazar salmai, üzındını taldady. Aria bırdeñe aituğa tyrysty, bıraq top müşelerı oğan nazar salmai, sözın böle berdı. Tobynyñ būndai äreketınen şarşağan Aria: «Men bırdeñe aituğa tyrysyp jatyrmyn!» - dep aiqailady. «Senı eşkımnıñ tyñdağysy kelmeidı. Senıñ aitqyñ keletın närse bärıbır aqymaqtyq şyğar», - dedı onyñ tobynyñ bır müşesı.
      Sabaqtyñ soñynda Aria mūğalımıne kursty tastaudy şeşkenın aitty. Sanşes hanym: «Tastamañyz, äitpese olardyñ aitqanynyñ ras ekenın däleldeisız. Olarğa aqyldy ekenıñızdı däleldeñız. Sabaq kezınde özıñızdıñ oilaryñyzben bölısıp, esselerıñız boiynşa bes aluğa tyrysyñyz». Sanşes hanymnyñ aitqany dūrys boldy. Aria būl kursty tastasa, eşqaşan «aqylsyz» degen ataqtan qūtyla almas edı.
Скрыть текст
      89. Тым сүйкімді
      Мианың бойы 150 сантиметр, жақтары толық және даусы зор еді. Оның жасы 22-де болса да, жұрт оны әлі мектепте оқитын шығар деп ойлайтын. Адамдар оны бәрібір сүйкімді деп атайтын. Бұл оған жағымды болып естілетін, бірақ оның керісінше жағымсыз да жақтары болатын. Көпшілігінде Мианы жасына лайық шындап қабылдамайтын. Ол жақында инженерлік университетті аяқтап, көптеген сұхбаттасудын өтіп, жұмыс іздеуде болды.
      Әңгімелесу кезінде сұхбат алушы күліп отырды. «Қызым, сен жұмысқа тұру үшін өтініш беріпсің, сенің жасың 18-де болар, солай ма?» – деп сұрады сұхбат алушы. «Менің жасым 22- де», - деп жауап берді Миа. Сұхбат алушы кешірім сұрап, оның іс тәжірибесі жайында және қызметке деген қызығушылығын сұрауын жалғастырды. Миа сұхбат жеткілікті деңгейде өтті деп ойлады.
      Бір жұма өтті, бірақ сұхбат алушыдан ешбір жауап болмады. Ол телефон шалуды жөн көрді. Ол өзін жұмысқа қабылданған-қабылданбағаны туралы сұрады. Сұхбат алушы оған жоқ деп жауап берді. Миа неге екенін сұрады. Сұхбат алушы оған: «Сізді, әріптестеріңіз шындығында жасыңызға лайық қабылдай алмайды. Сол сияқты біздің компанияға адамдар қажет, бірақ бізге ересек көрінетін болу керек», - деді. Миа өзінің келбетінің кемшілігіне қатты қапаланып ренжіді.

      89. Tym süikımdı
      Mianyñ boiy 150 santimetr, jaqtary tolyq jäne dausy zor edı. Onyñ jasy 22-de bolsa da, jūrt ony älı mektepte oqityn şyğar dep oilaityn. Adamdar ony bärıbır süikımdı dep ataityn. Būl oğan jağymdy bolyp estıletın, bıraq onyñ kerısınşe jağymsyz da jaqtary bolatyn. Köpşılıgınde Miany jasyna laiyq şyndap qabyldamaityn. Ol jaqynda injenerlık universitettı aiaqtap, köptegen sūhbattasudyn ötıp, jūmys ızdeude boldy.
      Äñgımelesu kezınde sūhbat aluşy külıp otyrdy. «Qyzym, sen jūmysqa tūru üşın ötınış berıpsıñ, senıñ jasyñ 18-de bolar, solai ma?» – dep sūrady sūhbat aluşy. «Menıñ jasym 22- de», - dep jauap berdı Mia. Sūhbat aluşy keşırım sūrap, onyñ ıs täjıribesı jaiynda jäne qyzmetke degen qyzyğuşylyğyn sūrauyn jalğastyrdy. Mia sūhbat jetkılıktı deñgeide öttı dep oilady.
      Bır jūma öttı, bıraq sūhbat aluşydan eşbır jauap bolmady. Ol telefon şaludy jön kördı. Ol özın jūmysqa qabyldanğan-qabyldanbağany turaly sūrady. Sūhbat aluşy oğan joq dep jauap berdı. Mia nege ekenın sūrady. Sūhbat aluşy oğan: «Sızdı, ärıptesterıñız şyndyğynda jasyñyzğa laiyq qabyldai almaidy. Sol siaqty bızdıñ kompaniağa adamdar qajet, bıraq bızge eresek körınetın bolu kerek», - dedı. Mia özınıñ kelbetınıñ kemşılıgıne qatty qapalanyp renjıdı.
Скрыть текст
      90. Тышқан - үй жануары
      Бетти үй жануары ретінде ит пен мысықты асырайтын балалар сияқты емес. Беттидің тышқаны болатын. Ол тышқандарды жақсы көретін, себебі олардың күтімі оңай, әрі олар кішкентай және сүйкімді. Тышқандарды сүйкімді деп Бетти ғана ойлайтын сияқты. Оның үйіне қонаққа келген сайын, Беттидің достары тышқанды көрген сайын одан жиіркенетін. Ер тышқан болатын және есімі Август. Рим империясының негізін қалаушының есімі Август болатын.
      Бетти Августты тамақтандыруға келгенде, оны еш жерден таба алмады. Ол өзінің кішкентай күмбезінің астында болмады, сонымен қатар дөңгелегін де айналдырып жатқан жоқ. Қалай ол үйден шықты? Үйдің ішіндегі бірнеше сағаттық іздеуден кейін, Бетти аудандарда хабарландыру ілді. Оның көршісі оларды жұлып тастады. «Тыңдаңыз. Сіз неге олай істедіңіз?» - деп сұрады Бетти. «Менің итім жоғалды, сондықтан мұнда өз хабарламамды ілемін. Сонымен қатар, сенің тышқаның ешкімге керек емес. Мүмкін әлдекім оны көлікпен басып кеткен болар»,- деді оның көршісі.
      Көршісінің сөздері оның ойын өзгерткен жоқ. Ол «тышқан жоғалды» хабарландыруын жапсыруын жалғастырды. Осы кезде Бетти тышқан даусын естіді. «Оййй, тышқан!» - деп әлдебіреу қатты айғайлады. Бетти дауыс шыққан жаққа қарай бет алды. Ол Августты жанармай бекетінен тапты. Ол көтеріп алып, кеудесіне қатты басты.

      90. Tyşqan - üi january
      Betti üi january retınde it pen mysyqty asyraityn balalar siaqty emes. Bettidıñ tyşqany bolatyn. Ol tyşqandardy jaqsy köretın, sebebı olardyñ kütımı oñai, ärı olar kışkentai jäne süikımdı. Tyşqandardy süikımdı dep Betti ğana oilaityn siaqty. Onyñ üiıne qonaqqa kelgen saiyn, Bettidıñ dostary tyşqandy körgen saiyn odan jiırkenetın. Er tyşqan bolatyn jäne esımı Avgust. Rim imperiasynyñ negızın qalauşynyñ esımı Avgust bolatyn.
      Betti Avgustty tamaqtandyruğa kelgende, ony eş jerden taba almady. Ol özınıñ kışkentai kümbezınıñ astynda bolmady, sonymen qatar döñgelegın de ainaldyryp jatqan joq. Qalai ol üiden şyqty? Üidıñ ışındegı bırneşe sağattyq ızdeuden keiın, Betti audandarda habarlandyru ıldı. Onyñ körşısı olardy jūlyp tastady. «Tyñdañyz. Sız nege olai ıstedıñız?» - dep sūrady Betti. «Menıñ itım joğaldy, sondyqtan mūnda öz habarlamamdy ılemın. Sonymen qatar, senıñ tyşqanyñ eşkımge kerek emes. Mümkın äldekım ony kölıkpen basyp ketken bolar»,- dedı onyñ körşısı.
      Körşısınıñ sözderı onyñ oiyn özgertken joq. Ol «tyşqan joğaldy» habarlandyruyn japsyruyn jalğastyrdy. Osy kezde Betti tyşqan dausyn estıdı. «Oiii, tyşqan!» - dep äldebıreu qatty aiğailady. Betti dauys şyqqan jaqqa qarai bet aldy. Ol Avgustty janarmai beketınen tapty. Ol köterıp alyp, keudesıne qatty basty.
Скрыть текст
      91. Түнге айтылатын қорқынышты әңгіме
      Стив Лафтон лагерінде. Оның жұмысы түнде балаларға бас-көз болып, оларға жүзуді үйретіп, оқыс ешнәрсе болмауын қадағалау еді. Түнде балалар ұйықтамай, әңгіме айтуды қоймай жатыр еді. Олар бір сағат бұрын ұйқыға кетулері керек еді. Стив олардың әңгімесін үзіп тастауға ыңғайсызданды. Ол оларға ұйықтау керектігін айта-айта шаршаған еді.
      Стивке бір ой келді. «Тыңдаңдар, балалар, осы лашық туралы қорқынышты әңгіме тыңдағыларың келе ме?» - деді ол. Олар қуанып секіре бастады. «Жарайды, мен айтып беремін. Тек сендер мені жақсы есту үшін тыныштық сақтауларың керек», - деді Стив. Балалар бастарын изеді. Әңгіме лагердің баяғы аңызы туралы болатын. Ол дәл солар секілді бір лашықта өмір сүрген егіздер жайлы болған. Егіздердің біреуі есінен танып қалғанда, екіншісі едендегі тесікке құлап кеткен, содан бері оны ешкім көрмеген екен. Егіздердің есінен танып қалғаны- комаға түсіп қалған екен.
      Стив әңгімені айтып болғанда, балалар әбден қорқып қалған еді. Олар ұйықтай алмай жатты, тіпті кейбіреулері қорыққаннан жылап жіберді. Дегенмен, балалардың ақыры үндері өшкен еді. Ол балалар дәл осылай қорқып кетеді деп ойламаған еді.

      91. Tünge aitylatyn qorqynyşty äñgıme
      Stiv Lafton lagerınde. Onyñ jūmysy tünde balalarğa bas-köz bolyp, olarğa jüzudı üiretıp, oqys eşnärse bolmauyn qadağalau edı. Tünde balalar ūiyqtamai, äñgıme aitudy qoimai jatyr edı. Olar bır sağat būryn ūiqyğa ketulerı kerek edı. Stiv olardyñ äñgımesın üzıp tastauğa yñğaisyzdandy. Ol olarğa ūiyqtau kerektıgın aita-aita şarşağan edı.
      Stivke bır oi keldı. «Tyñdañdar, balalar, osy laşyq turaly qorqynyşty äñgıme tyñdağylaryñ kele me?» - dedı ol. Olar quanyp sekıre bastady. «Jaraidy, men aityp beremın. Tek sender menı jaqsy estu üşın tynyştyq saqtaularyñ kerek», - dedı Stiv. Balalar bastaryn izedı. Äñgıme lagerdıñ baiağy añyzy turaly bolatyn. Ol däl solar sekıldı bır laşyqta ömır sürgen egızder jaily bolğan. Egızderdıñ bıreuı esınen tanyp qalğanda, ekınşısı edendegı tesıkke qūlap ketken, sodan berı ony eşkım körmegen eken. Egızderdıñ esınen tanyp qalğany- komağa tüsıp qalğan eken.
      Stiv äñgımenı aityp bolğanda, balalar äbden qorqyp qalğan edı. Olar ūiyqtai almai jatty, tıptı keibıreulerı qoryqqannan jylap jıberdı. Degenmen, balalardyñ aqyry ünderı öşken edı. Ol balalar däl osylai qorqyp ketedı dep oilamağan edı.
Скрыть текст
      92. Ән айту сайысы (1)
      Тереза 25 жаста еді және ол өз әндерін жазуға келісімшартқа тұруға талпынып жүрген. Ол өз атын әлемге танымал ету үшін танымал әндер айтқысы келетін. Оның вокалдық диапазоны үлкен еді. Негізі оның опера айтуға шамасы жететін. Музыка индустриясында бәріне бірдей үлгеру қиын шаруа болатын. Ән жазуға келісімшартқа отыру үшін жолың болғыш әрі танысың көп болуы тиіс еді. Бір рет Тереза ән жазуға келісімшартқа отыруына сәл қалған еді ,тек бәрі оның менеджерінің қайтыс болуымен бұзылып кетті.
      Тереза теледидардан ән айту сайысының хабарландыруын көріп қалды. Ол «Келесі Супержұлдыз» деп аталған. Шоу бір беделді телеарнада өтіп көрсетілетін ,сондықтан оны миллиондаған телекөрермендер көруі тиіс еді. Алдымен Тереза Лос-Анджелесте үш төрешінің алдында ән айтуы керек еді.Ол бірден ұшаққа билет сатып алды. Мейнде істейтін дым болмаған соң, ол әрқашанда Лос-Анджелеске барғысы келетін.
      Тереза Лос-Анджелеске келіп, үш төрешімен кездесті. Олар алшақта тікбұрышты үстелдің басында отырған. Үстелдің сол жағындағы төреші бір музыкалық топтың танымал рок әншісі еді. Ортадағы төреші дыбыс жазатын фирманың бас директоры болатын. Үстелдің оң жақ шетіндегі төреші беделді әншілермен жұмыс істеген вокал тәлімгері болатын. Тереза аздап толқып тұрды.

      92. Än aitu saiysy (1)
      Tereza 25 jasta edı jäne ol öz änderın jazuğa kelısımşartqa tūruğa talpynyp jürgen. Ol öz atyn älemge tanymal etu üşın tanymal änder aitqysy keletın. Onyñ vokaldyq diapazony ülken edı. Negızı onyñ opera aituğa şamasy jetetın. Muzyka industriasynda bärıne bırdei ülgeru qiyn şarua bolatyn. Än jazuğa kelısımşartqa otyru üşın jolyñ bolğyş ärı tanysyñ köp boluy tiıs edı. Bır ret Tereza än jazuğa kelısımşartqa otyruyna säl qalğan edı ,tek bärı onyñ menejerınıñ qaitys boluymen būzylyp kettı.
      Tereza teledidardan än aitu saiysynyñ habarlandyruyn körıp qaldy. Ol «Kelesı Superjūldyz» dep atalğan. Şou bır bedeldı telearnada ötıp körsetıletın ,sondyqtan ony milliondağan telekörermender köruı tiıs edı. Aldymen Tereza Los-Andjeleste üş töreşınıñ aldynda än aituy kerek edı.Ol bırden ūşaqqa bilet satyp aldy. Meinde ısteitın dym bolmağan soñ, ol ärqaşanda Los-Andjeleske barğysy keletın.
      Tereza Los-Andjeleske kelıp, üş töreşımen kezdestı. Olar alşaqta tıkbūryşty üsteldıñ basynda otyrğan. Üsteldıñ sol jağyndağy töreşı bır muzykalyq toptyñ tanymal rok änşısı edı. Ortadağy töreşı dybys jazatyn firmanyñ bas direktory bolatyn. Üsteldıñ oñ jaq şetındegı töreşı bedeldı änşılermen jūmys ıstegen vokal tälımgerı bolatyn. Tereza azdap tolqyp tūrdy.
Скрыть текст
      93. Ән айту сайысы (2)
      Тереза жап-жаңа «Келесі супержұлдыз» байқауына Лос-Анджелеске ұшып келді. Бұл оны танымал атануына соңғы мүмкіндігі еді. Қазылардың біреуі оның қайдан келгенін және қалай тұрып жатқанын сұрады. Тереза Мейннен келгенін айтты. Сосын ол өзінің бес жасынан бері өлең айтатынын және оған үй-жай шығындарын төлеу қиындау екенін айтты.
      Сосын Тереза өзіндік өлеңін шырқап берді. Қазылар алқасын оның өлеңді өзі шығарғаны таңдандырды. Оларға оның ашық дауысы ұнап, олар оны келесі кезеңге жіберді. Тереза екінші кезеңге өткендіктен, қонақ үйде қалып дәмді астарды татып көруіне мүмкіндіктері ашылды. Тереза басқа да әншілермен танысты және олар шынында да жақсы ән айтады екен. Олар байқауға қатысушылардың жүз мыңынан 100 адамды іріктеп алды. Ол жүзден жүйріктермен жарысатын болды.
      Тереза екінші кезеңде Мэрайя Кэридің әнін айтты. Қазылар алқасы оның айқын күшті емес, бірақ жақсы айтып шыққанын айтты. Олар оған опералық секілді бір нәрсе айтуды ұсынды, себебі оны даусы үлкен ноталарды бағындыра алатынын айтты. Тереза италияндық операның ариясын айтып берді, халықтың таңданысында шек болмады. Сол уақыттан бері Тереза ән репертуарын ауыстыратын болып шешті. Опералық әншілік оны басқалар арасынан ерекшеленіп көрсететін еді.

      93. Än aitu saiysy (2)
      Tereza jap-jaña «Kelesı superjūldyz» baiqauyna Los-Andjeleske ūşyp keldı. Būl ony tanymal atanuyna soñğy mümkındıgı edı. Qazylardyñ bıreuı onyñ qaidan kelgenın jäne qalai tūryp jatqanyn sūrady. Tereza Meinnen kelgenın aitty. Sosyn ol özınıñ bes jasynan berı öleñ aitatynyn jäne oğan üi-jai şyğyndaryn töleu qiyndau ekenın aitty.
      Sosyn Tereza özındık öleñın şyrqap berdı. Qazylar alqasyn onyñ öleñdı özı şyğarğany tañdandyrdy. Olarğa onyñ aşyq dauysy ūnap, olar ony kelesı kezeñge jıberdı. Tereza ekınşı kezeñge ötkendıkten, qonaq üide qalyp dämdı astardy tatyp köruıne mümkındıkterı aşyldy. Tereza basqa da änşılermen tanysty jäne olar şynynda da jaqsy än aitady eken. Olar baiqauğa qatysuşylardyñ jüz myñynan 100 adamdy ırıktep aldy. Ol jüzden jüirıktermen jarysatyn boldy.
      Tereza ekınşı kezeñde Meraiia Keridıñ änın aitty. Qazylar alqasy onyñ aiqyn küştı emes, bıraq jaqsy aityp şyqqanyn aitty. Olar oğan operalyq sekıldı bır närse aitudy ūsyndy, sebebı ony dausy ülken notalardy bağyndyra alatynyn aitty. Tereza italiandyq operanyñ ariasyn aityp berdı, halyqtyñ tañdanysynda şek bolmady. Sol uaqyttan berı Tereza än repertuaryn auystyratyn bolyp şeştı. Operalyq änşılık ony basqalar arasynan erekşelenıp körsetetın edı.
Скрыть текст
      94. Қызғаншақ құрбы
      Оуэн мен Доннаның кездесіп жүргендеріне үш ай болып қалды. Бәрі жақсы болған, тек Донна Оуэннің өзінің жан досы Лиэнді құшақтап жатқанын көрмегенге дейін. Оуэн мен Лиэнн бір-бірін онша жақын білмейтін, ондаше олар неге құшақтасады? Сабақтар біткен соң Оуэн мен Донна өздерінің күнделікті кездесетін жерлеріне келді. Оуэн Доннаны сүйгісі келді, бірақ ол теріс айналды. «Не болып қалды?» - деп сұрады ол. Ол оған оның қалай Лиэннді құшақтағанын көргенін айтты.
      «Ол жылап тұрған! Ол биология тестінен нашар баға алып қалған, сондықтан мен жай сыпайы көрінуге тырыстым», - деді Оуэн. «Иә, бірақ сен оны құшақтамасаң да болатын еді», -деді Донна. Оуэн Донна осыншама қызғаншақ екеніне сене алмады. «Бұл шын мәнінде ондай қатты маңызды емес», - деді Оуэн. «Бұл мен үшін үлкен маңызы бар нәрсе! Маған басқа адамдар сендер ғашықтар секілді көрінгендеріңді айтты», - деді Донна. Оуэн енді не істеймін дегендей жоғарыға қарады.
      «Сонымен, менің орнымда сен болсаң, не істер едің?» - деп сұрады Оуэн. «Мен жай ғана онымен сөйлесіп, арқасынан қағар едім», - деді Донна. «Жарайды, мен енді келесі жолы не істейтінімді білемін. Біз қазір жай ғана тіл табысып кете аламыз ба?» - деп сұрады Оуэн. Донна басын изеді, ол айтысқаннан жалығып кетті. Олар бірге түскі ас ішіп, сабақтарын орындауға кетті.

      94. Qyzğanşaq qūrby
      Ouen men Donnanyñ kezdesıp jürgenderıne üş ai bolyp qaldy. Bärı jaqsy bolğan, tek Donna Ouennıñ özınıñ jan dosy Liendı qūşaqtap jatqanyn körmegenge deiın. Ouen men Lienn bır-bırın onşa jaqyn bılmeitın, ondaşe olar nege qūşaqtasady? Sabaqtar bıtken soñ Ouen men Donna özderınıñ kündelıktı kezdesetın jerlerıne keldı. Ouen Donnany süigısı keldı, bıraq ol terıs ainaldy. «Ne bolyp qaldy?» - dep sūrady ol. Ol oğan onyñ qalai Lienndı qūşaqtağanyn körgenın aitty.
      «Ol jylap tūrğan! Ol biologia testınen naşar bağa alyp qalğan, sondyqtan men jai sypaiy körınuge tyrystym», - dedı Ouen. «iä, bıraq sen ony qūşaqtamasañ da bolatyn edı», -dedı Donna. Ouen Donna osynşama qyzğanşaq ekenıne sene almady. «Būl şyn mänınde ondai qatty mañyzdy emes», - dedı Ouen. «Būl men üşın ülken mañyzy bar närse! Mağan basqa adamdar sender ğaşyqtar sekıldı körıngenderıñdı aitty», - dedı Donna. Ouen endı ne ısteimın degendei joğaryğa qarady.
      «Sonymen, menıñ ornymda sen bolsañ, ne ıster edıñ?» - dep sūrady Ouen. «Men jai ğana onymen söilesıp, arqasynan qağar edım», - dedı Donna. «Jaraidy, men endı kelesı joly ne ısteitınımdı bılemın. Bız qazır jai ğana tıl tabysyp kete alamyz ba?» - dep sūrady Ouen. Donna basyn izedı, ol aitysqannan jalyğyp kettı. Olar bırge tüskı as ışıp, sabaqtaryn oryndauğa kettı.
Скрыть текст
      95. Алғаш рет Диснейлендте
      Диснейленд - атақты мекен. Күллі әлемде мұндай жер санаулы ғана. Олар Калифорнияда, Флоридада, Жапонияда, Францияда және Гонконгте ғана бар. Флоридадағы Диснейленд ең үлкені болып табылады. Балалар да, жасөспірімдер де, ересектер де Диснейлендті жақсы көреді. Дәл басқа да ойын-сауық саябақтары секілді Диснейлендте де әр жанға ұнайтын бір зат табылады.
      Санни ешқашан Диснейлендте болып көрмеген. Ол екінші сынып оқып жүргенде, бәрі Диснейленд туралы айтып жүрген кездер есінде еді. Олар аттракциондар, отшашулар және сол жердің әсем табиғаты жайлы айтатын. Санни сол әңгімелерге ешқашан қосылмаған еді. Оның ата-анасы оны ешқашан Диснейлендке алып бармаған ,өйткені бұл өте қымбатқа шығатын еді. Бірде оның құрбысы сонда барып қайтуды ұсынған еді, бірақ Санни бірден сонша ақшаны жұмсап жібергісі келмеді. Қазір Санни 18 жаста, ол кассир болып жұмыс істейді. Ол көп ақша таппайтын, бірақ ол өзінің банктегі шотына 800 доллардан асатын қаражат жинаған еді.
      Санни өзінің ең жақын достарын Диснейлендке барып қайтуға шақырды. Олар кезектер қысқа болатын бейсенбі күні барды. Санни Диснейлендті бір көргеннен жақсы көріп қалды. Бұл сол бір орындалған арман болатын. Бәрі бұрын оның достары айтқандай болды. Санни аттракциондардың барлығына дерлік отырып шығып, Диснейдің барлық кейіпкерлерімен естелікке суретке түсті. Күннің соңына қарай ол достарымен бірге отшашуларды тамашалады.

      95. Alğaş ret Disneilendte
      Disneilend - ataqty meken. Küllı älemde mūndai jer sanauly ğana. Olar Kaliforniada, Floridada, Japoniada, Fransiada jäne Gonkongte ğana bar. Floridadağy Disneilend eñ ülkenı bolyp tabylady. Balalar da, jasöspırımder de, eresekter de Disneilendtı jaqsy köredı. Däl basqa da oiyn-sauyq saiabaqtary sekıldı Disneilendte de är janğa ūnaityn bır zat tabylady.
      Sanni eşqaşan Disneilendte bolyp körmegen. Ol ekınşı synyp oqyp jürgende, bärı Disneilend turaly aityp jürgen kezder esınde edı. Olar atraksiondar, otşaşular jäne sol jerdıñ äsem tabiğaty jaily aitatyn. Sanni sol äñgımelerge eşqaşan qosylmağan edı. Onyñ ata-anasy ony eşqaşan Disneilendke alyp barmağan ,öitkenı būl öte qymbatqa şyğatyn edı. Bırde onyñ qūrbysy sonda baryp qaitudy ūsynğan edı, bıraq Sanni bırden sonşa aqşany jūmsap jıbergısı kelmedı. Qazır Sanni 18 jasta, ol kasir bolyp jūmys ısteidı. Ol köp aqşa tappaityn, bıraq ol özınıñ banktegı şotyna 800 dollardan asatyn qarajat jinağan edı.
      Sanni özınıñ eñ jaqyn dostaryn Disneilendke baryp qaituğa şaqyrdy. Olar kezekter qysqa bolatyn beisenbı künı bardy. Sanni Disneilendtı bır körgennen jaqsy körıp qaldy. Būl sol bır oryndalğan arman bolatyn. Bärı būryn onyñ dostary aitqandai boldy. Sanni atraksiondardyñ barlyğyna derlık otyryp şyğyp, Disneidıñ barlyq keiıpkerlerımen estelıkke suretke tüstı. Künnıñ soñyna qarai ol dostarymen bırge otşaşulardy tamaşalady.
Скрыть текст
      96. Көздің көруімен қиындықтар
      Стелланы көзілдіріксіз соқыр десе де болатын еді. Оның жанұясында бәрі де нашар көретін еді, міне осы жағынан олардың жолы болмапты. Оны жанұясында бәрі көзілдірік не контактті линза киетін немесе көздің көруін түзететін операция жасаған еді. Стелла арнайы тапсырыспен жасалған 20/100 қалың әйнекті көзілдірік киюге мәжбүр еді. Ал бұл көзі сау адам 100 фут (1 фут – 30,48 см) шамасында көре алса , ол тек 20 фут аралығында дұрыс көреді дегенді білдіретін. Стеллаға көздері сау 20/20 болған адамдар өздерінің қаншалықты жолдары болғанын түсінбейтін секілді болып көрінетін.
      Әдетте Стелла мынадай мәселемен қақтығысатын: ол көзілдірігінің қайда екенін білмей жататын. Бірде ол көзілдірігін партаның үстінен қағып кетіп, артынан оны бір сағат бойы іздеген еді. Басқа мәселе көзілдірік оны мазасыз адам кейіпінде көрсететін еді. Стелла өзінің құрбысының үйінде түнеп қалған еді ,ал ертеңіне ол көлігімен үйіне қайтуы керек болатын. Ол көлігінің есігін ашқан мезетте ғана барып көзілдірігін кимегенін түсінді! Ол бұл туралы мүлдем ұмытып кетіпті.
      Стелла құрбысының үйінің есігін қақты. Үйде ешкім болмады! Оны құрбысы тап осы бойда шығып кетіпті. Стелла үйіне бара алмай қалды. Ол турасынан барып апатқа ұшырайтын еді. Стелла құрбысын үйдің баспалдағында отырып күтуді жөн көрді. Сөйтіп отырып, оның көзі ілініп кетті. Оның құрбысы қайтып оралғанда, Стелланың көлік жүргізуге шамасы келмеді, ол тағы да құрбысының үйінде қалатын болды.

      96. Közdıñ köruımen qiyndyqtar
      Stellany közıldırıksız soqyr dese de bolatyn edı. Onyñ janūiasynda bärı de naşar köretın edı, mıne osy jağynan olardyñ joly bolmapty. Ony janūiasynda bärı közıldırık ne kontakttı linza kietın nemese közdıñ köruın tüzetetın operasia jasağan edı. Stella arnaiy tapsyryspen jasalğan 20/100 qalyñ äinektı közıldırık kiuge mäjbür edı. Al būl közı sau adam 100 fut (1 fut – 30,48 sm) şamasynda köre alsa , ol tek 20 fut aralyğynda dūrys köredı degendı bıldıretın. Stellağa közderı sau 20/20 bolğan adamdar özderınıñ qanşalyqty joldary bolğanyn tüsınbeitın sekıldı bolyp körınetın.
      Ädette Stella mynadai mäselemen qaqtyğysatyn: ol közıldırıgınıñ qaida ekenın bılmei jatatyn. Bırde ol közıldırıgın partanyñ üstınen qağyp ketıp, artynan ony bır sağat boiy ızdegen edı. Basqa mäsele közıldırık ony mazasyz adam keiıpınde körsetetın edı. Stella özınıñ qūrbysynyñ üiınde tünep qalğan edı ,al erteñıne ol kölıgımen üiıne qaituy kerek bolatyn. Ol kölıgınıñ esıgın aşqan mezette ğana baryp közıldırıgın kimegenın tüsındı! Ol būl turaly müldem ūmytyp ketıptı.
      Stella qūrbysynyñ üiınıñ esıgın qaqty. Üide eşkım bolmady! Ony qūrbysy tap osy boida şyğyp ketıptı. Stella üiıne bara almai qaldy. Ol turasynan baryp apatqa ūşyraityn edı. Stella qūrbysyn üidıñ baspaldağynda otyryp kütudı jön kördı. Söitıp otyryp, onyñ közı ılınıp kettı. Onyñ qūrbysy qaityp oralğanda, Stellanyñ kölık jürgızuge şamasy kelmedı, ol tağy da qūrbysynyñ üiınde qalatyn boldy.
Скрыть текст
      97. Ұялы телефонға қосымшалар
      Ральф мексикандық асхана мейрамханасында даяшы болып жұмыс істейді. Оған өз жұмысы ұнайды, өйткені келетін адамдар жылы шырайлы, жұмыстастары көңілді, еңбекақысы жаман емес еді. Алайда ол бұл мейрамханада өмір бақи жұмыс істегісі келмейді. Ол өз қаражатымен жекеменшік компаниясын ашқысы келеді. Ол халықаралық деңгейде жұмыс істейтін достар арасында сөйлесуге мүмкіндік беретін ұялы телефонға арналған қосымша бағдарлама жасап шығарғысы келеді.
      Ральф қосымша бағдарлама туралы бірталай ойланды, бірақ оған оны іске асыруға ақша керек еді. Егер қосымша жақсы табысты болып кетсе, ол миллиондаған ақша пайда көретін еді. Бастарына Снэпчат және Групми секілді қосымшалар ойлап табу туралы ойлар келген адамдар өте табысты болып кетті. Мобильдік қосымша - бұл дегенің заманауи өнертабыс. Жай бір жақсы ойдың осындай табысқа кенелтетіні тіпті адам сенгісіз.
      Ральф мейрамханаға келген клиентті көрді. Ол оған қызмет көрсете бастады. Ральф сол кісінің қолындағы сағатты көріп таңданысын айтты. "Рахмет! Шынын айтсам, мен оны тағып жүргенді онша ұнатпаймын, менің жоспарлар кестем өте тығыз болған соң ғана мен оны тағып жүруім керек," -деді әлгі кісі. Ральф одан өмірде қандай табыс көзімен айналысатынын сұрады. Ол кісі оған байланыс саласындағы жас кәсіпкерлерден ұялы телефондарға қосымшаларды сатып алып табыс көремін деп түсіндірді. Ральф қуанғанынан төбесі көкке жетті. Ол әлгі адамға өзінің мобильдік қосымшасы туралы айтып берді. Әлгі кісіге Ральфтің бастамасы ұнап, ол онымен іскерлік кезесу күнін белгіледі.

      97. Ūialy telefonğa qosymşalar
      Ralf meksikandyq aşana meiramhanasynda daiaşy bolyp jūmys ısteidı. Oğan öz jūmysy ūnaidy, öitkenı keletın adamdar jyly şyraily, jūmystastary köñıldı, eñbekaqysy jaman emes edı. Alaida ol būl meiramhanada ömır baqi jūmys ıstegısı kelmeidı. Ol öz qarajatymen jekemenşık kompaniasyn aşqysy keledı. Ol halyqaralyq deñgeide jūmys ısteitın dostar arasynda söilesuge mümkındık beretın ūialy telefonğa arnalğan qosymşa bağdarlama jasap şyğarğysy keledı.
      Ralf qosymşa bağdarlama turaly bırtalai oilandy, bıraq oğan ony ıske asyruğa aqşa kerek edı. Eger qosymşa jaqsy tabysty bolyp ketse, ol milliondağan aqşa paida köretın edı. Bastaryna Snepşat jäne Grupmi sekıldı qosymşalar oilap tabu turaly oilar kelgen adamdar öte tabysty bolyp kettı. Mobildık qosymşa - būl degenıñ zamanaui önertabys. Jai bır jaqsy oidyñ osyndai tabysqa keneltetını tıptı adam sengısız.
      Ralf meiramhanağa kelgen klienttı kördı. Ol oğan qyzmet körsete bastady. Ralf sol kısınıñ qolyndağy sağatty körıp tañdanysyn aitty. "Rahmet! Şynyn aitsam, men ony tağyp jürgendı onşa ūnatpaimyn, menıñ josparlar kestem öte tyğyz bolğan soñ ğana men ony tağyp jüruım kerek," -dedı älgı kısı. Ralf odan ömırde qandai tabys közımen ainalysatynyn sūrady. Ol kısı oğan bailanys salasyndağy jas käsıpkerlerden ūialy telefondarğa qosymşalardy satyp alyp tabys köremın dep tüsındırdı. Ralf quanğanynan töbesı kökke jettı. Ol älgı adamğa özınıñ mobildık qosymşasy turaly aityp berdı. Älgı kısıge Ralftıñ bastamasy ūnap, ol onymen ıskerlık kezesu künın belgıledı.
Скрыть текст
      98. Үй шаруасындағы әке
      Джастин үй шаруасындағы әке еді. Бұл бала шағаға қарау және үйдің шаруаларын тындыру дегенді білдіреді. Жұмысқа оның әйелі баратын. Бір-екі жыл Джастин мұғалім болып жұмыс жасаған. Ол сол жұмысты жақсы көретін. Сосын оның әйелі Терри құрсақ көтерді. Бастапқыда олар екеуі де жұмыс істеп күтуші жалдамақ болған. Ақырында Джастин өзі үйде отырып баланы қарайтын болса, жақсы болады деп шешті. Онсыз да мұғалім болып жұмыс істеп ол көп ақша таппайтын. Оған қоса ол енді баласының тәрбиесін өз қадағалауында ұстайтын болады.
      Джастинге үй шаруасындағы әке болу ұнайтын. Оған өз баласының өзі не үйретсе, соны игеріп жүргенін көру де ұнайтын. Ол баласының дұрыс тәрбие алғанын қадағалауды қалады. Джастин баласына кітап оқуды, таза ауаға шығарып жүруді және оны құнарлы тамақтандыруды да ұмытпады. Үй шаруасында әке болудың ең үлкен қиындығы- өз достарынан осыған байланысты сын есту болатын. Олар оның үй шаруасымен айналысатынын күлкі қып келемеждейтін. Бастапқыда мұндай пікірлер оны алаңдататын, ал қазір ол мұндай ойларға аса көп мән бере бермейді.
      Не болса да Джастин өз жұмысы туралы ойлап, сағынатын. Ол қайтадан мектепке барып, балаларды оқытатын күнді күтіп жүрген. Ол баласы 13 жасқа толғанда жұмысына оралуды жоспарлап жүрген. Ол дәл осы уақытта ұлының ақ пен қараны өз бетімен ажырататын кезі келеді деп санайтын.

      98. Üi şaruasyndağy äke
      Djastin üi şaruasyndağy äke edı. Būl bala şağağa qarau jäne üidıñ şarualaryn tyndyru degendı bıldıredı. Jūmysqa onyñ äielı baratyn. Bır-ekı jyl Djastin mūğalım bolyp jūmys jasağan. Ol sol jūmysty jaqsy köretın. Sosyn onyñ äielı Terri qūrsaq köterdı. Bastapqyda olar ekeuı de jūmys ıstep kütuşı jaldamaq bolğan. Aqyrynda Djastin özı üide otyryp balany qaraityn bolsa, jaqsy bolady dep şeştı. Onsyz da mūğalım bolyp jūmys ıstep ol köp aqşa tappaityn. Oğan qosa ol endı balasynyñ tärbiesın öz qadağalauynda ūstaityn bolady.
      Djastinge üi şaruasyndağy äke bolu ūnaityn. Oğan öz balasynyñ özı ne üiretse, sony igerıp jürgenın köru de ūnaityn. Ol balasynyñ dūrys tärbie alğanyn qadağalaudy qalady. Djastin balasyna kıtap oqudy, taza auağa şyğaryp jürudı jäne ony qūnarly tamaqtandyrudy da ūmytpady. Üi şaruasynda äke boludyñ eñ ülken qiyndyğy- öz dostarynan osyğan bailanysty syn estu bolatyn. Olar onyñ üi şaruasymen ainalysatynyn külkı qyp kelemejdeitın. Bastapqyda mūndai pıkırler ony alañdatatyn, al qazır ol mūndai oilarğa asa köp män bere bermeidı.
      Ne bolsa da Djastin öz jūmysy turaly oilap, sağynatyn. Ol qaitadan mektepke baryp, balalardy oqytatyn kündı kütıp jürgen. Ol balasy 13 jasqa tolğanda jūmysyna oraludy josparlap jürgen. Ol däl osy uaqytta ūlynyñ aq pen qarany öz betımen ajyratatyn kezı keledı dep sanaityn.
Скрыть текст
      99. Оқудан қалып қою
      Дарси колледжде алты жыл бойы оқыды. Адамдардың көбісі колледжде төрт жыл оқып, бітіріп кетіп жатады. Ал Дарсидің жағдайы басқаша болды. Ол бәрін дұрыс жоспарлап алмаған еді. Бірінші жылы ол ата-анасынан кеткеніне қатты қуанып жүрген. Күн сайын ол үйіне өте кеш келетін болды. Ол спирттік ішімдіктерді асыра пайдаланды. Ол бұрыс жолдағы адамдармен араласатын болды. Ол сабақтарға бармай қалып жүрді. Ақырында оған көптеген курстарды қайта өту керек болды.
      Келесі жылы Дарси өзін дұрыстап қолға ала бастады. Ол түн ортасына дейін қаңғыруды қойды. Ол жақсы оқып жүрген адамдармен жақсы достасып кетті. Ол сабақтарынан қалмай оларға уақытылы дайындалып жүрді. Алайда Дарси өзінің таңдаған мамандығын саяси ғылымға ауыстырмақ болып шешті. Енді ол өтіп жатқан химия курстары оған пайдасыз болып қалды. Енді оған бірінші жылдан бастап өту керек болған ғылыми саясат курстарын өтіп шығу қажет болды.
      Үшінші жылы Дарси кәдімгі студентпен салыстырғанда көп курстар алған еді. Бұл өте көп мөлшерде күш талап ететін. Ол таңғы 7-ден кешкі 6-ға дейін сабақтарға дайындалды. Ол өзіне бірде-бір курс туралы ойланып жататын халде емес секілді көрінген. Ол өте аз ұйықтайтын. Ол колледждің психологімен сөйлескен, ол оған екі курстан шығуды ұсынған еді. Психолог оған жаман баға алып, колледжді уақытында бітіргеннен гөрі жақсы бағалар алып, колледжде ұзағырақ қалған дұрыс екенін айтты. Дарси екі басқа курстан шығып, колледжде тағы артық екі жылға қалуға мәжбүр болды.

      99. Oqudan qalyp qoiu
      Darsi kolejde alty jyl boiy oqydy. Adamdardyñ köbısı kolejde tört jyl oqyp, bıtırıp ketıp jatady. Al Darsidıñ jağdaiy basqaşa boldy. Ol bärın dūrys josparlap almağan edı. Bırınşı jyly ol ata-anasynan ketkenıne qatty quanyp jürgen. Kün saiyn ol üiıne öte keş keletın boldy. Ol spirttık ışımdıkterdı asyra paidalandy. Ol būrys joldağy adamdarmen aralasatyn boldy. Ol sabaqtarğa barmai qalyp jürdı. Aqyrynda oğan köptegen kurstardy qaita ötu kerek boldy.
      Kelesı jyly Darsi özın dūrystap qolğa ala bastady. Ol tün ortasyna deiın qañğyrudy qoidy. Ol jaqsy oqyp jürgen adamdarmen jaqsy dostasyp kettı. Ol sabaqtarynan qalmai olarğa uaqytyly daiyndalyp jürdı. Alaida Darsi özınıñ tañdağan mamandyğyn saiasi ğylymğa auystyrmaq bolyp şeştı. Endı ol ötıp jatqan himia kurstary oğan paidasyz bolyp qaldy. Endı oğan bırınşı jyldan bastap ötu kerek bolğan ğylymi saiasat kurstaryn ötıp şyğu qajet boldy.
      Üşınşı jyly Darsi kädımgı studentpen salystyrğanda köp kurstar alğan edı. Būl öte köp mölşerde küş talap etetın. Ol tañğy 7-den keşkı 6-ğa deiın sabaqtarğa daiyndaldy. Ol özıne bırde-bır kurs turaly oilanyp jatatyn halde emes sekıldı körıngen. Ol öte az ūiyqtaityn. Ol kolejdıñ psihologımen söilesken, ol oğan ekı kurstan şyğudy ūsynğan edı. Psiholog oğan jaman bağa alyp, kolejdı uaqytynda bıtırgennen görı jaqsy bağalar alyp, kolejde ūzağyraq qalğan dūrys ekenın aitty. Darsi ekı basqa kurstan şyğyp, kolejde tağy artyq ekı jylğa qaluğa mäjbür boldy.
Скрыть текст
      100. Курстарға жазылу мерзімдері
      Колледжде бәрінің де не ана, не мына бір курсқа жазылуға әртүрлі мерзімдері бар еді. Кейбір адамдарда ерте жазылу мерзімі болса, енді біреулерінде кеш мерзімдер еді. Мерзімдер. Сіз көбірек курстарға барған сайын, соншалықты тіркелу мерзіміңіз ерте болады. Міне, сондықтан жоғары курста оқитындарда тіркелу мерзімі ерте болады. Барлық спортшы студенттер, шәкіртақы алатын студенттер және төмен табыс деңгейіндегі студенттер ерте тіркелу мерзіміне ілігеді.
      Көптеген студенттер өздерінің тіркелу мерзімдеріне наразы болады. Кешірек болатын тіркелу мерзімі дегеніңіз сіз қалаған курстарыңызға түсе алмай қаласыз дегенді білдіреді. Сізге керекті курсқа түспей қалған дегеніңіз сіз оқуыңызды уақытылы бітіре алмайсыз дегенге келеді. Бұл мемлекеттік оқу орталықтарындағы үлкен мәселе болып отыр. Әр семестр сайын көптеген студенттер өздерінің тіркелу мерзімдеріне шағымдану үшін кезекке тұрып жатады. Жоғары білім беру орындарында оқуға байланысты сұрақтар жөніндегі кеңесшілер студенттерге әрдайым бір нәрсені қайталап айтады: «Бұған ешнәрсе де жасап көмектесе алмайсыздар».
      Олардың ата-аналары да бұған шағымдарын білдіріп жатады. Кеңесшілер оларға да дәл соны қайталап айтады. Шағымданушы ата-ананың біреуі заңгер болатын. Ол Білім беру орталығын сотқа берді. Ештеңе өнбеді. Студенттер спортшылардың да ерте тіркелу мерзіміне ілігуіне қарсы болып, наразылықтарын білдіріп жатты. Оқу мәселесіне байланысты тәлімгерлер де: «Ереже орнатып жатқан біздер емес», - дейді.

      100. Kurstarğa jazylu merzımderı
      Kolejde bärınıñ de ne ana, ne myna bır kursqa jazyluğa ärtürlı merzımderı bar edı. Keibır adamdarda erte jazylu merzımı bolsa, endı bıreulerınde keş merzımder edı. Merzımder. Sız köbırek kurstarğa barğan saiyn, sonşalyqty tırkelu merzımıñız erte bolady. Mıne, sondyqtan joğary kursta oqityndarda tırkelu merzımı erte bolady. Barlyq sportşy studentter, şäkırtaqy alatyn studentter jäne tömen tabys deñgeiındegı studentter erte tırkelu merzımıne ılıgedı.
      Köptegen studentter özderınıñ tırkelu merzımderıne narazy bolady. Keşırek bolatyn tırkelu merzımı degenıñız sız qalağan kurstaryñyzğa tüse almai qalasyz degendı bıldıredı. Sızge kerektı kursqa tüspei qalğan degenıñız sız oquyñyzdy uaqytyly bıtıre almaisyz degenge keledı. Būl memlekettık oqu ortalyqtaryndağy ülken mäsele bolyp otyr. Är semestr saiyn köptegen studentter özderınıñ tırkelu merzımderıne şağymdanu üşın kezekke tūryp jatady. Joğary bılım beru oryndarynda oquğa bailanysty sūraqtar jönındegı keñesşıler studentterge ärdaiym bır närsenı qaitalap aitady: «Būğan eşnärse de jasap kömektese almaisyzdar».
      Olardyñ ata-analary da būğan şağymdaryn bıldırıp jatady. Keñesşıler olarğa da däl sony qaitalap aitady. Şağymdanuşy ata-ananyñ bıreuı zañger bolatyn. Ol Bılım beru ortalyğyn sotqa berdı. Eşteñe önbedı. Studentter sportşylardyñ da erte tırkelu merzımıne ılıguıne qarsy bolyp, narazylyqtaryn bıldırıp jatty. Oqu mäselesıne bailanysty tälımgerler de: «Ereje ornatyp jatqan bızder emes», - deidı.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Nurdaulet Aspenov, Гульнар Абдраимова, Жанара Қабина, Алтынгуль Кептербаева, Аслан Бисенов, Жанар Амангалиева, Гаухар Назымбекова, Акжайык Сабырбаева, Мади Толегенов, Назгуль Тынбаева, Рахат Уйсымбаев.
Корректор текстов на казахском языке: Атлас Кудайбергенова



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Казахский по уровням. Ур.5, стр.4 Вернуться к началу Лёгкое чтение. Том 1, стр.1  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга