Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Лёгкое чтение (Easy Reading)

Том 3, страница 2
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      21. Жаңа сайлаушы
      Оскардың Нью-Йоркке көшіп келгеніне көп болған жоқ. Ол дауыс беру үшін тіркеуге тұрды. Бір аптадан соң ол сайлаушы карточкасын алды. Ол енді тіркелген сайлаушы. Ол сайлау комиссиясынан сайлаушы жадынамасын оқып шықты. Онда егер сайлаушы тарапынан қандай да бір сұрақ туындағанда, байланыса алатын телефон нөмірі көрсетілген. Оның бір сұрағы болды. Ол дауыс беруге қатысу үшін шығару талонын пайдаланғысы келді. Бірақ жадынамада шығару талонын тек сырқаттар мен физикалық мүгедектігі бар жандарға берілетіндігі айтылған. Бірақ ол ешқандай ауру емес еді. Ол көрсетілген нөмірге телефон шалып: «Мен сырқат емеспін. Мүгедек емеспін. Бірақ мен дауыс беру үшін шығару талонын пайдаланғым келеді», - деді. «Сіздің мекен-жайыңыз қандай? Бүгін мен сіздің поштаңызға өтініш үлгісін жолдаймын. Сіз әр сайлауда дауыс беру үшін шығару талонын алатын боласыз», - деді Люис. «Бірақ қиындықтар туындамай ма? - деп сұрады Оскар. - Сайлаушы жадынамасында менің сырқат немесе мүгедек болуым керектігі жазылған ғой». «Уайымдамаңыз. Біз мұны қайта жазып түзейміз», - деп жауап берді Люис.

      21. Jaña sailauşy
      Oskardyñ Nü-İorkke köşıp kelgenıne köp bolğan joq. Ol dauys beru üşın tırkeuge tūrdy. Bır aptadan soñ ol sailauşy kartoşkasyn aldy. Ol endı tırkelgen sailauşy. Ol sailau komisiasynan sailauşy jadynamasyn oqyp şyqty. Onda eger sailauşy tarapynan qandai da bır sūraq tuyndağanda, bailanysa alatyn telefon nömırı körsetılgen. Onyñ bır sūrağy boldy. Ol dauys beruge qatysu üşın şyğaru talonyn paidalanğysy keldı. Bıraq jadynamada şyğaru talonyn tek syrqattar men fizikalyq mügedektıgı bar jandarğa berıletındıgı aitylğan. Bıraq ol eşqandai auru emes edı. Ol körsetılgen nömırge telefon şalyp: «Men syrqat emespın. Mügedek emespın. Bıraq men dauys beru üşın şyğaru talonyn paidalanğym keledı», - dedı. «Sızdıñ meken-jaiyñyz qandai? Bügın men sızdıñ poştañyzğa ötınış ülgısın joldaimyn. Sız är sailauda dauys beru üşın şyğaru talonyn alatyn bolasyz», - dedı Lüis. «Bıraq qiyndyqtar tuyndamai ma? - dep sūrady Oskar. - Sailauşy jadynamasynda menıñ syrqat nemese mügedek boluym kerektıgı jazylğan ğoi». «Uaiymdamañyz. Bız mūny qaita jazyp tüzeimız», - dep jauap berdı Lüis.
Скрыть текст
      22. Оның әйелі қайда? (1)
      Кеш қарайып келеді. Оның әйелі әлі үйде емес еді. Ол уайымдады. Оның әйелі жылжымайтын мүлік бойынша агент еді. Ол клиенттерге пәтерлерді көрсететін. Ол пәтерлерді күн сайын көрсетіп жүретін. Ол пәтерлерді бүкіл қала ішінен аралайтын. Ол пәтерлерді Манхеттеннің үстіңгі бөлігінде көрсетіп жүрген. Ол пәтерлерді Манхеттеннің орталығынан да көрсететін. Және төменгі жартысында да көрсететін. Оны жұмысының мәні мынада еді: Клиенттермен үйдің маңында кездесу. Сол үйден бір не екі пәтерді аралап қарау. Басқа үйге бару. Сол үйден тағы бір-екі үйді қарап шығу. Үйлерді бірінен соң бірін аралау. Бір пәтерден соң келесісін қарау. Жеделсатыда жүру. Баспалдақтармен мініп-түсу. Кейде метроны да қолдану. Кейде автобуспен жүру. Егер ол кешігіп жатса, күйеуіне қоңырау соғып жіберетін. Ол әйелінің ұялы телефонына қоңырау шалды. Әйелі сәлем деді. Ол да оған сәлем деді. Әйелі жауап қайырмады. Ол ештеңе естіген жоқ. Ол тағы да сәлем деп айтты. Жауап болмады. Телефон жым-жырт тыныш тұрды.

      22. Onyñ äielı qaida? (1)
      Keş qaraiyp keledı. Keş qaraiyp keledı. Onyñ äielı älı üide emes edı. Ol uaiymdady. Onyñ äielı jyljymaityn mülık boiynşa agent edı. Ol klientterge päterlerdı körsetetın. Ol päterlerdı kün saiyn körsetıp jüretın. Ol päterlerdı bükıl qala ışınen aralaityn. Ol päterlerdı Manhettennıñ üstıñgı bölıgınde körsetıp jürgen. Ol päterlerdı Manhettennıñ ortalyğynan da körsetetın. Jäne tömengı jartysynda da körsetetın. Ony jūmysynyñ mänı mynada edı: Klienttermen üidıñ mañynda kezdesu. Sol üiden bır ne ekı päterdı aralap qarau. Basqa üige baru. Sol üiden tağy bır-ekı üidı qarap şyğu. Üilerdı bırınen soñ bırın aralau. Bır päterden soñ kelesısın qarau. Jedelsatyda jüru. Baspaldaqtarmen mınıp-tüsu. Keide metrony da qoldanu. Keide avtobuspen jüru. Eger ol keşıgıp jatsa, küieuıne qoñyrau soğyp jıberetın. Ol äielınıñ ūialy telefonyna qoñyrau şaldy. Äielı sälem dedı. Ol da oğan sälem dedı. Äielı jauap qaiyrmady. Ol eşteñe estıgen joq. Ol tağy da sälem dep aitty. Jauap bolmady. Telefon jym-jyrt tynyş tūrdy.
Скрыть текст
      23. Оның әйелі қайда? (2)
      Кім қоңырауға жауап берді? Бұл оның әйелінің дәл өзі болды ма екен? Әлде бұл басқа бір әйел ме? Әлдекім оның әйелінің ұялы телефонын ұрлап кеткені ме? Оның әйелінің халі жақсы болды ма екен? Ол қайтадан қоңырау шалды. Оның бар естігені әйелінің жазып қойған хабарламасы болды. Ол оған дыбыс хабарламасын қалдырды. «Қазір тоғыздан отыз кетті. Сен қайдасың? Маған бірден қоңырау шал», - деді ол хабарламада. Ол күте тұрды. Бірақ әйелі байланысқа шықпады. Ол оған тағы қоңырау шалды. Ол тағы да хабарлама қалдырды. «Маған дереу хабарласшы, өтінемін. Мен уайымдап отырмын. Маған тап қазір қоңырау шал, болмаса мен полицияға қоңырау шаламын». Ол күте тұрды. Ол әлі де хабарласпады. Полицияға хабарлау керек пе? Ол оларға не дейді? Сіздер менің әйелімді таба аласыздар ма? Ол Манхеттеннің бер жерінде жүр. Ол пәтер есігінің ашылып жатқанын естіді. «Мен үйдемін», - деген оның әйелінің дауысы шықты. Ол иығынан ауыр жүк түскендей сезімде болды. «Неге мен қоңырау шалғанда тұтқаны қоя салдың?» - деп сұрады күйеуі. «Мен сәлем деп айттым ғой, - деді әйелі. - Мен дәл метроға кіріп бара жатқанмын. Мен баспалдақпен төмен түсіп бара жатқанмын. Сен маған жауап бермедің. Сосын мен тұтқаны тастап жібердім».

      23. Onyñ äielı qaida? (2)
      Kım qoñyrauğa jauap berdı? Būl onyñ äielınıñ däl özı boldy ma eken? Älde būl basqa bır äiel me? Äldekım onyñ äielınıñ ūialy telefonyn ūrlap ketkenı me? Onyñ äielınıñ halı jaqsy boldy ma eken? Ol qaitadan qoñyrau şaldy. Onyñ bar estıgenı äielınıñ jazyp qoiğan habarlamasy boldy. Ol oğan dybys habarlamasyn qaldyrdy. «Qazır toğyzdan otyz kettı. Sen qaidasyñ? Mağan bırden qoñyrau şal», - dedı ol habarlamada. Ol küte tūrdy. Bıraq äielı bailanysqa şyqpady. Ol oğan tağy qoñyrau şaldy. Ol tağy da habarlama qaldyrdy. «Mağan dereu habarlasşy, ötınemın. Men uaiymdap otyrmyn. Mağan tap qazır qoñyrau şal, bolmasa men polisiağa qoñyrau şalamyn». Ol küte tūrdy. Ol älı de habarlaspady. Polisiağa habarlau kerek pe? Ol olarğa ne deidı? Sızder menıñ äielımdı taba alasyzdar ma? Ol Manhettennıñ ber jerınde jür. Ol päter esıgınıñ aşylyp jatqanyn estıdı. «Men üidemın», - degen onyñ äielınıñ dauysy şyqty. Ol iyğynan auyr jük tüskendei sezımde boldy. «Nege men qoñyrau şalğanda tūtqany qoia saldyñ?» - dep sūrady küieuı. «Men sälem dep aittym ğoi, - dedı äielı. - Men däl metroğa kırıp bara jatqanmyn. Men baspaldaqpen tömen tüsıp bara jatqanmyn. Sen mağan jauap bermedıñ. Sosyn men tūtqany tastap jıberdım».
Скрыть текст
      24. Құлыптаулы есік
      Нью-Йоркте жексенбі күні еді. Ер адамға шамалы ақша керек болған еді. Ол бұрыштағы банкке барды. Банктің маңында бір жабық жерде алты банкомат бар еді. Банкоматтың біреуінен бір әйел адам керегін алып жатты. Ер адам есікті өзіне қарай тартты. Есік құлыптаулы екен. Ол есікті өзіне қарай тағы тартып көрді. Ана әйел ішке қалай кірді екен деп ойлады ол. Әлгі әйел банкоматтағы жұмысын бітірді. Әйел ол тұрған жаққа қарай келе жатты. Ол әйел есікті ашып көшеге шықты. Ер адам есікті ұстап қалып, ішке кіріп кетті. Жаңағы әйел де біреудің шыққанын күткен болар деп ойлады ол. Ол карточканы банкоматка енгізді. Ол керек ақшасын алды. Ол есікке қарай барды. Дәл сол кезде ішке жас қыз кіріп келді. Ол көргеніне сене алмады. «Кешіріңіз, сіз ішке қалай кіріп кеттіңіз? Бұл есік сырттан жабық тұр еді ғой». «Сырттағы есіктің жанында бір кетік бар, - деді жас қыз. - Жай ғана сол арнайы кесілген жерге банкоматыңыздың карточкасын салыңыз. Сосын есік ашылады».

      24. Qūlyptauly esık
      Nü-İorkte jeksenbı künı edı. Er adamğa şamaly aqşa kerek bolğan edı. Ol būryştağy bankke bardy. Banktıñ mañynda bır jabyq jerde alty bankomat bar edı. Bankomattyñ bıreuınen bır äiel adam keregın alyp jatty. Er adam esıktı özıne qarai tartty. Esık qūlyptauly eken. Ol esıktı özıne qarai tağy tartyp kördı. Ana äiel ışke qalai kırdı eken dep oilady ol. Älgı äiel bankomattağy jūmysyn bıtırdı. Äiel ol tūrğan jaqqa qarai kele jatty. Ol äiel esıktı aşyp köşege şyqty. Er adam esıktı ūstap qalyp, ışke kırıp kettı. Jañağy äiel de bıreudıñ şyqqanyn kütken bolar dep oilady ol. Ol kartoşkany bankomatka engızdı. Ol kerek aqşasyn aldy. Ol esıkke qarai bardy. Däl sol kezde ışke jas qyz kırıp keldı. Ol körgenıne sene almady. «Keşırıñız, sız ışke qalai kırıp kettıñız? Būl esık syrttan jabyq tūr edı ğoi». «Syrttağy esıktıñ janynda bır ketık bar, - dedı jas qyz. - Jai ğana sol arnaiy kesılgen jerge bankomatyñyzdyñ kartoşkasyn salyñyz. Sosyn esık aşylady».
Скрыть текст
      25. Сөз іздеу бас қатырғышы
      Сөз іздеу - қызықты ауызша бас қатырғыш. Бұл ойынды ағылшын тілін үйретіп және үйреніп жүрген адамдар ойнай алады. Әр ойжұмбақ бір адамға арналған. Ойнап отырған адам жасырулы сөзді іздейді. Жасырулы сөздер торда орналасқан. Торда 100 немесе одан да көп шаршылар бар. Әр шаршыда бір әріп бар. Әріптер топтамасы сөзді шығарады. Сөздер тізімі тордан тыс тұрады. Ойыншы тізімге қарайды. Ол торға қарайды. Ол тізімдегі сөздер мен тордағы сөздер арасында сәйкестік табуға тырысады. Жасырын сөздерді табу қиын болады. Сөздер тігінен және көлденеңінен оқылады. Олар қиғашынан да және оған қарама қарсы да оқылады. Оларды табу қиын. Оларды тапқан қызықты. Әр бас қатырғыштағы сөз басқа бір санатқа жатқызылады. Санаттарға автомобильдер, жан-жануарлар және азық-түліктер кіргізіледі. Санаттардың көптеген түрі бар. Сөз іздеу жайлы бас қатырғыштар көп таралған танымал ойын. Ойыншыларға сөз іздеу үшін арнайы кітаптар сатып алуларына болады. Ойыншылар сөз іздейтін бас қатырғыштарды онлайнда іздеу арқылы тапса болады.

      25. Söz ızdeu bas qatyrğyşy
      Söz ızdeu - qyzyqty auyzşa bas qatyrğyş. Būl oiyndy ağylşyn tılın üiretıp jäne üirenıp jürgen adamdar oinai alady. Är oijūmbaq bır adamğa arnalğan. Oinap otyrğan adam jasyruly sözdı ızdeidı. Jasyruly sözder torda ornalasqan. Torda 100 nemese odan da köp şarşylar bar. Är şarşyda bır ärıp bar. Ärıpter toptamasy sözdı şyğarady. Sözder tızımı tordan tys tūrady. Oiynşy tızımge qaraidy. Ol torğa qaraidy. Ol tızımdegı sözder men tordağy sözder arasynda säikestık tabuğa tyrysady. Jasyryn sözderdı tabu qiyn bolady. Sözder tıgınen jäne köldeneñınen oqylady. Olar qiğaşynan da jäne oğan qarama qarsy da oqylady. Olardy tabu qiyn. Olardy tapqan qyzyqty. Är bas qatyrğyştağy söz basqa bır sanatqa jatqyzylady. Sanattarğa avtomobilder, jan-januarlar jäne azyq-tülıkter kırgızıledı. Sanattardyñ köptegen türı bar. Söz ızdeu jaily bas qatyrğyştar köp taralğan tanymal oiyn. Oiynşylarğa söz ızdeu üşın arnaiy kıtaptar satyp alularyna bolady. Oiynşylar söz ızdeitın bas qatyrğyştardy onlainda ızdeu arqyly tapsa bolady.
Скрыть текст
      26. Жағалаулардың суреттері
      Бұл суретте теңіз жағалауы бейнеленген. Негізгі түстері: көк, ақ және қоңыр. Аспан ақшыл көк. Ақшыл бұлттар, ақшыл көк аспанның жартысын жауып тұр. Әуеде екі ақ құс ұшып жүр. Суреттің төменгі жартысында - ақ құм мен қоңыр бұталар. Суреттің төменгі оң жағында мұхиттың бір бөлігін көруге болады. Мұхит қара көк, кішігірім ақшыл толқындарымен. Толқындар арқылы кеме жүзіп барады. Кеменің төрт үлкен ақ желкені бар. Кеме ағаштан жасалған. Ақ құмның бетінде ескі ағаш үй бейнеленген. Кірпіш мұржадан түтін білінбейді. Оның төбесі ортасынан төмен иіліп түсіп кеткен. Үйдің алдыңғы бөлігінде верандасы бар. Веранданы бес үлкен баған тіреп тұр. Үй сыртында кір жаятын жіп тарып қойған. Жіпте кір жаюлы тұр. Бірақ еш жерде адам көрінбейді. Олар, мүмкін, үйдің ішінде болар. Мүмкін, жағалауда қыдырып жүрген шығар.

      26. Jağalaulardyñ suretterı
      Būl surette teñız jağalauy beinelengen. Negızgı tüsterı: kök, aq jäne qoñyr. Aspan aqşyl kök. Aqşyl būlttar, aqşyl kök aspannyñ jartysyn jauyp tūr. Äuede ekı aq qūs ūşyp jür. Surettıñ tömengı jartysynda - aq qūm men qoñyr būtalar. Surettıñ tömengı oñ jağynda mūhittyñ bır bölıgın köruge bolady. Mūhit qara kök, kışıgırım aqşyl tolqyndarymen. Tolqyndar arqyly keme jüzıp barady. Kemenıñ tört ülken aq jelkenı bar. Keme ağaştan jasalğan. Aq qūmnyñ betınde eskı ağaş üi beinelengen. Kırpış mūrjadan tütın bılınbeidı. Onyñ töbesı ortasynan tömen iılıp tüsıp ketken. Üidıñ aldyñğy bölıgınde verandasy bar. Verandany bes ülken bağan tırep tūr. Üi syrtynda kır jaiatyn jıp taryp qoiğan. Jıpte kır jaiuly tūr. Bıraq eş jerde adam körınbeidı. Olar, mümkın, üidıñ ışınde bolar. Mümkın, jağalauda qydyryp jürgen şyğar.
Скрыть текст
      27. Арзан медициналық сақтандыру
      Ол конвертті ашты. Оның ішінде жарнама. Ол медициналық сақтандырудың жарнамасы болатын. Оған қосымша медициналық сақтандыру қажет пе? Тіпті оның медициналық сақтандыруы болған да жоқ. Аурухананың есептерін төлеу үшін оған қосымша ақша қажет пе? Қосымша ақша қаражаттың болғаны жаман емес деп ойлады ол. Оқуды әрі қарай жалғастырды. Жарнамада Нью-Йорк қаласында ауруханада адамдар орта есеппен 7 күн болады делінген. Нью-Йорк қаласында бір күннің орташа құны 3000 доллар. Арзанырақ штатқа көшу керек деп ойлады. Алайда көшумен байланысты шығындарды оның қалтасы көтермеді. Әрі қарай оқыды. Сақтандыру төлемі айына 15 долларды құрайтыны жазылған. Арзан деп ол ойлады. Әрі қарай сақтандыру компаниясы күніне 50 доллар төлейтіні айтылған. Ол күлді. Менің ауруханалық есебім күніне 3000 долларды құрайды. Менің қосымша медициналық сақтандыруым күніне 50 доллар береді. Оның пайдасы қанша? Күніне 50 доллардан қандай пайда?

      27. Arzan medisinalyq saqtandyru
      Ol konverttı aşty. Onyñ ışınde jarnama. Ol medisinalyq saqtandyrudyñ jarnamasy bolatyn. Oğan qosymşa medisinalyq saqtandyru qajet pe? Tıptı onyñ medisinalyq saqtandyruy bolğan da joq. Auruhananyñ esepterın töleu üşın oğan qosymşa aqşa qajet pe? Qosymşa aqşa qarajattyñ bolğany jaman emes dep oilady ol. Oqudy ärı qarai jalğastyrdy. Jarnamada Nü-İork qalasynda auruhanada adamdar orta eseppen 7 kün bolady delıngen. Nü-İork qalasynda bır künnıñ ortaşa qūny 3000 dollar. Arzanyraq ştatqa köşu kerek dep oilady. Alaida köşumen bailanysty şyğyndardy onyñ qaltasy kötermedı. Ärı qarai oqydy. Saqtandyru tölemı aiyna 15 dollardy qūraityny jazylğan. Arzan dep ol oilady. Ärı qarai saqtandyru kompaniasy künıne 50 dollar töleitını aitylğan. Ol küldı. Menıñ auruhanalyq esebım künıne 3000 dollardy qūraidy. Menıñ qosymşa medisinalyq saqtandyruym künıne 50 dollar beredı. Onyñ paidasy qanşa? Künıne 50 dollardan qandai paida?
Скрыть текст
      28. Жыртық шалбар
      Ер адам дәріханаға кірді. Эскалатормен төмен түсті. Өзіне қажет затты таба алмады. Эскалатормен жоғары көтерілді. Бірнеше секундтан соң оның шалбарының қалтасы бір нәрсеге ілініп қалды. Шалбарының қалтасын босату үшін шалбарын тартып көрді. Бұған не болды екен деп өз - өзінен іштей сұрады ол. Не болғанын білу үшін артына бұрылып қарады. Ол кішкентай бұранданы көрді. Босап кеткен бұранда эскалатордың іргесінде салбырап тұр екен. Эскалатормен жоғары көтерілді. Өзінің шалбарына қарады. Шалбарының қалтасы жыртылып қалыпты. Шалбарында кішкентай тесік пайда болыпты. Бұл бұранда біреуді жаралауы мүмкін еді ғой. Мен бұл жағдайды біреуге барып ескертейін деп ойлады ол. Эскалатор жөндейтін жұмыскерді тауып алды. Ер адам болған жағдайды баяндап берді. Босап қалған бұранданы көрсетті. Эскалатор жөндеуші кешірім сұрады. «Қобалжымаңыз. Біз сіздің шалбарыңыздың жөндеу құнын өтейміз, тек бізге соған жұмсалатын ақшаның есеп шотын әкелсеңіз болды. Сонан соң тез арада бұранданы жөндеумен айналысамыз». Ер адам жөндеушіге ризалығын білдірді. Бір аптадан соң ол қайта осында келді. Босаған бұранда сол қалпында эскалатордың қабырғасында салбырап тұрды.

      28. Jyrtyq şalbar
      Er adam därıhanağa kırdı. Eskalatormen tömen tüstı. Özıne qajet zatty taba almady. Eskalatormen joğary köterıldı. Bırneşe sekundtan soñ onyñ şalbarynyñ qaltasy bır närsege ılınıp qaldy. Şalbarynyñ qaltasyn bosatu üşın şalbaryn tartyp kördı. Būğan ne boldy eken dep öz - özınen ıştei sūrady ol. Ne bolğanyn bılu üşın artyna būrylyp qarady. Ol kışkentai būrandany kördı. Bosap ketken būranda eskalatordyñ ırgesınde salbyrap tūr eken. Eskalatormen joğary köterıldı. Özınıñ şalbaryna qarady. Şalbarynyñ qaltasy jyrtylyp qalypty. Şalbarynda kışkentai tesık paida bolypty. Būl būranda bıreudı jaralauy mümkın edı ğoi. Men būl jağdaidy bıreuge baryp eskerteiın dep oilady ol. Eskalator jöndeitın jūmyskerdı tauyp aldy. Er adam bolğan jağdaidy baiandap berdı. Bosap qalğan būrandany körsettı. Eskalator jöndeuşı keşırım sūrady. «Qobaljymañyz. Bız sızdıñ şalbaryñyzdyñ jöndeu qūnyn öteimız, tek bızge soğan jūmsalatyn aqşanyñ esep şotyn äkelseñız boldy. Sonan soñ tez arada būrandany jöndeumen ainalysamyz». Er adam jöndeuşıge rizalyğyn bıldırdı. Bır aptadan soñ ol qaita osynda keldı. Bosağan būranda sol qalpynda eskalatordyñ qabyrğasynda salbyrap tūrdy.
Скрыть текст
      29. Оның терезесінен көрініс (1)
      Ер адамның жатын бөлмесінің терезесі үлкен еді. Оның жазу үстелі де сол бөлмеде тұратын. Ол үстел үлкен терезенің қасында орналасқан еді. Ер адам өзінің жазу үстелінің басында отыр еді. Ол шығысқа қарай қарап отырған. Ол шығыстағы Ист-Ривер өзені жағына қарап отырған. Ист-Ривер бұғазы алты кварталдан кейінгі жерде еді. Бірақ ол Ист-Риверді көріп отырған жоқ. Ғимараттар оны көруге бөгет болып тұр. Нью-Йорктағы ғимараттар ормандағы ағаштар секілді. Олар айналаның барлығында. Және олар әдемі көрінеді. Олардың бәрі әртүрлі салынған. Ол 13 түрлі ғимаратты көре алады. Ең қашықтағы ғимарат шамамен үш кварталдан соң орналасқан. Ғимараттардың көбісінің биіктігі 12 қабаттай болып қалады. Олардың біршамсы ашық-қоңыр түсті немесе күңгірт-ақ түсті болып келген. Бірақ ең биігі толығымен қызыл түсті болатын. Олардың үстінен ақ түтін көтерілген. Оның батыс жартысында терезелері жоқ еді. Батыс қабырғасы қызыл кірпіштен қаланған. Мүмкін, қызыл кірпіш әйнек терезелерден арзан тұратын шығар. Бұл ғимараттың түрме болуы да мүмкін.

      29. Onyñ terezesınen körınıs (1)
      Er adamnyñ jatyn bölmesınıñ terezesı ülken edı. Onyñ jazu üstelı de sol bölmede tūratyn. Ol üstel ülken terezenıñ qasynda ornalasqan edı. Er adam özınıñ jazu üstelınıñ basynda otyr edı. Ol şyğysqa qarai qarap otyrğan. Ol şyğystağy İst-River özenı jağyna qarap otyrğan. İst-River būğazy alty kvartaldan keiıngı jerde edı. Bıraq ol İst-Riverdı körıp otyrğan joq. Ğimarattar ony köruge böget bolyp tūr. Nü-İorktağy ğimarattar ormandağy ağaştar sekıldı. Olar ainalanyñ barlyğynda. Jäne olar ädemı körınedı. Olardyñ bärı ärtürlı salynğan. Ol 13 türlı ğimaratty köre alady. Eñ qaşyqtağy ğimarat şamamen üş kvartaldan soñ ornalasqan. Ğimarattardyñ köbısınıñ biıktıgı 12 qabattai bolyp qalady. Olardyñ bırşamsy aşyq-qoñyr tüstı nemese küñgırt-aq tüstı bolyp kelgen. Bıraq eñ biıgı tolyğymen qyzyl tüstı bolatyn. Olardyñ üstınen aq tütın köterılgen. Onyñ batys jartysynda terezelerı joq edı. Batys qabyrğasy qyzyl kırpışten qalanğan. Mümkın, qyzyl kırpış äinek terezelerden arzan tūratyn şyğar. Būl ğimarattyñ türme boluy da mümkın.
Скрыть текст
      30. Оның терезесінен көрініс
      Ер адамның пәтері жетінші қабатта еді. Жатын бөлмесінің терезесінен ол қызу тірлік жүріп жатқан көшені бақылай алатын. Тротуарда адамдар ылғи толып жүретін. Тротуар кең еді. Жалпақтығы 20 футтай болып қалатын. Нью-Йоркта кең тротуарлар көп. Ол тағы бірнеше дүкенді көре алатын. Солардың бірі киім-кешек дүкені болатын. Тағы екеуі аяқ-киім дүкені болатын. Жақын орналасқан ғимараттың күміс түстес жылтырақ түтін жүретін мұржасы бар еді. Ол биік әрі жіңішке болатын. Оның биіктігі 15 қабат. Көше үстінде көгершіндер ұшып жүретін. Олар ғимараттардың шығыңқы салынған жерлеріне қонатын. Шығыңқы жерлер терезелердің астында орналасқан еді. Бір терезенің алдына екі немесе үш көгершін отыра алатын. Олар оның үстінде біраз уақыт отырады да ұшып кетеді. Кеше ер адам қызыл әуе шарын көрді. Ол футбол добының шамасындай көлемді еді. Ол оның көзінің шамасындағы биіктікке дейін көтерілген. Ол лезде биікке көтеріліп кетті. Біраз секундтан соң ол жоғалып кетті. Ол бүгін қай жерде екен? Мүмкін, ол қазір көк әрі мұздай Антлантиканың үстінен ұшып бара жатқан шығар.

      30. Onyñ terezesınen körınıs
      Er adamnyñ päterı jetınşı qabatta edı. Jatyn bölmesınıñ terezesınen ol qyzu tırlık jürıp jatqan köşenı baqylai alatyn. Trotuarda adamdar ylği tolyp jüretın. Trotuar keñ edı. Jalpaqtyğy 20 futtai bolyp qalatyn. Nü-İorkta keñ trotuarlar köp. Ol tağy bırneşe dükendı köre alatyn. Solardyñ bırı kiım-keşek dükenı bolatyn. Tağy ekeuı aiaq-kiım dükenı bolatyn. Jaqyn ornalasqan ğimarattyñ kümıs tüstes jyltyraq tütın jüretın mūrjasy bar edı. Ol biık ärı jıñışke bolatyn. Onyñ biıktıgı 15 qabat. Köşe üstınde kögerşınder ūşyp jüretın. Olar ğimarattardyñ şyğyñqy salynğan jerlerıne qonatyn. Şyğyñqy jerler terezelerdıñ astynda ornalasqan edı. Bır terezenıñ aldyna ekı nemese üş kögerşın otyra alatyn. Olar onyñ üstınde bıraz uaqyt otyrady da ūşyp ketedı. Keşe er adam qyzyl äue şaryn kördı. Ol futbol dobynyñ şamasyndai kölemdı edı. Ol onyñ közınıñ şamasyndağy biıktıkke deiın köterılgen. Ol lezde biıkke köterılıp kettı. Bıraz sekundtan soñ ol joğalyp kettı. Ol bügın qai jerde eken? Mümkın, ol qazır kök ärı mūzdai Antlantikanyñ üstınen ūşyp bara jatqan şyğar.
Скрыть текст
      31. Енді іздемей-ақ қойса болады
      Ер адам дәріхана дүкеніне кірді. Бұнда көзге арналған тамшылар қайда тұр екен деп сұрады ол өз-өзінен іштей. Ол сілтемелерге қарады. Сілтемелер әр өтетін жерде ілулі тұр екен. Ол сілтемелерді бірінен соң бірін оқып шықты. Ақыры ол көз тамшыларының сілтемесін көрді. Ол көз тамшылары бөліміне қарай беттеді. Ол үстіңгі сөреге қарады. Ортаңғы сөрені де қарады. Төменгісін де қарады. Көз тамшылары қайда енді? Ол өзіне керек бөлімде тұр ма еді? Ол сілтемеге қайта қарады. Иә, ол дәл сол бөлімде екен. Ақыры ол көз тамшыларын тапты. Ол дәрілер дүкенінің бас жағына қарай кетті. Ол ақысын төлеу үшін кезекке тұрды. Бір кездері зат сатып алу тезірек болар деп ойлады ол. Бір кездері мен осы дүкенге кірермін, сонда мен қатты дауыстап: «Тіс пастасы қайда сатылады?» -деп сұрармын. Сол кезде жарық бағдар менің басымның үстінде жанады. Мен соның ізімен жүріп отырып, дәл тіс пасталарының бөліміне келермін. Жарық жоғалып кетеді. Сөйтіп менің іздеумен өткен күндерім мәңгі өткен шақта қалады.

      31. Endı ızdemei-aq qoisa bolady
      Er adam därıhana dükenıne kırdı. Būnda közge arnalğan tamşylar qaida tūr eken dep sūrady ol öz-özınen ıştei. Ol sıltemelerge qarady. Sıltemeler är ötetın jerde ılulı tūr eken. Ol sıltemelerdı bırınen soñ bırın oqyp şyqty. Aqyry ol köz tamşylarynyñ sıltemesın kördı. Ol köz tamşylary bölımıne qarai bettedı. Ol üstıñgı sörege qarady. Ortañğy sörenı de qarady. Tömengısın de qarady. Köz tamşylary qaida endı? Ol özıne kerek bölımde tūr ma edı? Ol sıltemege qaita qarady. İä, ol däl sol bölımde eken. Aqyry ol köz tamşylaryn tapty. Ol därıler dükenınıñ bas jağyna qarai kettı. Ol aqysyn töleu üşın kezekke tūrdy. Bır kezderı zat satyp alu tezırek bolar dep oilady ol. Bır kezderı men osy dükenge kırermın, sonda men qatty dauystap: «Tıs pastasy qaida satylady?» -dep sūrarmyn. Sol kezde jaryq bağdar menıñ basymnyñ üstınde janady. Men sonyñ ızımen jürıp otyryp, däl tıs pastalarynyñ bölımıne kelermın. Jaryq joğalyp ketedı. Söitıp menıñ ızdeumen ötken künderım mäñgı ötken şaqta qalady.
Скрыть текст
      32. Бір шыны-аяқ кофе
      Ер адам шәйнекті суға толтырды. Шәйнекті оттыққа қойды. Шәйнектің қақпағын жапты. Оттықты тұтатты. Шкафтан кофе дәндері салынған пакетті алды. Пакетті ашты. Кофе үккіштің ішіне бірнеше дән салды. Кофе үккіштің ішінде кофе дәндерін 10 секундтай тартты. Ас үйдің шкафынан № 6 қағаз сүзгішті алды. Қағаз сүзгішті пластикалық су өткізгіштің үстіне қойды. Үлкен шыны құмыра ет кесетін үстелдің үстінде тұрды. Пластикалық су өткізгішті үлкен шыны құмыраның аузына қойды. Тартылған кофені қағаз сүзгіштің үстіне төкті. Ол судың қайнауын күтті. Қайнаған суды тартылған кофеге құйды. Кофенің хош иісі ас үйді алып кетті. Ммм! Соншалықты ұнамды иіс шықты. Ол жаңа дайындалған ыстық кофені ішкенше асықты.

      32. Bır şyny-aiaq kofe
      Er adam şäinektı suğa toltyrdy. Şäinektı ottyqqa qoidy. Şäinektıñ qaqpağyn japty. Ottyqty tūtatty. Şkaftan kofe dänderı salynğan pakettı aldy. Pakettı aşty. Kofe ükkıştıñ ışıne bırneşe dän saldy. Kofe ükkıştıñ ışınde kofe dänderın 10 sekundtai tartty. As üidıñ şkafynan № 6 qağaz süzgıştı aldy. Qağaz süzgıştı plastikalyq su ötkızgıştıñ üstıne qoidy. Ülken şyny qūmyra et kesetın üsteldıñ üstınde tūrdy. Plastikalyq su ötkızgıştı ülken şyny qūmyranyñ auzyna qoidy. Tartylğan kofenı qağaz süzgıştıñ üstıne töktı. Ol sudyñ qainauyn küttı. Qainağan sudy tartylğan kofege qūidy. Kofenıñ hoş iısı as üidı alyp kettı. Mm! Sonşalyqty ūnamdy iıs şyqty. Ol jaña daiyndalğan ystyq kofenı ışkenşe asyqty.
Скрыть текст
      33. Гаитидаға жер сілкінісі
      Гаитиде жер сілкінісі болды. Бұл күші 7 баллдық жер сілкінісі еді. Мыңдаған адамдар қаза тапты. Көптеген адамдар баспаналарынан айырылды. Мыңдаған адамдар тамақ пен судан қиылды. Көптеген мемлекеттер Гаитиға азық-түлік пен су жіберді. Кейбір мемлекеттер іздеуші және құтқарушы топтар командасын жіберді. Бұл командалардың кейбіреулерінде өздерімен бірге иттері болды. Иттер үйінділер астында құрбан болған адамдарды иісінен іздеп таба алатын еді. Кей мемлекеттер дәрігерлерін жіберіп жатты. Құтқарушылар тез таусылып жатқан су мен тамақтарды таратып беріп жатты. Көршілес мемлекеттер тағы да көбірек тамақ пен су жіберткізіп жатты. Құтқарушылар үйінділердің астынан тірі қалғандарды тауып жатты. Кейбір аман қалған адамдар жер сілкінісі болғаннан кейін алты күн өтсе де тірі қалған екен. Дәрігерлер жапа шеккендерді қарады. Олар жарақаттанғандарды емдеп жазып жатты. Олар көптеген өмірлерді аман алып қалып жатты. Гаити - өте кедей ел. Көптеген азаматтар елден кеткілері келеді, бірақ олардың барар жерлері жоқ. Құрама Штаттар көмек қолын созып жаттыр. Жетімдерге АҚШ-қа келуге рұқсат етілген. Жетім қалғандар білім ала алады. Олардың өмірлері жақсырақ болмақ.

      33. Gaitidağa jer sılkınısı
      Gaitide jer sılkınısı boldy. Būl küşı 7 baldyq jer sılkınısı edı. Myñdağan adamdar qaza tapty. Köptegen adamdar baspanalarynan aiyryldy. Myñdağan adamdar tamaq pen sudan qiyldy. Köptegen memleketter Gaitiğa azyq-tülık pen su jıberdı. Keibır memleketter ızdeuşı jäne qūtqaruşy toptar komandasyn jıberdı. Būl komandalardyñ keibıreulerınde özderımen bırge itterı boldy. İtter üiındıler astynda qūrban bolğan adamdardy iısınen ızdep taba alatyn edı. Kei memleketter därıgerlerın jıberıp jatty. Qūtqaruşylar tez tausylyp jatqan su men tamaqtardy taratyp berıp jatty. Körşıles memleketter tağy da köbırek tamaq pen su jıbertkızıp jatty. Qūtqaruşylar üiındılerdıñ astynan tırı qalğandardy tauyp jatty. Keibır aman qalğan adamdar jer sılkınısı bolğannan keiın alty kün ötse de tırı qalğan eken. Därıgerler japa şekkenderdı qarady. Olar jaraqattanğandardy emdep jazyp jatty. Olar köptegen ömırlerdı aman alyp qalyp jatty. Gaiti - öte kedei el. Köptegen azamattar elden ketkılerı keledı, bıraq olardyñ barar jerlerı joq. Qūrama Ştattar kömek qolyn sozyp jattyr. Jetımderge AQŞ-qa keluge rūqsat etılgen. Jetım qalğandar bılım ala alady. Olardyñ ömırlerı jaqsyraq bolmaq.
Скрыть текст
      34. Гудзондағы ұшақ
      Жолаушылар ұшағының қонғанына бір жыл болды. Бұл ұшақтың қонуы әйгілі болып кеткен. Ол туралы теледидар және радиодан хабарлаған. Бұл туралы газеттер де жазған. Ұшақ қаңтар айында Гудзон өзеніне қонған еді. Ұшқыштың амалы қалмаған еді. Екі қозғалтқыш та зақымданған болатын. Ол әуежайға қайта алмаған. Ол Нью-Йоркқа келіп қона алмайтын. Ол өзенге қонуға мәжбүр болды. Ұшақ өзенге бірқалыпты қонды. Бұл суға жұмсақ қону болған. Ұшақ төңкеріліп кеткен жоқ. Ол астыңғы жағымен қонған еді. Ешкім де қаза болған жоқ. Бәрі аман сау қалды. Барлығы ұшақтан шықты. Олар ұшақтың қанаттарында тұрған еді. Барлығы да малмандай су болып тоңып қалған еді. Олардың бәрін қайықтармен келіп құтқарып алды. Бұл "Гудзондағы ғажайып" еді. Бүгін сол кездегі жолаушылар екі қайыққа отырды. Екі қайық бірге ұшақтың қонған жеріне жүзіп барды. Олар Гудзонның сол жеріне келіп тоқтады. Барлығы бір-бірін құшақтап жатты. Өмір керемет қой.

      34. Gudzondağy ūşaq
      Jolauşylar ūşağynyñ qonğanyna bır jyl boldy. Būl ūşaqtyñ qonuy äigılı bolyp ketken. Ol turaly teledidar jäne radiodan habarlağan. Būl turaly gazetter de jazğan. Ūşaq qañtar aiynda Gudzon özenıne qonğan edı. Ūşqyştyñ amaly qalmağan edı. Ekı qozğaltqyş ta zaqymdanğan bolatyn. Ol äuejaiğa qaita almağan. Ol Nü-İorkqa kelıp qona almaityn. Ol özenge qonuğa mäjbür boldy. Ūşaq özenge bırqalypty qondy. Būl suğa jūmsaq qonu bolğan. Ūşaq töñkerılıp ketken joq. Ol astyñğy jağymen qonğan edı. Eşkım de qaza bolğan joq. Bärı aman sau qaldy. Barlyğy ūşaqtan şyqty. Olar ūşaqtyñ qanattarynda tūrğan edı. Barlyğy da malmandai su bolyp toñyp qalğan edı. Olardyñ bärın qaiyqtarmen kelıp qūtqaryp aldy. Būl "Gudzondağy ğajaiyp" edı. Bügın sol kezdegı jolauşylar ekı qaiyqqa otyrdy. Ekı qaiyq bırge ūşaqtyñ qonğan jerıne jüzıp bardy. Olar Gudzonnyñ sol jerıne kelıp toqtady. Barlyğy bır-bırın qūşaqtap jatty. Ömır keremet qoi.
Скрыть текст
      35. Сәбіз қосылған торт
      Бүгін Эдидің туған күні болды. «Маған туған күніме ештеңе қажет емес», - деді ол. Ник оны жақсы білетін, мысалы «ештеңе» сөзінің астарында «бір нәрсе» деген мағына болатын. Таңертең ол кондитер дүкеніне барды. Торттарды қарады. Эди қант шәрбаты қосылмаған торттарды жақсы көретін. Ник қант шәрбаты қосылмаған тортты қарастыра бастады. Оның көзіне ондай торттар түспеді. Бірақ ол сәбіз қосылған тортты көрді. Ол ванильді шәрбатпен жасалған болатын. Ол ванильді шәрбатты ұнататын. Эди сәбіз қосылған тортты ұнататын. Ол тортты сатып алды, сонымен қатар кондитерге торттың бетіне «Туған күніңмен, Эди» жазуын жаздырып алды. Ол тортты ұнатады деп ойлады Ник. Ол тортты үйге алып келді. Тортты Эдиге көрсетті. «Дәмді көрінеді, - деді Эди, - бірақ барлық шәрбатты бір өзіңе тауысуыңа тұра келеді. Сен бұл тортты маған алдың ба әлде өзіңе алдың ба? Сенің шәрбатты жақсы көретініңді білемін. Менің шәрбатты ұнатпайтынымды білесің. Келесі жылы маған шәрбатсыз торт сатып ал. Сондай тортты табуың үшін бір жылың бар».

      35. Säbız qosylğan tort
      Bügın Edidıñ tuğan künı boldy. «Mağan tuğan künıme eşteñe qajet emes», - dedı ol. Nik ony jaqsy bıletın, mysaly «eşteñe» sözınıñ astarynda «bır närse» degen mağyna bolatyn. Tañerteñ ol konditer dükenıne bardy. Torttardy qarady. Edi qant şärbaty qosylmağan torttardy jaqsy köretın. Nik qant şärbaty qosylmağan tortty qarastyra bastady. Onyñ közıne ondai torttar tüspedı. Bıraq ol säbız qosylğan tortty kördı. Ol vanildı şärbatpen jasalğan bolatyn. Ol vanildı şärbatty ūnatatyn. Edi säbız qosylğan tortty ūnatatyn. Ol tortty satyp aldy, sonymen qatar konditerge torttyñ betıne «Tuğan künıñmen, Edi» jazuyn jazdyryp aldy. Ol tortty ūnatady dep oilady Nik. Ol tortty üige alyp keldı. Tortty Edige körsettı. «Dämdı körınedı, - dedı Edi, - bıraq barlyq şärbatty bır özıñe tauysuyña tūra keledı. Sen būl tortty mağan aldyñ ba älde özıñe aldyñ ba? Senıñ şärbatty jaqsy köretınıñdı bılemın. Menıñ şärbatty ūnatpaitynymdy bılesıñ. Kelesı jyly mağan şärbatsyz tort satyp al. Sondai tortty tabuyñ üşın bır jylyñ bar».
Скрыть текст
      36. Мынау жарық па?
      Бірдеңе дұрыс емес секілді. Ер адамның кіндік асты жарығы бұрынғы орнына тағы да шықты ма? Отыз жыл бұрын онда кіндік асты жарығы болған. Дәрігер оны алып тастаған. Қазір ол аздап ауырсынуды сезді. Ол кіндіктен төменірек болған. Ол кіндіктің сол жағынан ауырып тұрған. Ауыртуы ондай қатты болмаған. Бұл жай әншейін ауру еді. Ол екі ай бұрын басталған. Қазір ол қаттырақ ауыратын болды. Енді қазір ол әрдайым ауыртып тұратын болды. Ер адам бірнеше дәрігерге қоңырау шалды. «Кеңес алу қанша тұрады?» - деп сұрады ол. Бір дәрігер 300 доллар деді. Басқа дәрігер 350 доллар деді. Бұл қомақты ақша ғой, мүмкін, бұлай ауыртуын қоятын шығар деп ойлады ол. Мүмкін, ол өзі жазылып кетер. Ол тағы бір апта күте тұруды жөн көрді. Сосын дәрігердің қабылдауына жазылармын деп ойлады ол. Мен ақша шығындаймын. Ал бұл аз ақша емес. Бірақ артынан үлкен мәселемен арпалысып жүргеннен гөрі кішкене мәселені туындаған жерінде бірден шешіп тастау арзанға шығады.

      36. Mynau jaryq pa?
      Bırdeñe dūrys emes sekıldı. Er adamnyñ kındık asty jaryğy būrynğy ornyna tağy da şyqty ma? Otyz jyl būryn onda kındık asty jaryğy bolğan. Därıger ony alyp tastağan. Qazır ol azdap auyrsynudy sezdı. Ol kındıkten tömenırek bolğan. Ol kındıktıñ sol jağynan auyryp tūrğan. Auyrtuy ondai qatty bolmağan. Būl jai änşeiın auru edı. Ol ekı ai būryn bastalğan. Qazır ol qattyraq auyratyn boldy. Endı qazır ol ärdaiym auyrtyp tūratyn boldy. Er adam bırneşe därıgerge qoñyrau şaldy. «Keñes alu qanşa tūrady?» - dep sūrady ol. Bır därıger 300 dollar dedı. Basqa därıger 350 dollar dedı. Būl qomaqty aqşa ğoi, mümkın, būlai auyrtuyn qoiatyn şyğar dep oilady ol. Mümkın, ol özı jazylyp keter. Ol tağy bır apta küte tūrudy jön kördı. Sosyn därıgerdıñ qabyldauyna jazylarmyn dep oilady ol. Men aqşa şyğyndaimyn. Al būl az aqşa emes. Bıraq artynan ülken mäselemen arpalysyp jürgennen görı kışkene mäselenı tuyndağan jerınde bırden şeşıp tastau arzanğa şyğady.
Скрыть текст
      37. Дәмді алма, сәтсіз сапар
      Элли турагентпен сөйлесті. Үш түнге автобус турының құны көңілінен шықты. Оған немере әпкесі Вики қоңырау шалды. Элли Викиге тур жайлы айтып берді. Викиге баға ұнады. Ол күйеуімен бірге олармен баратындарын айтты. Сенбі күні Элли және оның кішкене ұлы Вики және оның күйеуі турагенттікте кездесті. Элли төртеуінің жеңіл тамағын ала шыққан еді. Вики ешқандай тамақ алмады. Элли Викиге аздап тамақ алып шық деп айтқан еді. Вики печеньені ұнатпайтын. Ол энергетикалық батончиктерді ұнатпайтын. Ол алманы жақсы көретін. Ол үйде тұрған 12 алманың бәрін сөмкесіне салып алды. Ол тіпті Эллидің кішкене ұлына бірде-бір алма қалдырмады. «Бұл маған ұнайтын алма емес, – деді Вики Эллиге,- бірақ бұл басқа тамақтан жақсырақ екен. Барлық адамдар күн сайын жаңа піскен жеміс жеп жүру керек». Элли сапар кезінде Викимен сыпайы болды. Сапардан кейін ол Викимен мүлдем араласпай кетті.

      37. Dämdı alma, sätsız sapar
      Eli turagentpen söilestı. Üş tünge avtobus turynyñ qūny köñılınen şyqty. Oğan nemere äpkesı Viki qoñyrau şaldy. Eli Vikige tur jaily aityp berdı. Vikige bağa ūnady. Ol küieuımen bırge olarmen baratyndaryn aitty. Senbı künı Eli jäne onyñ kışkene ūly Viki jäne onyñ küieuı turagenttıkte kezdestı. Eli törteuınıñ jeñıl tamağyn ala şyqqan edı. Viki eşqandai tamaq almady. Eli Vikige azdap tamaq alyp şyq dep aitqan edı. Viki peşenenı ūnatpaityn. Ol energetikalyq batonşikterdı ūnatpaityn. Ol almany jaqsy köretın. Ol üide tūrğan 12 almanyñ bärın sömkesıne salyp aldy. Ol tıptı Elidıñ kışkene ūlyna bırde-bır alma qaldyrmady. «Būl mağan ūnaityn alma emes, – dedı Viki Elige,- bıraq būl basqa tamaqtan jaqsyraq eken. Barlyq adamdar kün saiyn jaña pısken jemıs jep jüru kerek». Eli sapar kezınde Vikimen sypaiy boldy. Sapardan keiın ol Vikimen müldem aralaspai kettı.
Скрыть текст
      38. Консерві банкілерінің қаптары
      Ер адам бір бөлмелі пәтерде ұзақ уақыт тұрды. Үйден тек демалыс күндері ғана шығатын. Шіркеуге, супермаркетке автобуспен баратын. Ол тек консервідегі тамақтарды алатын. Консервіленген етті, тауықты, көкөністерді сатып алатын. Дүкеннен үйге автобуспен қайтатын. Әрдайым күнімен теледидар көретін. Қоқыстарды пластикалық қапшықтарға салатын. Оның бөлмесі пластикалық қаптарға толы болатын. Пластикалық қаптар бос консерві банкілеріне толы еді. Анда - санда оған ұлы келіп тұратын. «Әке, мына қаптарды шығарып тастау керек, олар адам денсаулығына өте зиян. Сен қандай да бір ауруды жабыстырып алуың мүмкін. Тарақан да қаптап кетеді. Олар саған қауып төндіреді. Сен сүрініп, құлауың мүмкін», - деді ұлы. Баласы алаңдамас үшін әкесі оған: «Мен бұл қаптарды иістене бастағанда лақтырамын», - деді.

      38. Konservı bankılerınıñ qaptary
      Er adam bır bölmelı päterde ūzaq uaqyt tūrdy. Üiden tek demalys künderı ğana şyğatyn. Şırkeuge, supermarketke avtobuspen baratyn. Ol tek konservıdegı tamaqtardy alatyn. Konservılengen ettı, tauyqty, kökönısterdı satyp alatyn. Dükennen üige avtobuspen qaitatyn. Ärdaiym künımen teledidar köretın. Qoqystardy plastikalyq qapşyqtarğa salatyn. Onyñ bölmesı plastikalyq qaptarğa toly bolatyn. Plastikalyq qaptar bos konservı bankılerıne toly edı. Anda - sanda oğan ūly kelıp tūratyn. «Äke, myna qaptardy şyğaryp tastau kerek, olar adam densaulyğyna öte zian. Sen qandai da bır aurudy jabystyryp aluyñ mümkın. Taraqan da qaptap ketedı. Olar sağan qauyp töndıredı. Sen sürınıp, qūlauyñ mümkın», - dedı ūly. Balasy alañdamas üşın äkesı oğan: «Men būl qaptardy iıstene bastağanda laqtyramyn», - dedı.
Скрыть текст
      39. Маған жіберген сәлемдеме қайда?
      Пол жедел телефон желісіне қоңырау шалды. Ол оларға өзіне жіберілген сәлемдеме туралы айтты. Оған жіберген сәлемдеме жоғалып кетті. «Маған жіберген сәлемдеме қайда?» - деп сұрады ол. Олар оған сәлемдеменің қоймада тұрғанын айтты. Олар сәлемдемені ертең апарып беретіндерін айтты. Келесі күні олар сәлемдемені алып келмеді. Пол қайтадан олардың жедел желісіне шықты. Олар сәлемдеме әлі сол қоймада екенін айтты. Олар сәлемдемені ертесіне жеткізіп беретіндерін айтты. Келесі күні Пол өзіне жіберілген сәлемдемені алды, бірақ бұл оның сәлемдемесі емес болып шықты. Пол жедел байланыс телефонына хабарласты. «Маған жіберілген сәлемдемем қайда?» - деп сұрады ол. Олар оның сәлемдемесінің жоғалып кеткенін айтты. Олар оны таба алмай жатыр екен. Олар оның сәлемдемесін іздейтіндерін айтты. Олар одан бір аптадан соң қоңырау шалуын сұрады. Пол олардың бастықтарының телефонын сұрап алды. Пол сол басшымен сөйлесті. Басшы оған өзі баянат жасайтынын айтты. «Баянат менің сәлемдемемді тауып бере ме не?» - деп сұрады Пол. «Жоқ, - деді басшы. Бірақ соның арқасында сіздің келесі жіберетін сәлемдемеңіз жоғалып кетпейтін шығар».

      39. Mağan jıbergen sälemdeme qaida?
      Pol jedel telefon jelısıne qoñyrau şaldy. Ol olarğa özıne jıberılgen sälemdeme turaly aitty. Oğan jıbergen sälemdeme joğalyp kettı. «Mağan jıbergen sälemdeme qaida?» - dep sūrady ol. Olar oğan sälemdemenıñ qoimada tūrğanyn aitty. Olar sälemdemenı erteñ aparyp beretınderın aitty. Kelesı künı olar sälemdemenı alyp kelmedı. Pol qaitadan olardyñ jedel jelısıne şyqty. Olar sälemdeme älı sol qoimada ekenın aitty. Olar sälemdemenı ertesıne jetkızıp beretınderın aitty. Kelesı künı Pol özıne jıberılgen sälemdemenı aldy, bıraq būl onyñ sälemdemesı emes bolyp şyqty. Pol jedel bailanys telefonyna habarlasty. «Mağan jıberılgen sälemdemem qaida?» - dep sūrady ol. Olar onyñ sälemdemesınıñ joğalyp ketkenın aitty. Olar ony taba almai jatyr eken. Olar onyñ sälemdemesın ızdeitınderın aitty. Olar odan bır aptadan soñ qoñyrau şaluyn sūrady. Pol olardyñ bastyqtarynyñ telefonyn sūrap aldy. Pol sol basşymen söilestı. Basşy oğan özı baianat jasaitynyn aitty. «Baianat menıñ sälemdememdı tauyp bere me ne?» - dep sūrady Pol. «Joq, - dedı basşy. Bıraq sonyñ arqasynda sızdıñ kelesı jıberetın sälemdemeñız joğalyp ketpeitın şyğar».
Скрыть текст
      40. Көлік қауіпсіздігі әкімшілігі оны іздеп табады
      Кевин Джеймс - адвокат. Бұл есім өте жиі қойылады. Көп ер адамдардың аты осылай. Бір атақты қылмыскер де Кевин Джеймс деген аттың иесі. КҚӘ осы қауіпті қылмыскердің ізіне түскен. ҚКӘ оны түрмеге жаппақшы. Кевин Джеймс кездесулерге ұшып келген кезде, КҚӘ қызметкерлері оны таса жерге алып кетеді. Олар оған тергеу жасайды. КҚӘ қызметшілері одан өздері іздеп жүрген қылмыскер оның өзі емес пе деп сұрады. Ол әдетте өз рейсін өткізіп алады. «Мен әрқашан белгіленген уақыттан бір күн бұрын шығамын, - деді Кевин. - Осылайша бірінші рейсті өткізіп жіберсем де, мен келесі күнгі кездесуге дәл уақытында жетемін». Кевин КҚӘ қызметкерлеріне былай деді: «Менің суретімді және қылмыскер Кевин Джеймстің суретін салыстырып көріңіздер. Сосын көрерсіздер менің ол емес екенімді». КҚӘ қызметкері: «Бізде оның суреті жоқ»,- деді. Кевин: «Сіздер оның түрін білмесеңіздер, оны қалай ұстамақсыздар?» «Сіз бұған алаңдамасаңыз болады. Біздің өзіміздің әдіс-тәсілдеріміз бар», - деп жауап берді КҚӘ қызметкері.

      40. Kölık qauıpsızdıgı äkımşılıgı ony ızdep tabady
      Kevin Djeims - advokat. Būl esım öte jiı qoiylady. Köp er adamdardyñ aty osylai. Bır ataqty qylmysker de Kevin Djeims degen attyñ iesı. KQÄ osy qauıptı qylmyskerdıñ ızıne tüsken. QKÄ ony türmege jappaqşy. Kevin Djeims kezdesulerge ūşyp kelgen kezde, KQÄ qyzmetkerlerı ony tasa jerge alyp ketedı. Olar oğan tergeu jasaidy. KQÄ qyzmetşılerı odan özderı ızdep jürgen qylmysker onyñ özı emes pe dep sūrady. Ol ädette öz reisın ötkızıp alady. «Men ärqaşan belgılengen uaqyttan bır kün būryn şyğamyn, - dedı Kevin. - Osylaişa bırınşı reistı ötkızıp jıbersem de, men kelesı küngı kezdesuge däl uaqytynda jetemın». Kevin KQÄ qyzmetkerlerıne bylai dedı: «Menıñ suretımdı jäne qylmysker Kevin Djeimstıñ suretın salystyryp körıñızder. Sosyn körersızder menıñ ol emes ekenımdı». KQÄ qyzmetkerı: «Bızde onyñ suretı joq»,- dedı. Kevin: «Sızder onyñ türın bılmeseñızder, ony qalai ūstamaqsyzdar?» «Sız būğan alañdamasañyz bolady. Bızdıñ özımızdıñ ädıs-täsılderımız bar», - dep jauap berdı KQÄ qyzmetkerı.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Nurdaulet Aspenov, Акжайык Сабырбаева, Гульнар Абдраимова, Гаухар Назымбекова, Жанара Қабина, Алтынгуль Кептербаева, Аслан Бисенов, Аяулым Орынгали, Еркежан Каймоллаева, Максат Маликов, Султангазы Абдыкалыков
Корректор текстов на казахском языке: Атлас Кудайбергенова



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Лёгкое чтение. Том 3, стр.1 Вернуться к началу Лёгкое чтение. Том 3, стр.3  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга