Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Казахский по уровням

Уровень 2, страница 2
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      21. Жаңа даяшы
      Марк Смитке жаңа жұмыс табу керек болатын. Оның бір кемшілгі - ол аздап жалқау еді, оның оңай бір іспен айналысқысы келді. "Таптым! Менің даяшы болғым келеді!"- деді ол. " Бұл саған үйлесетін жұмыс деп ойламаймын" дейді оған анасы.
      "Неліктен олай ойлайсыз?" - деді анасына Марк. Оған бұл өте жеңіл жұмыс болып көрінді "Бар болғаны, міндетім - үстел үстіндегі ыдыс-аяқтарды жинау ғана. Сонымен қатар, мен көп мөлшерде шайлықтар алып отырамын ғой" - деді Марк.
      Маркты шағын кафеге жұмысқа қабылдады. Кейіннен Марк анасының айтқаны рас болғанын түсінді. Кафеге келушілер өздерінен кейін үстел үстінде соншама көп қоқыс қалдырады, Марк болса оны жинауды жек көретін болды. Оның үстіне, Марк өте жай және қолындағы ыдыстардың барлығын дерлік қолынан түсіріп ала берді. Мұнымен қоймай, ол келушілермен дөрекі сөйлесетін, сондықтан оған шайлыққа өте аз ақша қалдыратын. Үш күннен соң Марк жұмыстан шығарылды.

      21. Jaña daiaşy
      Mark Smitke jaña jūmys tabu kerek bolatyn. Onyñ bır kemşılgı - ol azdap jalqau edı, onyñ oñai bır ıspen ainalysqysy keldı. "Taptym! Menıñ daiaşy bolğym keledı!"- dedı ol. " Būl sağan üilesetın jūmys dep oilamaimyn" deidı oğan anasy.
      "Nelıkten olai oilaisyz?" - dedı anasyna Mark. Oğan būl öte jeñıl jūmys bolyp körındı "Bar bolğany, mındetım - üstel üstındegı ydys-aiaqtardy jinau ğana. Sonymen qatar, men köp mölşerde şailyqtar alyp otyramyn ğoi" - dedı Mark.
      Markty şağyn kafege jūmysqa qabyldady. Keiınnen Mark anasynyñ aitqany ras bolğanyn tüsındı. Kafege keluşıler özderınen keiın üstel üstınde sonşama köp qoqys qaldyrady, Mark bolsa ony jinaudy jek köretın boldy. Onyñ üstıne, Mark öte jai jäne qolyndağy ydystardyñ barlyğyn derlık qolynan tüsırıp ala berdı. Mūnymen qoimai, ol keluşılermen dörekı söilesetın, sondyqtan oğan şailyqqa öte az aqşa qaldyratyn. Üş künnen soñ Mark jūmystan şyğaryldy.
Скрыть текст
      22. Қыш жұмыстары - әйелдердікі
      Шэрон Картер қыш жұмыстары курсына барғысы келеді. Ол жалғыз барғысы келмеді. Ол өзінің күйеуіне бірге баруын өтінді. "Мен оны жасағым келмейді", - деді Картер мырза. "Қыш жұмыстары әйелдерге арналған!"
      Бұл Шэронды қатты ашуландырды. Ол мұны күйеуі айтып тұрғанына сене алмады. "Бұлай тек әйелдерді жек көретіндер ғана айтады!" - деп айқайлады Шэрон. Ол онымен ұзақ уақыт дауласты. Картер мырза ұрсысудан жалығып кетті. Ол тек Шэронның тынышталуы үшін ғана баруға келісті.
      Бірінші сабақ өте жақсы өтті. Картер мырзаның қыш құмыралары расымен де өте жақсы шықты. Нұсқаушылар оны жақсы көріп кетті. "Сіз өте дарындысыз!"- деп айтты барлығы. Осыдан кейін Картер мырза қыш құмыра жасау сабағына әр апта барып жүрді. Ол бұл жұмысты жақсы көріп кетті!

      22. Qyş jūmystary - äielderdıkı
      Şeron Karter qyş jūmystary kursyna barğysy keledı. Ol jalğyz barğysy kelmedı. Ol özınıñ küieuıne bırge baruyn ötındı. "Men ony jasağym kelmeidı", - dedı Karter myrza. "Qyş jūmystary äielderge arnalğan!"
      Būl Şerondy qatty aşulandyrdy. Ol mūny küieuı aityp tūrğanyna sene almady. "Būlai tek äielderdı jek köretınder ğana aitady!" - dep aiqailady Şeron. Ol onymen ūzaq uaqyt daulasty. Karter myrza ūrsysudan jalyğyp kettı. Ol tek Şeronnyñ tynyştaluy üşın ğana baruğa kelıstı.
      Bırınşı sabaq öte jaqsy öttı. Karter myrzanyñ qyş qūmyralary rasymen de öte jaqsy şyqty. Nūsqauşylar ony jaqsy körıp kettı. "Sız öte daryndysyz!"- dep aitty barlyğy. Osydan keiın Karter myrza qyş qūmyra jasau sabağyna är apta baryp jürdı. Ol būl jūmysty jaqsy körıp kettı!
Скрыть текст
      23. Күйінішті серуендеу
      Дебора мен Пол Эванс табиғатты сүйеді. Оларға әсіресе жаяу серуендеген ұнайды. Олар күнде кешкісін тауда серуендейтін. Олар үнемі өздерінің күшігі Дружокты да алып шығатын. Дружок өзінің қожайындарын жақсы көретін. Жаяу серуен оның да сүйетін ісі.
      Бір күні жаңалықтардан тауда қабылан байқалды деп хабарланған болатын. Репортер «Тауда серуендеп жүргендерге кешкісін абайлап жүрсін» деген. Сол кеште Дебора мен Пол үйде қаламыз ба деп ойлады. Пол « Әдетте қабыландар адамдардан тасаланады. Ешқандай қауіп-қатер жоқ, сенімдімін» деді.
      Дебора, Пол және Дружок таудың басына сәтті көтерілді. Кенеттен ырыл естілді. Қабылан оларға шап берді. Ол Дебораға бетпе бет келіп қалған. Дружок Дебораны құтқару үшін қабыланға тап берді. Ол қабыланды үркітіп жіберді. Келесі күні мистер мен миссис Эванс оған көптеген тәттілер мен ойыншықтар алып берді.

      23. Küiınıştı seruendeu
      Debora men Pol Evans tabiğatty süiedı. Olarğa äsırese jaiau seruendegen ūnaidy. Olar künde keşkısın tauda seruendeitın. Olar ünemı özderınıñ küşıgı Drujokty da alyp şyğatyn. Drujok özınıñ qojaiyndaryn jaqsy köretın. Jaiau seruen onyñ da süietın ısı.
      Bır künı jañalyqtardan tauda qabylan baiqaldy dep habarlanğan bolatyn. Reporter «Tauda seruendep jürgenderge keşkısın abailap jürsın» degen. Sol keşte Debora men Pol üide qalamyz ba dep oilady. Pol « Ädette qabylandar adamdardan tasalanady. Eşqandai qauıp-qater joq, senımdımın» dedı.
      Debora, Pol jäne Drujok taudyñ basyna sättı köterıldı. Kenetten yryl estıldı. Qabylan olarğa şap berdı. Ol Deborağa betpe bet kelıp qalğan. Drujok Deborany qūtqaru üşın qabylanğa tap berdı. Ol qabylandy ürkıtıp jıberdı. Kelesı künı mister men missis Evans oğan köptegen tättıler men oiynşyqtar alyp berdı.
Скрыть текст
      24. Ұсақ үй жануарлары жоғалды
      Кеннет Бейкер жексенбі күні таңертеңгісін ерте оянды. Қорқынышты жағдайға тап болды. Оның мысығы жоғалып кетті. Мүмкін, тағы да қашып кеткен болар деп ойлады Кеннет. Ол көшеге шығып, көршілерінен сұрастырды. "Қызық екен", - деді оның көршісі Сандра."Менің де чихуахуам кеше кешкісін жоғалып кетті".
      Кеннет ықшамауданмен жүріп кетті. Ол көше аралап кеткен мысығын тауып алатынына сенімді еді. Керісінше, басқа жағдайға тап болды. Барлық жерде хабарландырулар ілінген. Олардың барлығында: "Мысық жоғалды", "Ит жоғалды" деп жазылған.
      Барлық ұсақ үй жануарлары үйден қашып кетуі мүмкін емес деп ойлады Кеннет. Кенет Кеннет бір сұмдықты көріп қатты қапаланды. Жерден қанды іздерді көрді. Олар тау жаққа қарай кеткен. Мүмкін, барлық ұсақ үй жануарларын түнде койот таситын болған ғой.

      24. Ūsaq üi januarlary joğaldy
      Kennet Beiker jeksenbı künı tañerteñgısın erte oiandy. Qorqynyşty jağdaiğa tap boldy. Onyñ mysyğy joğalyp kettı. Mümkın, tağy da qaşyp ketken bolar dep oilady Kennet. Ol köşege şyğyp, körşılerınen sūrastyrdy. "Qyzyq eken", - dedı onyñ körşısı Sandra."Menıñ de şihuahuam keşe keşkısın joğalyp kettı".
      Kennet yqşamaudanmen jürıp kettı. Ol köşe aralap ketken mysyğyn tauyp alatynyna senımdı edı. Kerısınşe, basqa jağdaiğa tap boldy. Barlyq jerde habarlandyrular ılıngen. Olardyñ barlyğynda: "Mysyq joğaldy", "it joğaldy" dep jazylğan.
      Barlyq ūsaq üi januarlary üiden qaşyp ketuı mümkın emes dep oilady Kennet. Kenet Kennet bır sūmdyqty körıp qatty qapalandy. Jerden qandy ızderdı kördı. Olar tau jaqqa qarai ketken. Mümkın, barlyq ūsaq üi januarlaryn tünde koiot tasityn bolğan ğoi.
Скрыть текст
      25. Қысқа шортылар
      Лиза Адамс достарымен қыдыруға шыққан болатын. Оны анасы тоқтатқан кезде ол үйден шығып қойған еді.
      "Сен үстіңе не кидің?" - деп Адамс ханым айқайлады. "Кәдімгі шорты!" - деп жауап қайтарды Лиза. Адамс ханым оны көбірек іш киімге ұқсатты. "Сен бұл киіммен ешқайда бармайсың!" - деп айтты. Жарты сағат айтыс-тартыстан соң Адамс ханым Лизаға қыдырып келуге рұқсат берді.
      Келесі күні Адамс ханым және Лиза бір жерге түскі ас ішуге барды. Мисис Адамс ләмкәлі майка және өте қысқа шорты киіп алды. "Сен не киіп алғансың?" - деп айғайлап жіберді Лиза. Ол мұндай ашық киінген анасымен жүруге ұялды. "Бұл жай ғана шорты ғой!" - деп жауап берді Адамс ханым.

      25. Qysqa şortylar
      Liza Adams dostarymen qydyruğa şyqqan bolatyn. Ony anasy toqtatqan kezde ol üiden şyğyp qoiğan edı.
      "Sen üstıñe ne kidıñ?" - dep Adams hanym aiqailady. "Kädımgı şorty!" - dep jauap qaitardy Liza. Adams hanym ony köbırek ış kiımge ūqsatty. "Sen būl kiımmen eşqaida barmaisyñ!" - dep aitty. Jarty sağat aitys-tartystan soñ Adams hanym Lizağa qydyryp keluge rūqsat berdı.
      Kelesı künı Adams hanym jäne Liza bır jerge tüskı as ışuge bardy. Misis Adams lämkälı maika jäne öte qysqa şorty kiıp aldy. "Sen ne kiıp alğansyñ?" - dep aiğailap jıberdı Liza. Ol mūndai aşyq kiıngen anasymen jüruge ūialdy. "Būl jai ğana şorty ğoi!" - dep jauap berdı Adams hanym.
Скрыть текст
      26. Жаңа татуировка
      Кевин өзіне татуировка жасатқысы келді. Ол өзіне бірінші рет татуировка жасатуды асыға күтті. Татуировкалар қымбат. Кевин өзі үшін кәсіби маманға баруға мүмкіндігі болмады. "Уайымдама", - деді оның досы. Мен тегін жасап беретін бір адамды білем. Кевин оның қауіпсіз екендігіне сенімсіз болды. Дегенмен ол келісті.
      Кевин татуировкашыдан өзінің қолына раушанды салуды сұрады. Татуировканы жасау өте ауыр болды. Ол көзін қатты жұмды. Ол татуировка түлгелімен салынбағанша көзін ашпады. "Бұл не?" -деп айқайлады Кевин. "Бұл раушан" - деді татуировкашы. Ол гүлге емес, тасқа ұқсайтын сияқты көрінді Кевинге. Ол ешқашан қайтадан тегін татуировка жасатпады.

      26. Jaña tatuirovka
      Kevin özıne tatuirovka jasatqysy keldı. Ol özıne bırınşı ret tatuirovka jasatudy asyğa küttı. Tatuirovkalar qymbat. Kevin özı üşın käsıbi mamanğa baruğa mümkındıgı bolmady. "Uaiymdama", - dedı onyñ dosy. Men tegın jasap beretın bır adamdy bılem. Kevin onyñ qauıpsız ekendıgıne senımsız boldy. Degenmen ol kelıstı.
      Kevin tatuirovkaşydan özınıñ qolyna rauşandy saludy sūrady. Tatuirovkany jasau öte auyr boldy. Ol közın qatty jūmdy. Ol tatuirovka tülgelımen salynbağanşa közın aşpady. "Būl ne?" -dep aiqailady Kevin. "Būl rauşan" - dedı tatuirovkaşy. Ol gülge emes, tasqa ūqsaityn siaqty körındı Kevinge. Ol eşqaşan qaitadan tegın tatuirovka jasatpady.
Скрыть текст
      27. Епсіз миллионер
      Хелен Янгтың үнемі жолы болмаушы еді, ол неше түрлі жағымсыз жағдайларға ұрынатын. Оның жолында әрдайым келеңсіз жағдайлар кездеседі, алайда әлдебір оқиғаның себептерінде оның кінәсі жоқ болатын.
      Бір жыл бұрын кішігірім жер сілкінісі болған еді. Оның салдарынан телефон бағанасы, Хеленнің көлігінің үстіне құлады. Тағы бір жағдай, әлсін-әлсін найзағаймен жауын жауып тұрған кез еді, ал Хелен болса жаңбырлы ауа райын ұнататын. Ол осы сәтті тамашалауға шыққанында, оны найзағай соқты.
      Айналадағылардың барлығы Хеленнің жолы болмағыштығын мысқылдайтын болған. Бірақ, күндердің бір күнінде бәрі өзгерді. Хелен жолда келе жатып сәл сүрініп қалды, сол кезде оның көзіне жерде жатқан лотерея билеті түсті. Оны қолына алып қарағанда, бұл лотерея ұтыс нөмірлі болып шықты. Бүгінде Хелен жай емес, епсіз миллионер болды.

      27. Epsız millioner
      Helen iangtyñ ünemı joly bolmauşy edı, ol neşe türlı jağymsyz jağdailarğa ūrynatyn. Onyñ jolynda ärdaiym keleñsız jağdailar kezdesedı, alaida äldebır oqiğanyñ sebepterınde onyñ kınäsı joq bolatyn.
      Bır jyl būryn kışıgırım jer sılkınısı bolğan edı. Onyñ saldarynan telefon bağanasy, Helennıñ kölıgınıñ üstıne qūlady. Tağy bır jağdai, älsın-älsın naizağaimen jauyn jauyp tūrğan kez edı, al Helen bolsa jañbyrly aua raiyn ūnatatyn. Ol osy sättı tamaşalauğa şyqqanynda, ony naizağai soqty.
      Ainaladağylardyñ barlyğy Helennıñ joly bolmağyştyğyn mysqyldaityn bolğan. Bıraq, künderdıñ bır künınde bärı özgerdı. Helen jolda kele jatyp säl sürınıp qaldy, sol kezde onyñ közıne jerde jatqan lotereia biletı tüstı. Ony qolyna alyp qarağanda, būl lotereia ūtys nömırlı bolyp şyqty. Bügınde Helen jai emes, epsız millioner boldy.
Скрыть текст
      28. Уақыт капсуласы
      Джордж Эрнандестың мектеп кезінен достасқан екі жақын досы болған. Қазір олар ер жеткен- Джордж жоғары оқу орнында білім алуға жол жүргелі отырды, Стивен басқа қалада отбасы құрмақшы болды, ал Чарльз болса өзге штатта жұмыс тапқан болатын. Олар бөлек жолдармен кетуге мәжбүр болды.
      Джордж достарымен мүлдем қатынассыз қалғысы келмеді, сондықтан ол "Уақыт капсуласын ойлап табайық!" - деп достарына ұсынды. Олар үйге барып, үшеуінің бірге бас қосқан сәттерін еске түсіретін заттарды іздей бастады. Бірден ойыншықтар, фотосуреттер мен дискілер тауып, оларды жәшікке салды. Содан соң сол жәшікті саябақтағы жерге көмді. Үш дос он жылдан кейін кездесуге уәделесті. Көмілген жәшікті қазып алып, өздерін балалық шағындағыдай сезінетін болады.

      28. Uaqyt kapsulasy
      Djordj Ernandestyñ mektep kezınen dostasqan ekı jaqyn dosy bolğan. Qazır olar er jetken- Djordj joğary oqu ornynda bılım aluğa jol jürgelı otyrdy, Stiven basqa qalada otbasy qūrmaqşy boldy, al Şarlz bolsa özge ştatta jūmys tapqan bolatyn. Olar bölek joldarmen ketuge mäjbür boldy.
      Djordj dostarymen müldem qatynassyz qalğysy kelmedı, sondyqtan ol "Uaqyt kapsulasyn oilap tabaiyq!" - dep dostaryna ūsyndy. Olar üige baryp, üşeuınıñ bırge bas qosqan sätterın eske tüsıretın zattardy ızdei bastady. Bırden oiynşyqtar, fotosuretter men diskıler tauyp, olardy jäşıkke saldy. Sodan soñ sol jäşıktı saiabaqtağy jerge kömdı. Üş dos on jyldan keiın kezdesuge uädelestı. Kömılgen jäşıktı qazyp alyp, özderın balalyq şağyndağydai sezınetın bolady.
Скрыть текст
      29. Сәбиге арналған жамылғы
      Бетти Скоттың керемет жаңалығы бар, оның жалғыз ұлы жақында балалы болады. Сәбидің дүниеге келуін тағатсыздана күткен. Бетти "Әйтеуір әже атанатын болдым-ау!" - деп толқыды.
      "Мен немереме ерекше сыйлық әзірлеуім керек!"-деп шешті Бетти. Ол немересіне жамылғы тоқуды ұйғарды. Бетти егде жастағы әйел еді, сондықтан оның қолдарының күші бұрынғыдан әлдеқайда аз болатын. Қолдары дірілдеп, жиі ауыратын. Тоқу ол үшін бұрынғыдан бетер қиындай түсті, алайда Бетти "Немерем үшін ең болмаса осыны сыйлайын"-деп, жамылғы тоқуды жалғастыра түсті.
      Бетти жамылғыны бірнеше ай бойы тоқыды. Жамылғы дәл сәби дүниеге келер алдында дайын болды. Бұл сәбидің сыйлықтарының ішіндегі ең жақсысы еді.

      29. Säbige arnalğan jamylğy
      Betti Skottyñ keremet jañalyğy bar, onyñ jalğyz ūly jaqynda balaly bolady. Säbidıñ düniege keluın tağatsyzdana kütken. Betti "Äiteuır äje atanatyn boldym-au!" - dep tolqydy.
      "Men nemereme erekşe syilyq äzırleuım kerek!"-dep şeştı Betti. Ol nemeresıne jamylğy toqudy ūiğardy. Betti egde jastağy äiel edı, sondyqtan onyñ qoldarynyñ küşı būrynğydan äldeqaida az bolatyn. Qoldary dırıldep, jiı auyratyn. Toqu ol üşın būrynğydan beter qiyndai tüstı, alaida Betti "Nemerem üşın eñ bolmasa osyny syilaiyn"-dep, jamylğy toqudy jalğastyra tüstı.
      Betti jamylğyny bırneşe ai boiy toqydy. Jamylğy däl säbi düniege keler aldynda daiyn boldy. Būl säbidıñ syilyqtarynyñ ışındegı eñ jaqsysy edı.
Скрыть текст
      30. Жылдамдықты асырғаны үшін айыппұл
      Брайан Нельсон жұмысқа кешігіп бара жатты. Ол кептелісте жарты сағат тұрды. Ақыры көліктер қозғала бастады. Брайанға жұмысқа он минут ішінде жету керек болды. Егер ол кешігетін болса, оның бастығы тарапынан үлкен мәселе туындайды.
      "Жұмысқа уақытында жетуге ешқандай да мүмкіндік жоқ", - деді Брайан. Кенеттен оны көлік басып озды. 3 секундтан кейін тағы бір көлік оның жанынан өте шықты. Олар шамамен сағатына 80 миль жылдамдықпен жүрді. Жұмысқа уақытында жетуге жалғыз мүмкіндік - жылдамдықты арттыру екенін Брайан түсінді. Ол айналасына қарады. Полицейлер көру аясында болмады. Ол өз жылдамдығын 70-ке дейін арттыруды ұйғарды. Екі секунд өткеннен соң ол арт жағынан сирена дабылын естіді.

      30. Jyldamdyqty asyrğany üşın aiyppūl
      Braian Nelson jūmysqa keşıgıp bara jatty. Ol keptelıste jarty sağat tūrdy. Aqyry kölıkter qozğala bastady. Braianğa jūmysqa on minut ışınde jetu kerek boldy. Eger ol keşıgetın bolsa, onyñ bastyğy tarapynan ülken mäsele tuyndaidy.
      "Jūmysqa uaqytynda jetuge eşqandai da mümkındık joq", - dedı Braian. Kenetten ony kölık basyp ozdy. 3 sekundtan keiın tağy bır kölık onyñ janynan öte şyqty. Olar şamamen sağatyna 80 mil jyldamdyqpen jürdı. Jūmysqa uaqytynda jetuge jalğyz mümkındık - jyldamdyqty arttyru ekenın Braian tüsındı. Ol ainalasyna qarady. Poliseiler köru aiasynda bolmady. Ol öz jyldamdyğyn 70-ke deiın arttyrudy ūiğardy. Ekı sekund ötkennen soñ ol art jağynan sirena dabylyn estıdı.
Скрыть текст
      31. Сіңлілер
      Линданың кішкентай сіңлісі бар. Оның аты Руфь. Руфь әдетте Линданы ызаландырады. Линда одан аулақ жүруге тырысады. Руфь, жоғалған күшіктей, оның артынан қалмайды. Қазір Линда оған үйренді.
      Руфь әрдайым Линдадан үлгі ап жүреді. Ол Линданың істегенінің бәрін істеуге тырысады. Бір күні Линда өзінің құрбыларымен қыдыруға жиналды. Линда макияж жасап жатқанында, Руфьтің оған мұқият қарап тұрғанын байқамады.
      Линда үйге оралғанда, Руфь оның бөлмесінде күтіп отырған. Оның беті жуса да кетпейтін маркерлермен баттастырылып боялған еді. «Сен не істедің?» - деп айғайлап жіберді Линда: «Мен бетімді сен сияқты боядым», - деп жауап берді Руфь.

      31. Sıñlıler
      Lindanyñ kışkentai sıñlısı bar. Onyñ aty Ruf. Ruf ädette Lindany yzalandyrady. Linda odan aulaq jüruge tyrysady. Ruf, joğalğan küşıktei, onyñ artynan qalmaidy. Qazır Linda oğan üirendı.
      Ruf ärdaiym Lindadan ülgı ap jüredı. Ol Lindanyñ ıstegenınıñ bärın ısteuge tyrysady. Bır künı Linda özınıñ qūrbylarymen qydyruğa jinaldy. Linda makiaj jasap jatqanynda, Ruftıñ oğan mūqiat qarap tūrğanyn baiqamady.
      Linda üige oralğanda, Ruf onyñ bölmesınde kütıp otyrğan. Onyñ betı jusa da ketpeitın markerlermen battastyrylyp boialğan edı. «Sen ne ıstedıñ?» - dep aiğailap jıberdı Linda: «Men betımdı sen siaqty boiadym», - dep jauap berdı Ruf.
Скрыть текст
      32. Әке қорғауында
      Элизабет Вильямс сұлу қыз болды. Ол әкесімен бірге тұрды. Оның әкесі қызына шектен тыс қамқорлық көрсететін. Ол қызына көптеген бозбалалардың қызыға қарайтынын білетін. Вильямс мырза олардың бәрінің бетін қайтару үшін қолынан келгеннің бәрін жасады.
      Ұлдар болса, Элизабеттің назарын өздеріне аударуға тырысып бақты. Кейбіреулері оның терезесіне тас лақтырды. Олар бізге Вильямс мырза дым істей алмайды деп ойлады. Ал Вильямс мырза екі күзет итін сатып алды. Және ол иттерді терезеге тас лақтырғысы келген жігіттерді қуып тастауға үйретті.
      Кейбір жігіттер Элизабетті үйіне дейін шығарып салуға әрекеттеніп көрді. Вильямс бұл тірлікті де болдырмады. Ол күн сайын мектептің дәл алдына келіп, қызын машинамен күтіп тұратын. Онымен қоймай, өзімен бірге екі итін де ала келетін. Элизабет ұзақ жылдар бойы жалғыздықта күн кешті.

      32. Äke qorğauynda
      Elizabet Viläms sūlu qyz boldy. Ol äkesımen bırge tūrdy. Onyñ äkesı qyzyna şekten tys qamqorlyq körsetetın. Ol qyzyna köptegen bozbalalardyñ qyzyğa qaraitynyn bıletın. Viläms myrza olardyñ bärınıñ betın qaitaru üşın qolynan kelgennıñ bärın jasady.
      Ūldar bolsa, Elizabettıñ nazaryn özderıne audaruğa tyrysyp baqty. Keibıreulerı onyñ terezesıne tas laqtyrdy. Olar bızge Viläms myrza dym ıstei almaidy dep oilady. Al Viläms myrza ekı küzet itın satyp aldy. Jäne ol itterdı terezege tas laqtyrğysy kelgen jıgıtterdı quyp tastauğa üirettı.
      Keibır jıgıtter Elizabettı üiıne deiın şyğaryp saluğa ärekettenıp kördı. Viläms būl tırlıktı de boldyrmady. Ol kün saiyn mekteptıñ däl aldyna kelıp, qyzyn maşinamen kütıp tūratyn. Onymen qoimai, özımen bırge ekı itın de ala keletın. Elizabet ūzaq jyldar boiy jalğyzdyqta kün keştı.
Скрыть текст
      33. Ұшақтар көлікке қарағанда қауіпсіз
      Дональдтың Нью-Йоркке баруы керек болды. Ол Лос-Анджелесте тұратын. Ол жаққа көлікпен баруға үш күн кететін еді. Оның басқа жалғыз мүмкіндігі ұшақпен ұшу болатын. Бұл шамамен алты сағат уақыт алатын еді.
      Дональд ұшақпен ұшқаннан қорқатын. Ол ешқашан бірде біреуімен ұшып көрмеген. "Бұл ақымақтық,"-деді оның досы. "Көліктер ұшаққа қарағанда қауіптірек. " Дональд бұның өтірік екеніне сенімді болды. Ол ауадағы бұндай нәрсеге сенбейтін.
      Дональд досының сөздерін елемеді. Ол үш күн көлікпен жүруді шешті. Жарты жол жүріп біткен соң, Дональд ұйқысы келе бастағанын сезді. Ол жолда келе жатты. Ол үлкен тіркемеге соғылды.

      33. Ūşaqtar kölıkke qarağanda qauıpsız
      Donaldtyñ Nü-iorkke baruy kerek boldy. Ol Los-Andjeleste tūratyn. Ol jaqqa kölıkpen baruğa üş kün ketetın edı. Onyñ basqa jalğyz mümkındıgı ūşaqpen ūşu bolatyn. Būl şamamen alty sağat uaqyt alatyn edı.
      Donald ūşaqpen ūşqannan qorqatyn. Ol eşqaşan bırde bıreuımen ūşyp körmegen. "Būl aqymaqtyq,"-dedı onyñ dosy. "Kölıkter ūşaqqa qarağanda qauıptırek. " Donald būnyñ ötırık ekenıne senımdı boldy. Ol auadağy būndai närsege senbeitın.
      Donald dosynyñ sözderın elemedı. Ol üş kün kölıkpen jürudı şeştı. Jarty jol jürıp bıtken soñ, Donald ūiqysy kele bastağanyn sezdı. Ol jolda kele jatty. Ol ülken tırkemege soğyldy.
Скрыть текст
      34. Мұхиттағы сыйлық
      Кимберли мен Джейсон серфингпен шұғылданады. Олар онымен әр демалыс айналысты. Олар мұхиттың ішінде жағадан алыс жерде еді. Кенет Джейсонның аяғына бірдеңе тиіп кетті. Джейсон қорыққаннан мұздап кетті.
      Кимберли: "Бірдеңе болды ма?" - деп сұрады. "Қозғалма" – деп жауап берді Джейсон. "Астымызда акула бар деп ойлаймын". Кимберлиді үрей биледі. Ол су астында жүзуге арналған масканы киді де, судың астында не бар екенін қарады.
      Ол су бетіне шыққанда жүзінде күлкі бар еді. Ол қатты күліп жіберді. "Бұл күлкілі емес!", – деді Джейсон. Бір сәтте серфингке арналған тақтаға итбалықтың төлі секіріп түсті. Джейсон шыңғырып суға секірді. Онда ол бір минуттай жасырынып қалды. Кимберли: "Міне, акула!" – деді. Джейсон ыңғайсызданып қалды.

      34. Mūhittağy syilyq
      Kimberli men Djeison serfingpen şūğyldanady. Olar onymen är demalys ainalysty. Olar mūhittyñ ışınde jağadan alys jerde edı. Kenet Djeisonnyñ aiağyna bırdeñe tiıp kettı. Djeison qoryqqannan mūzdap kettı.
      Kimberli: "Bırdeñe boldy ma?" - dep sūrady. "Qozğalma" – dep jauap berdı Djeison. "Astymyzda akula bar dep oilaimyn". Kimberlidı ürei biledı. Ol su astynda jüzuge arnalğan maskany kidı de, sudyñ astynda ne bar ekenın qarady.
      Ol su betıne şyqqanda jüzınde külkı bar edı. Ol qatty külıp jıberdı. "Būl külkılı emes!", – dedı Djeison. Bır sätte serfingke arnalğan taqtağa itbalyqtyñ tölı sekırıp tüstı. Djeison şyñğyryp suğa sekırdı. Onda ol bır minuttai jasyrynyp qaldy. Kimberli: "Mıne, akula!" – dedı. Djeison yñğaisyzdanyp qaldy.
Скрыть текст
      35. Үлкен жанжал
      Мистер және миссис Кингтің Мишель есімді бойжетіп қалған қызы бар еді. Олар онымен үнемі дауласып жүретін. Мишель жақсы қыз болатын. Алайда ата-анасы өте қатал кісілер еді.
      Бірде кешқұрым Мишель серуендеп келгісі келді. Ата-анасы оған қарсы болды. "Бөлмең таза емес!" - деп айқайлады миссис Кинг. Мишель үйден жасырынып шығып кетуді жөн көрді. Оның қайда жол тартқанын ата-анасы білмеді.
      Келесі күні таңертең Кинг Мишельдің бөлмесіне кірді. Ол қызына тым қатал болғандығы үшін одан кешірім сұрамақшы болған еді. Мишель ұшты-күйлі жоқ болып шықты. Қызының қайда баратынын сұрап алмағандықтан, оны қайдан іздеу керектігін олар білмеді. Содан бері олар Мишельді көрмеді.

      35. Ülken janjal
      Mister jäne missis Kingtıñ Mişel esımdı boijetıp qalğan qyzy bar edı. Olar onymen ünemı daulasyp jüretın. Mişel jaqsy qyz bolatyn. Alaida ata-anasy öte qatal kısıler edı.
      Bırde keşqūrym Mişel seruendep kelgısı keldı. Ata-anasy oğan qarsy boldy. "Bölmeñ taza emes!" - dep aiqailady missis King. Mişel üiden jasyrynyp şyğyp ketudı jön kördı. Onyñ qaida jol tartqanyn ata-anasy bılmedı.
      Kelesı künı tañerteñ King Mişeldıñ bölmesıne kırdı. Ol qyzyna tym qatal bolğandyğy üşın odan keşırım sūramaqşy bolğan edı. Mişel ūşty-küilı joq bolyp şyqty. Qyzynyñ qaida baratynyn sūrap almağandyqtan, ony qaidan ızdeu kerektıgın olar bılmedı. Sodan berı olar Mişeldı körmedı.
Скрыть текст
      36. Балықты көл
      Райттардың отбасы балық аулағанды жақсы көреді. Олар əр демалыста жақын жердегі көлге барып балық аулайды. Бұрын олар көп балық аулайтын. Қазір олар көп дегенде екі балық аулайтындары үшін де риза. Көлде басқа да айырмашылықтар бар. Бұрында көл таза көкпеңбек болатын. Жақында ол жасыл болып көріне бастады. Ол тіпті жағымсыз иістенген. Бұл Райт мырзаны алаңдата бастады.
      Бір шақырымдай жерде зауыт бар. Бұл өзгеріске солар кінəлі деп ойлайды Райт ханым. "Бəлкім, бұлар өз қалдықтарын суға төгетін шығар", - деді ол. "Бəлкім, балықтарды өлтіретін осы шығар". Енді олар өздері аулаған балықты жемейтін де шығар.

      36. Balyqty köl
      Raittardyñ otbasy balyq aulağandy jaqsy köredı. Olar är demalysta jaqyn jerdegı kölge baryp balyq aulaidy. Būryn olar köp balyq aulaityn. Qazır olar köp degende ekı balyq aulaityndary üşın de riza. Kölde basqa da aiyrmaşylyqtar bar. Būrynda köl taza kökpeñbek bolatyn. Jaqynda ol jasyl bolyp körıne bastady. Ol tıptı jağymsyz iıstengen. Būl Rait myrzany alañdata bastady.
      Bır şaqyrymdai jerde zauyt bar. Būl özgerıske solar kınälı dep oilaidy Rait hanym. "Bälkım, būlar öz qaldyqtaryn suğa tögetın şyğar", - dedı ol. "Bälkım, balyqtardy öltıretın osy şyğar". Endı olar özderı aulağan balyqty jemeitın de şyğar.
Скрыть текст
      37. Әйелдер көлік жөндей алмайды
      Сараның көлігі оталмай жатыр. Ол қозғалып тұрған моторды байқады да, мәселенің неден болып тұрғанын түсінді. Оны жөндеу үшін жаңа бөлшек сатып алу қажет болған соң, жергілікіті көлік шеберханасына бет алды.
      Жаңа мотор сатып алған соң, қызметкер Сараға оны көлігіне қондырып беруге жәрдемін ұсынады, алайда Сара "Рахмет, бұл өзімнің де қолымнан келеді" деп, көмегінен бас тартты. Осыны айтқаннан кейін әлгі қызметкер күле бастады. "Мұның несі күлкілі?" - деп сұрады Сара. "Қыздар көлік жөндей алмайды ғой" - деп жауап қатты ер адам.
      Бұл Сараны әбден ашуландырды. Ол әлгі қызметкерді алған жаңа мотормен ұрып жіберуге де дайын еді, алайда мұның орнына Сара оның бастығына жолықты. Кейін сыртқа шығып бара жатқанда ол зат толы сөрені құлатып жіберді. "Ер адамдардың қолынан зат жинау келеді деп ойлаймын", - деді ол.

      37. Äielder kölık jöndei almaidy
      Saranyñ kölıgı otalmai jatyr. Ol qozğalyp tūrğan motordy baiqady da, mäselenıñ neden bolyp tūrğanyn tüsındı. Ony jöndeu üşın jaña bölşek satyp alu qajet bolğan soñ, jergılıkıtı kölık şeberhanasyna bet aldy.
      Jaña motor satyp alğan soñ, qyzmetker Sarağa ony kölıgıne qondyryp beruge järdemın ūsynady, alaida Sara "Rahmet, būl özımnıñ de qolymnan keledı" dep, kömegınen bas tartty. Osyny aitqannan keiın älgı qyzmetker küle bastady. "Mūnyñ nesı külkılı?" - dep sūrady Sara. "Qyzdar kölık jöndei almaidy ğoi" - dep jauap qatty er adam.
      Būl Sarany äbden aşulandyrdy. Ol älgı qyzmetkerdı alğan jaña motormen ūryp jıberuge de daiyn edı, alaida mūnyñ ornyna Sara onyñ bastyğyna jolyqty. Keiın syrtqa şyğyp bara jatqanda ol zat toly sörenı qūlatyp jıberdı. "Er adamdardyñ qolynan zat jinau keledı dep oilaimyn", - dedı ol.
Скрыть текст
      38. Аласа бойлы адамдарға арналған спорт
      Дэвид аласа бойлы жігіт еді. Ол әрқашан сыныбындағы ең кішкентай бала болатын. Ол есейген кезде оның бойы бес футтан сәл асатын – 152 сантиметр. Өз бойының себебінен Дэвид өзін-өзі төмендете бағалайтын. Ол мұны өзгерткісі келді.
      Дэвид әрдайым спортты ұнататын. Өкінішке орай, бойына бола аласа бойлы адамдарға көптеген спорттық командалар қатарына кіру қиын болатын. Бір күні оның досы: «Сен жокей болуды ойламадың ба?» - деп сұрады. Дэвид тырысып көруге бел буды.
      Келесі күні Дэвид жергілікті ипподромға кетті. Дэвидтің өзін таныстыратын мүмкіндігі де болған жоқ. Оның жанына үш адам келіп, оның ат спорттық командасының құрамына кіру ықыласы бар ма деп сұрады. Оның бойы түпкі нәтижесінде үлкен артықшылық болды. Дэвид ең лайықты адам болып шықты.

      38. Alasa boily adamdarğa arnalğan sport
      Devid alasa boily jıgıt edı. Ol ärqaşan synybyndağy eñ kışkentai bala bolatyn. Ol eseigen kezde onyñ boiy bes futtan säl asatyn – 152 santimetr. Öz boiynyñ sebebınen Devid özın-özı tömendete bağalaityn. Ol mūny özgertkısı keldı.
      Devid ärdaiym sportty ūnatatyn. Ökınışke orai, boiyna bola alasa boily adamdarğa köptegen sporttyq komandalar qataryna kıru qiyn bolatyn. Bır künı onyñ dosy: «Sen jokei boludy oilamadyñ ba?» - dep sūrady. Devid tyrysyp köruge bel budy.
      Kelesı künı Devid jergılıktı ipodromğa kettı. Devidtıñ özın tanystyratyn mümkındıgı de bolğan joq. Onyñ janyna üş adam kelıp, onyñ at sporttyq komandasynyñ qūramyna kıru yqylasy bar ma dep sūrady. Onyñ boiy tüpkı nätijesınde ülken artyqşylyq boldy. Devid eñ laiyqty adam bolyp şyqty.
Скрыть текст
      39. Елестер жоқ
      Томас серi жiгiттер сияқты көрiндi. "Менi ешкiм қорқыта алмайды" - дейтiн ол. "Тiптi елестер де ме?"- деп сұрады оның досы. "Әрине, жоқ" - дедi Томас. "Елестер мүлдем жоқ".
      Келесi күнi Томас пен достары зерiгiп кеттi. Олар төңіректi аралап қайтуға шықты. Олар ескi үйге тап болды. Олар Томасты үйге кiргiзуге айдап салды. Ол үйдiң iшiнде бес минут тұру керек болатын.
      Басында Томас сондай батыл болды. Ол қараңғыда ештеңе көре алмады. Кенеттен ол бiр дыбыстарды ести бастады. Ол зар еңiреген әйелдiң дауысы сияқты едi. Томас айқайлап үйден жүгiрiп шықты.

      39. Elester joq
      Tomas serı jıgıtter siaqty körındı. "Menı eşkım qorqyta almaidy" - deitın ol. "Tıptı elester de me?"- dep sūrady onyñ dosy. "Ärine, joq" - dedı Tomas. "Elester müldem joq".
      Kelesı künı Tomas pen dostary zerıgıp kettı. Olar töñırektı aralap qaituğa şyqty. Olar eskı üige tap boldy. Olar Tomasty üige kırgızuge aidap saldy. Ol üidıñ ışınde bes minut tūru kerek bolatyn.
      Basynda Tomas sondai batyl boldy. Ol qarañğyda eşteñe köre almady. Kenetten ol bır dybystardy esti bastady. Ol zar eñıregen äieldıñ dauysy siaqty edı. Tomas aiqailap üiden jügırıp şyqty.
Скрыть текст
      40. Лас–Вегас
      Майкл Миннесотада тұрды. Ол батыс жағалауында саяхат жасады. Оның саяхатында қасында достары болды."Мен тек Лас - Вегасты көргім келеді!"- деді Майкл. "Сен сенімдісің бе?"- деп сұрады достары. Майкл айтқанынан кайтпады. Ол өмір бойы Лас-Вегасқа баруды армандап еді. Майкл Лас-Вегас туралы көп фильмдер көрген. Ол жақта бәрі әдемі және керемет болып көрінді. Ол соны көргенше шыдай алмады.
      Олар сол қалаға жеткен кезде, Майкл түсініксіз жағдайғада болды. Көшелер өте лас және ескі болып көрінді. Фильмдерде барлық адамдар өте бақытты болып көрінді. Бірақ шын мәнінде халықтың жартысы мас болды. Ал екінші жартысы казинодан ұтылып қалғаны үшін ашулы болды. "Бұл мен елестеткендей емес", - деді Майкл.

      40. Las–Vegas
      Maikl Minnesotada tūrdy. Ol batys jağalauynda saiahat jasady. Onyñ saiahatynda qasynda dostary boldy."Men tek Las - Vegasty körgım keledı!"- dedı Maikl. "Sen senımdısıñ be?"- dep sūrady dostary. Maikl aitqanynan kaitpady. Ol ömır boiy Las-Vegasqa barudy armandap edı. Maikl Las-Vegas turaly köp filmder körgen. Ol jaqta bärı ädemı jäne keremet bolyp körındı. Ol sony körgenşe şydai almady.
      Olar sol qalağa jetken kezde, Maikl tüsınıksız jağdaiğada boldy. Köşeler öte las jäne eskı bolyp körındı. Filmderde barlyq adamdar öte baqytty bolyp körındı. Bıraq şyn mänınde halyqtyñ jartysy mas boldy. Al ekınşı jartysy kazinodan ūtylyp qalğany üşın aşuly boldy. "Būl men elestetkendei emes", - dedı Maikl.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Aidana Bissekesh, Раушан Муталипова, Бахытжан Ертай, Айгерим Ержанова, Аяулым Орынгали, Еркежан Каймоллаева, Janerke Kurmanalinova, Акжайык Сабырбаева, Assel Kanybekova, Гульнар Абдраимова, Жадыра Қайратқызы, Feruza Moldashova, Акнур Жунусова, Мади Толегенов, Майра Фазыл, Маржанай Ташимова, Мира Сембайкызы и другие.
Корректор текстов на казахском языке: Атлас Кудайбергенова



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Казахский по уровням. Ур.2, стр.1 Вернуться к началу Казахский по уровням. Ур.2, стр.3  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга