Казахский язык
Главная
Существительные
Послелоги
Прилагательные
Числительные
Местоимения
Наречия, Союзы
Личные окончания
Глаголы
Вспомогательные глаголы
Причастия
 Деепричастия
Конструкции
Предложения
  Проверь себя!
  Упражнения
   Грамматика детям
  Удивительный мир
Видеокурс
   Разговорник
Фразеологизмы
   Книга для чтения
С казахским не шутят?
Рассказы
Сказки
Песни
Полезное
Словарь
Ссылки
Автор
Суперлёг. чтение
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  1. 5  

Каталог тем
Лёг.истор.
  1. 1  
  1. 2  
  1. 3  
  1. 4  
  1. 5  
  1. 6  
  1. 7  
 Истории о детях
  1. 1  
  2. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  2. 6  
  2. 7  
 Занимательное чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
 Казахский по уровням
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  4. 1  
  5. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  4. 2  
  5. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  4. 3  
  5. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  3. 4  
  4. 4  
  5. 4  
  1. 5  
  2. 5  
  3. 5  
  4. 5  
  5. 5  
  2. 6  
  3. 6  
 Лёгкое чтение
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Короткие истории
  1. 1  
  2. 1  
  3. 1  
  1. 2  
  2. 2  
  3. 2  
  1. 3  
  2. 3  
  3. 3  
  1. 4  
  2. 4  
  1. 5  
  2. 5  
 Кирил/Latyn 

Казахский по уровням

Уровень 2, страница 6
Грамматика казахского языка. Просто о сложном

Автор идеи, составитель и переводчик текстов
с английского языка на русский: Андрей Краснов

      101. Жер сілкінісі
      Джим Тернер Калифорнияда жаңа адам болатын. Ол онда бар болғаны бір-ақ жыл тұрды. Джимге бұл штаттағының бəрі ұнайтын. Ауа райы керемет. Жағажайы тамаша. Джим Калифорнияда қалып қоюды жоспарлаған болатын.
      Бір күні түнде Джим шырт ұйқыда жатқан. Оның керуеті кенеттен селкілдей жөнелді. Ол керуеттен секіріп түсті. Джимнің зəресі ұшты. Бұл оның көрген алғашқы жер сілкінісі еді. Джим мұндайда не істеу керек екенін де білмейтін. Айналасындағы заттар құлап, қирап жатқанда бұл орнында қалшиып тұрып қалды. Жер сілкінісі 15 секундқа созылды. Джимге бұл сағаттай көрінді. Келесі күні ертеңгісін ол заттарын жиыстыра бастады. "Калифорниядан осы көргенім де жетер" - деді ол.

      101. Jer sılkınısı
      Djim Terner Kaliforniada jaña adam bolatyn. Ol onda bar bolğany bır-aq jyl tūrdy. Djimge būl ştattağynyñ bärı ūnaityn. Aua raiy keremet. Jağajaiy tamaşa. Djim Kaliforniada qalyp qoiudy josparlağan bolatyn.
      Bır künı tünde Djim şyrt ūiqyda jatqan. Onyñ keruetı kenetten selkıldei jöneldı. Ol keruetten sekırıp tüstı. Djimnıñ zäresı ūşty. Būl onyñ körgen alğaşqy jer sılkınısı edı. Djim mūndaida ne ısteu kerek ekenın de bılmeitın. Ainalasyndağy zattar qūlap, qirap jatqanda būl ornynda qalşiyp tūryp qaldy. Jer sılkınısı 15 sekundqa sozyldy. Djimge būl sağattai körındı. Kelesı künı erteñgısın ol zattaryn jiystyra bastady. "Kaliforniadan osy körgenım de jeter" - dedı ol.
Скрыть текст
      102. Құлақтандыру оқу керек
      Джастин Харрис достарымен бiрге жағажайға барды. Сол жерге келген кезде олардың көңіл күйлері түсіп кетті. Судың алдында бағанада үлкен құлақтандыру ілінген. Онда: «Бүгін суға түсуге рұқсат етілмейді» делінген. Оның достары толқындардың өте үлкен болғанын байқады. «Мүмкiн, суға кiру тым қауіпті шығар», - деді Джастиннiң достарының бiрi.
      Джастин құлақтандыруды елемеуге ұйғарды. Ол апта бойы шомыламын деп сенiп едi. Үлкен толқындар ақиқат емес көрінетiн. «Келiңдер, жігіттер!» - деді Джастин. Ол суға секірді. Сол уақытта оны зор толқын жауып жіберді. Оның достары құтқарушыны iздеуге жүгіре жөнелді. Құтқарушы Джастиндi құтқаруға міндетті. «Оқи алмайсыңдар ма?» - деп ұрысты ол.

      102. Qūlaqtandyru oqu kerek
      Djastin Harris dostarymen bırge jağajaiğa bardy. Sol jerge kelgen kezde olardyñ köñıl küilerı tüsıp kettı. Sudyñ aldynda bağanada ülken qūlaqtandyru ılıngen. Onda: «Bügın suğa tüsuge rūqsat etılmeidı» delıngen. Onyñ dostary tolqyndardyñ öte ülken bolğanyn baiqady. «Mümkın, suğa kıru tym qauıptı şyğar», - dedı Djastinnıñ dostarynyñ bırı.
      Djastin qūlaqtandyrudy elemeuge ūiğardy. Ol apta boiy şomylamyn dep senıp edı. Ülken tolqyndar aqiqat emes körınetın. «Kelıñder, jıgıtter!» - dedı Djastin. Ol suğa sekırdı. Sol uaqytta ony zor tolqyn jauyp jıberdı. Onyñ dostary qūtqaruşyny ızdeuge jügıre jöneldı. Qūtqaruşy Djastindı qūtqaruğa mındettı. «Oqi almaisyñdar ma?» - dep ūrysty ol.
Скрыть текст
      103. Тамаша жоспар
      Эмили Байкер Голливудта саяхаттап жүрген еді. Сол жерде жаңа фильмнің түсірілімі болып жатты. Онда басты рөлге оның сүйікті актері түсіп жатты. Эмили онымен танысқысы келді. Онда жоспар болды. Ол түсірілім алаңына жасырын кірмекші еді. Кейін сол жерде оны тауып алмақшы. Эмили олар кездескен бетте оны өзіне ғашық ету үшін бəрін жасайтынын білді.
      Эмили түсірілім алаңына келді. Сыртынан айнала жүздеген қыздар жиналды. Олардың бəрі қара киінген. Олардың бəрі осы жерге бір мақсатпен келгені анық. Жаңа жоспар əзірлеу қажет болды. Оларға ішке көрінбей кіру қажет емес. Олар күзет арқылы тек барлығы бірге өте алады. Ішінде сұлу актерді тауып алады. Сосын барлық қыздар бір-бірімен шайқасады.

      103. Tamaşa jospar
      Emili Baiker Gollivudta saiahattap jürgen edı. Sol jerde jaña filmnıñ tüsırılımı bolyp jatty. Onda basty rölge onyñ süiıktı aktörı tüsıp jatty. Emili onymen tanysqysy keldı. Onda jospar boldy. Ol tüsırılım alañyna jasyryn kırmekşı edı. Keiın sol jerde ony tauyp almaqşy. Emili olar kezdesken bette ony özıne ğaşyq etu üşın bärın jasaitynyn bıldı.
      Emili tüsırılım alañyna keldı. Syrtynan ainala jüzdegen qyzdar jinaldy. Olardyñ bärı qara kiıngen. Olardyñ bärı osy jerge bır maqsatpen kelgenı anyq. Jaña jospar äzırleu qajet boldy. Olarğa ışke körınbei kıru qajet emes. Olar küzet arqyly tek barlyğy bırge öte alady. İşınde sūlu aktördı tauyp alady. Sosyn barlyq qyzdar bır-bırımen şaiqasady.
Скрыть текст
      104. Əнші іздеуде
      Смит музыкалық топты ұйымдастыруда. Ол тамаша гитарист болатын. Оның ағасы соқпалы аспапта өте жақсы ойнайтын. Ал досы жақсы басист еді. Енді керегі жалғыз нəрсе - лайықты əншіні табу ғана.
      Эндрю плакат əзірледі. Онда: "Мықты əнші іздейміз" деп жазылған. Ол қаланың бəріне таратты. Дауыс сынағына көп адам келді. Олардың көбісінің дауысы жақсы еді. Эндрюға бəрінен де бір сұлу қыз ұнады. "Дауысы жаман ғой" - деп айтты топтың мүшелері. "Сендер, жігіттер, естеріңнен адастыңдар ма?" - деп жауап берді Эндрю. Оның ойынша, сол қыз мінсіз еді. "Махаббат сені керең етті", - деді Эндрюдың ағасы.

      104. Änşı ızdeude
      Smit muzykalyq topty ūiymdastyruda. Ol tamaşa gitarist bolatyn. Onyñ ağasy soqpaly aspapta öte jaqsy oinaityn. Al dosy jaqsy basist edı. Endı keregı jalğyz närse - laiyqty änşını tabu ğana.
      Endrü plakat äzırledı. Onda: "Myqty änşı ızdeimız" dep jazylğan. Ol qalanyñ bärıne taratty. Dauys synağyna köp adam keldı. Olardyñ köbısınıñ dauysy jaqsy edı. Endrüğa bärınen de bır sūlu qyz ūnady. "Dauysy jaman ğoi" - dep aitty toptyñ müşelerı. "Sender, jıgıtter, esterıñnen adastyñdar ma?" - dep jauap berdı Endrü. Onyñ oiynşa, sol qyz mınsız edı. "Mahabbat senı kereñ ettı", - dedı Endrüdyñ ağasy.
Скрыть текст
      105. Мен дәрігер боламын
      Крис Вильямс болашағына жоспар құрды. Ол дәрігер болмақ болды. Төрт жыл бойы Крис табандылықпен білім алды. Содан кейін оны медицина училищесіне қабылдады. Сол жерде ол тағы екі жыл оқыды. Ол жаратылыстану ғылымдары және математикамен ынта қойып шұғылданды. Крис үздік студент болды. "Сенен тамаша дәрігер шығады!" - дейтін оған ұстаздары.
      Бірде Крис сабаққа қатысып жатқан. Ол қан алуы керек болды. Ол инеге таңдана қарады. "Сенің кезегің, Крис" - деді оқытушы. Крис орнынан қозғала алмады. Ол не үшін бұлай қорыққанын түсіне алмады. Тұла бойы дірілдеп, инені емделушінің қолына енгізді. Бір тамшы қан пайда болды. Крис есінен танып қалды. Дәрігерлер қаннан қорықпауы керек. Енді Криске жаңа мамандық таңдауға тура келді.

      105. Men därıger bolamyn
      Kris Viläms bolaşağyna jospar qūrdy. Ol därıger bolmaq boldy. Tört jyl boiy Kris tabandylyqpen bılım aldy. Sodan keiın ony medisina uşilişesıne qabyldady. Sol jerde ol tağy ekı jyl oqydy. Ol jaratylystanu ğylymdary jäne matematikamen ynta qoiyp şūğyldandy. Kris üzdık student boldy. "Senen tamaşa därıger şyğady!" - deitın oğan ūstazdary.
      Bırde Kris sabaqqa qatysyp jatqan. Ol qan aluy kerek boldy. Ol inege tañdana qarady. "Senıñ kezegıñ, Kris" - dedı oqytuşy. Kris ornynan qozğala almady. Ol ne üşın būlai qoryqqanyn tüsıne almady. Tūla boiy dırıldep, inenı emdeluşınıñ qolyna engızdı. Bır tamşy qan paida boldy. Kris esınen tanyp qaldy. Därıgerler qannan qoryqpauy kerek. Endı Kriske jaña mamandyq tañdauğa tura keldı.
Скрыть текст
      106. Ара алғаш шаққанда
      Джо Картер ірі денелі, күші мол ер адам еді. Оның бойы 180 сантиметрден ұзындау. Әр күн сайын ол ауыр заттарды көтеретін. Джо әрқашан ержүрек көрінетін. Көптеген қыздарға бұл ұнайтын. Оны үнемі кездесулерге шақыратын.
      Бір күні Джо кездесуге уәделескен қызбен паркте болды Олар пикник жасады. Джо қызды сүйейін деп жатты. Кенет оның мұрнына ара қонды. Джо кішкентай қыздай айқайлап жіберді. Ол парктен жүгіріп шықты. Ол өзінің көлігіне отырып, барлық есіктерін жауып алды. Ара оның мұрнын шағып алды. Ол өзінің көлігінде жылап отырды. Оның қызы кетіп қалды. Ол кейін барлығына: «Ол ер сияқты көрінгенмен, іс-әрекеті кішкентай баланікі сияқты», - деп айтып жүрді.

      106. Ara alğaş şaqqanda
      Djo Karter ırı denelı, küşı mol er adam edı. Onyñ boiy 180 santimetrden ūzyndau. Är kün saiyn ol auyr zattardy köteretın. Djo ärqaşan erjürek körınetın. Köptegen qyzdarğa būl ūnaityn. Ony ünemı kezdesulerge şaqyratyn.
      Bır künı Djo kezdesuge uädelesken qyzben parkte boldy Olar piknik jasady. Djo qyzdy süieiın dep jatty. Kenet onyñ mūrnyna ara qondy. Djo kışkentai qyzdai aiqailap jıberdı. Ol parkten jügırıp şyqty. Ol özınıñ kölıgıne otyryp, barlyq esıkterın jauyp aldy. Ara onyñ mūrnyn şağyp aldy. Ol özınıñ kölıgınde jylap otyrdy. Onyñ qyzy ketıp qaldy. Ol keiın barlyğyna: «Ol er siaqty körıngenmen, ıs-äreketı kışkentai balanıkı siaqty», - dep aityp jürdı.
Скрыть текст
      107. Сараның алғашқы машинасы
      Сара Миллер жуырда ғана жүргізуші куәлігін алды. Енді оған қажет болған жалғыз нәрсе – машина еді. Алайда, ол бір проблемаға тап болды: оның ақшасы болған жоқ. Сара балмұздақ сататын дүкенде уақытша жұмыс тапты. Ол жерде жазда ғана істейтін болды. Жаз бойы тынымсыз еңбек етіп, әрбір долларды үнемдеп отырды. Ақыры үш айдан соң Сараның машина сатып алуға мүмкіндігі туды. Ол пайдаланылған машинаны сатып алды.
      Бірақ сол машинаның көптеген сызаттары болған, ал бір әйнегі жарылған болатын. Орындықтарда үлкен дақтар болды, машинаның ішінде бір жағымсыз иіс тұрды. "Жарайды!" – деді Сара. Ол босқа еңбек еткен жоқ қой. Машинасы басқаларға ұнай ма, ұнамай ма – оған бәрібір. Не болса да, ол өзін мақтан тұтты.

      107. Saranyñ alğaşqy maşinasy
      Sara Miller juyrda ğana jürgızuşı kuälıgın aldy. Endı oğan qajet bolğan jalğyz närse – maşina edı. Alaida, ol bır problemağa tap boldy: onyñ aqşasy bolğan joq. Sara balmūzdaq satatyn dükende uaqytşa jūmys tapty. Ol jerde jazda ğana ısteitın boldy. Jaz boiy tynymsyz eñbek etıp, ärbır dollardy ünemdep otyrdy. Aqyry üş aidan soñ Saranyñ maşina satyp aluğa mümkındıgı tudy. Ol paidalanylğan maşinany satyp aldy.
      Bıraq sol maşinanyñ köptegen syzattary bolğan, al bır äinegı jarylğan bolatyn. Oryndyqtarda ülken daqtar boldy, maşinanyñ ışınde bır jağymsyz iıs tūrdy. "Jaraidy!" – dedı Sara. Ol bosqa eñbek etken joq qoi. Maşinasy basqalarğa ūnai ma, ūnamai ma – oğan bärıbır. Ne bolsa da, ol özın maqtan tūtty.
Скрыть текст
      108. Балақайлар үшін тым кәрі
      Миссис Джоунс балабақшада тәрбиеші болатын. Ол өз өмірінде онша бақытты болмады. Ол балаларды сүйетін еді, алайда қазір оларға бұрынғыдай көңілі толмайтын. Миссис Джоунс оларды тым көп шулайды деп санайды. "Олардың бар шаруалары айқайлау және жылау", - деп шағымданды ол - "Мен бұл жұмыс үшін тым кәрімін".
      Зейнеткерлікке кететін уақыт келді. Миссис Джоунс көл жағалауынан бір үй алып, армандаған тыныш өмірін сүргелі жатқан болатын. Алайда кейін миссис Джоунс бақытты болмады. Оның жаңа үйі тым- тырыс болды, ол балаларды сағынып кетті.
      Миссис Джоунс арқан сатып алып, көл маңында өсіп тұрған талға іліп қойды. Әр демалыс сайын балалар оның үйіне қонаққа келетін болды. Олар арқанда тербеліп, көлге секіріп ойнайтын болды. Миссис Джоунс та әрқашан оларға қосылып ойнайтын.

      108. Balaqailar üşın tym kärı
      Missis Djouns balabaqşada tärbieşı bolatyn. Ol öz ömırınde onşa baqytty bolmady. Ol balalardy süietın edı, alaida qazır olarğa būrynğydai köñılı tolmaityn. Missis Djouns olardy tym köp şulaidy dep sanaidy. "Olardyñ bar şarualary aiqailau jäne jylau", - dep şağymdandy ol - "Men būl jūmys üşın tym kärımın".
      Zeinetkerlıkke ketetın uaqyt keldı. Missis Djouns köl jağalauynan bır üi alyp, armandağan tynyş ömırın sürgelı jatqan bolatyn. Alaida keiın missis Djouns baqytty bolmady. Onyñ jaña üiı tym- tyrys boldy, ol balalardy sağynyp kettı.
      Missis Djouns arqan satyp alyp, köl mañynda ösıp tūrğan talğa ılıp qoidy. Är demalys saiyn balalar onyñ üiıne qonaqqa keletın boldy. Olar arqanda terbelıp, kölge sekırıp oinaityn boldy. Missis Djouns ta ärqaşan olarğa qosylyp oinaityn.
Скрыть текст
      109. Жаңа телефон
      Карл Вильсон телефонның ең жаңа моделін алғысы келді. Бұндай телефон 400 доллар тұрды. Ол өзінің ата-анасынан оны сатып алып беруін сұрады. "Кешір", - деді олар. "Бұл өте қымбат". Карл сонда да оларды мезі етуді жалғастыра берді. Ол осы ойынан бас тартпады. Ол кішкентай бала сияқты жылады. Оның ата-анасы өздерін кінәлі сезінді. Олар өздерінің баласының бақытты болғанын қалады.
      Мистер және миссис Вильсон шамалы ақша жинады. Олар Карлдың туған күніне телефон алып берді. "Байқап ұста", - деді оған олар. "Әрине, байқап ұстаймын!" - деді ол. Карл бақытты болды. Ол телефонды қалтасына салды. Ол достарына мақтану үшін жүгірді. Телефон қалтасынан түсіп кетіп, тас жолға түсті де, сынып қалды.

      109. Jaña telefon
      Karl Vilson telefonnyñ eñ jaña modelın alğysy keldı. Būndai telefon 400 dollar tūrdy. Ol özınıñ ata-anasynan ony satyp alyp beruın sūrady. "Keşır", - dedı olar. "Būl öte qymbat". Karl sonda da olardy mezı etudı jalğastyra berdı. Ol osy oiynan bas tartpady. Ol kışkentai bala siaqty jylady. Onyñ ata-anasy özderın kınälı sezındı. Olar özderınıñ balasynyñ baqytty bolğanyn qalady.
      Mister jäne missis Vilson şamaly aqşa jinady. Olar Karldyñ tuğan künıne telefon alyp berdı. "Baiqap ūsta", - dedı oğan olar. "Ärine, baiqap ūstaimyn!" - dedı ol. Karl baqytty boldy. Ol telefondy qaltasyna saldy. Ol dostaryna maqtanu üşın jügırdı. Telefon qaltasynan tüsıp ketıp, tas jolğa tüstı de, synyp qaldy.
Скрыть текст
      110. Жабық сауық кеші
      Мистер және миссис Райт демалысқа кетті. Олардың ұлы Брэндон үйде жалғыз қалды. Үй толығымен оның қарамағында болды. Ол сауық кешін өткізуді ұйғарды. Ол өзінің бірнеше достарын шақырды. "Менің ата-анам ешқашан ештеңені біліп қоймайды", - деді ол. "Бұл шағын сауық кеш болады".
      Сенбі келді. Оның есік қоңырауы тоқтамай басыла берді. Оның үйіне бұрын кездестірмеген адамдар келді. Брэндон оларды қуып жібере алмады. Олар тым көп болды. Ол ыдыстың сынған даусын естіді. Кілемге ішімдіктер төгілді. Әрине, оның ата-анасы бұл туралы біліп қояды. Оның ата-анасы келмегенше, Брэндон жай ғана бойын еркін ұстауға және өзінің кейін тартып алынатын еркіндігімен рахаттануды ұйғарды.

      110. Jabyq sauyq keşı
      Mister jäne missis Rait demalysqa kettı. Olardyñ ūly Brendon üide jalğyz qaldy. Üi tolyğymen onyñ qaramağynda boldy. Ol sauyq keşın ötkızudı ūiğardy. Ol özınıñ bırneşe dostaryn şaqyrdy. "Menıñ ata-anam eşqaşan eşteñenı bılıp qoimaidy", - dedı ol. "Būl şağyn sauyq keş bolady".
      Senbı keldı. Onyñ esık qoñyrauy toqtamai basyla berdı. Onyñ üiıne būryn kezdestırmegen adamdar keldı. Brendon olardy quyp jıbere almady. Olar tym köp boldy. Ol ydystyñ synğan dausyn estıdı. Kılemge ışımdıkter tögıldı. Ärine, onyñ ata-anasy būl turaly bılıp qoiady. Onyñ ata-anasy kelmegenşe, Brendon jai ğana boiyn erkın ūstauğa jäne özınıñ keiın tartyp alynatyn erkındıgımen rahattanudy ūiğardy.
Скрыть текст


В подготовке текстов на казахском языке участвовали пользователи сайта sozdik.kz:
Aidana Bissekesh, Раушан Муталипова, Бахытжан Ертай, Айгерим Ержанова, Аяулым Орынгали, Еркежан Каймоллаева, Janerke Kurmanalinova, Акжайык Сабырбаева, Assel Kanybekova, Гульнар Абдраимова, Жадыра Қайратқызы, Feruza Moldashova, Акнур Жунусова, Мади Толегенов, Майра Фазыл, Маржанай Ташимова, Мира Сембайкызы и другие.
Корректор текстов на казахском языке: Атлас Кудайбергенова



© Татьяна Валяева,  2007–2023
 <<  Казахский по уровням. Ур.2, стр.5 Вернуться к началу Казахский по уровням. Ур.3, стр.1  >> 

Главная             Цвета текста на сайте             Телеграм-канал «Сөйлесейік»             kaz-tili@yandex.kz             Гостевая книга